Paylaş
İsraf Haramdır
Question
İsraf Etmeyin
Yüce Allah, “ her şeyi bir ölçü ve denge ile yaratmıştır.” (1) İnsanlar hayatlarını devam ettirirken, emek sarf ederek kazandıkları her türlü mal varlıklarını ve sahip oldukları değerleri, ölçülü ve dengeli harcamak durumundadırlar. “ Rahman’ın kulları, harcadıkları zaman ne savurganlık ederler ne de cimrilik, bu ikisi arasında orta bir yolu tutarlar.” (2) anlamındaki ayet, Müminlerin harcamada izleyecekleri yolu gayet açık bir şekilde izah etmektedir. Hayatımızın her alanında, sahip olduğumuz imkânları gereğinden fazla kullanmamız israf ile tanımlanır. İsrafın hükmü ise haramdır.
İsraf, insan hayatının her alanında söz konusu olabilir. Allah ve Resulünün koymuş olduğu ölçülere uymayan, ihtiyacı gidermeyen, güzel olmayan, yararsız, boş yere yapılan ve meşru olmayan harcamalar, ihtiyacın ötesinde, hakkı olmayan alanlara eldeki nimetlerin aktarılması birer israftır.
Günümüz toplumlarına şöyle bir baktığımızda, yapılan yiyecek, içecek ve giyecek israflarının haddi hesabı olmadığını görmek hiçte zor değildir. Kişilerin paralarını, mallarını ve mülklerini ölçüsüzce harcamaları, içki, kumar, fuhuş gibi tamamen haram olan yerlere kullanmaları israf olduğu gibi, gıda maddelerinin çürütülmesi, ekmek, yemek, sebze ve meyvelerin çöpe atılması, giyilebilecek eskimemiş giysilerin, kullanılabilecek ev eşyalarının atılıp yerine yenilerinin alınması, gereğinden fazla elektrik sarfiyatı, suların boş yere akıtılması israf ve haramdır. Yüce Allah : “ … Yiyiniz, içiniz fakat israf etmeyiniz. Çünkü Allah, israf edenleri sevmez.” (3) buyuruyor. Peygamberimiz (s.a.v) de: “ İsraf veya kibir ve gösterişe kaçmamak şartıyla yiyiniz, içiniz, sadaka veriniz ve giyininiz.” (4) sözleriyle sarfiyatta izlenmesi gereken yolu göstermiştir. İnsanlar dine uygun, örf ve kültürlere yakışır şekilde giyinmelidir. Moda anlayışları nedeniyle henüz rengi bile solmamış, birkaç defa giyilmiş, kullanılabilir durumda olan giysilerin zayi edilmesi israfın ta kendisidir.
Fakat giyilemeyecek kadar eski giysiler, kendilerine acındırmak için kullanılmamalıdır. Pejmürde bir kıyafetle huzuruna gelen varlıklı birini Peygamberimiz (s.a.v) : “ Allah, sana mal verdiyse, O’nun nimet ve ikramı üzerinde görülmelidir.” (5) buyurarak ikaz etmiştir.
İsrafın çok aşırı olduğu alanlardan birisi de yapmış olduğumuz düğün, nişan, sünnet merasimleridir. Nasıl olsa ömrümde bir kez oluyor diye haram olan içki tüketimi, kırılan tabaklar, sağlığa zararlı sigara ikramı, çok yapılan ve çöpe atılan yemekler bu merasimlerde gördüğümüz israflardır.
Yüce dinimize göre mezarlara yapılan aşırı harcamalar diğer israf alanlarıdır. Hayatımıza yön verecek olan ilim öğrenme, servet ve mal edinme gibi önemli değerler zaman içinde kazanılmaktadır. Öyle ise, zamanı iyi değerlendirmeyip kahvehanelerde, oyun masalarında veya internet kefelerinde ya da başıboş avare dolaşmak, zaman israfıdır. Hizmetimize verilen ormanlar, akarsular, denizler, hayvanlar hep ölçülü ve dengeli kullanılması gereken değerlerdir.
Kâinattaki her şeyi Allah yaratmıştır, Allah’a aittir. Allah, insanların emrine verdiği her şeyi harcama ve tüketimde israf değil iktisat, yani verimli kullanmayı emretmektedir. Sahip olduğumuz nimetleri ölçülü ve dengeli kullanmamız hem nimete hem de nimeti veren Cenabı Hakka karşı göstermemiz gereken saygının ifadesidir.
Sosyal bir varlık olan insan, kendisi kadar toplumun haklarına da saygılı olmalı ve harcamalarında bunu göz ardı etmemelidir. İsraf eden insanların zararı önce kendilerine sonra topluma ve memlekete dokunmaktadır. İsrafı önlemeyen toplumlar çökmeye mahkûmdur.
1) Kamer 49 2) Furkan 67
3) A’raf 31 4) İbn-i Mace, Libas 23
5) Tirmizi,Edep 54
Benzer Konular:
Answers ( 2 )
İslam’da israftan ve israftan kaçınma kavramı vurgulanmış, Müslümanlar tüketim konusunda dikkatli olmaya ve aşırı israftan kaçınmaya teşvik edilmiştir. İslami öğretilerde israfın “haram” (yasak) olduğu açıkça belirtilmese de ölçülü olma, koruma ve sorumlu kaynak yönetimi ilkelerine uyulur. İşte İslam’da israfın caydırılmasının birkaç nedeni:
Kaynakların Yönetimi: İslam, yeryüzünün ve kaynaklarının Allah tarafından insanlığa emanet edildiğini öğretir. Müslümanlara bu kaynakların sorumlu yöneticileri olmaları ve bunları dengeli ve sürdürülebilir bir şekilde kullanmaları tavsiye edilmektedir. Kaynakları israf etmek, sorumlu yönetim ilkeleriyle çelişir ve kişinin Allah’ın yarattıklarına karşı yükümlülüklerini yerine getirmesine ilişkin İslami anlayışa aykırıdır.
Savurganlıktan Kaçınmak: İslam, müminleri israftan ve aşırı tüketimden kaçınmaya teşvik eder. Kuran, daha faydalı amaçlar için kullanılabilecek kaynakların gereksiz yere harcanması olarak görüldüğü için savurganlığa karşı uyarır. Müslümanlar, gereksiz israftan kaçınan ılımlı ve dengeli bir yaşam tarzı benimsemeye teşvik edilir.
Nimetlere Takdir: İslam, Allah’ın verdiği nimetlere şükretmeyi vurgular. Kaynakların israf edilmesi, Allah’ın sağladığı bol nimetlerin takdir edilmemesi olarak görülebilir. Müslümanlar, yiyecek, su ve diğer kaynaklar da dahil olmak üzere aldıkları nimetlere değer vermeye, değer vermeye ve bunları akıllıca kullanmaya teşvik edilir.
Başkaları için Endişe: Kaynakları israf etmek, özellikle daha az şanslı olanlar olmak üzere başkaları için olumsuz sonuçlar doğurabilir. İslam, sosyal adaleti teşvik eder ve inananları başkalarının ihtiyaçlarına dikkat etmeye teşvik eder. Müslümanlar, israftan kaçınarak, kaynakların adil bir şekilde dağıtılmasını ve diğerlerinin temel ihtiyaç maddelerine erişmesini sağlayarak toplumun refahına katkıda bulunabilirler.
İslam’ın yoksunluk veya zühd hayatını savunmadığına dikkat etmek önemlidir. Müslümanların, İslami öğretilerin belirlediği sınırlar içinde bu dünyanın nimetlerinden yararlanmalarına izin verilir. Ancak savurganlık, aşırılık ve savurganlıktan vazgeçilir ve ölçülü ve sorumlu tüketim vurgulanır.
Özetle, israf İslam’da açıkça “haram” olarak etiketlenmemiş olsa da, İslami öğretiler Müslümanları tüketimlerine dikkat etmeye ve gereksiz israftan kaçınmaya teşvik eder. İslam, sorumlu kaynak yönetimini, nimetler için minnettarlığı, ölçülü olmayı ve başkalarını düşünmeyi teşvik eder. Müslümanlar, bu ilkeleri benimseyerek, İslam’ın öğretileriyle uyumlu, dengeli ve sürdürülebilir bir yaşam tarzı için çabalayabilirler.
İsraf ve Haramlık Üzerine
İsraf, kelime olarak “gereksiz yere harcama yapmak” veya “faydalı olmayan şekilde harcamalar yapmak” anlamına gelir. İslam’da israf, kişinin sahip olduğu nimetleri ve kaynakları gereksiz yere veya aşırı şekilde kullanması anlamında haram kabul edilir. Her şeyin bir ölçüsü ve dengeye sahip olması gerektiği vurgulanır. Bu da, insanların sahip oldukları şeyleri doğru ve ölçülü bir şekilde kullanmalarını teşvik eder.
İslami Perspektiften İsraf
Kur’an-ı Kerim’de, israf yapmaktan kaçınılması gerektiği açıkça belirtilmiştir:
Furkan Suresi, 67. Ayet: “Rahman’ın kulları, harcadıkları zaman ne savurganlık ederler ne de cimrilik, bu ikisi arasında orta bir yolu tutarlar.”
A’raf Suresi, 31. Ayet: “Yiyiniz, içiniz fakat israf etmeyiniz. Çünkü Allah, israf edenleri sevmez.”
Bu ayetlerde, israfın haram olduğu ve doğru harcama biçiminin, aşırılıktan kaçınılması gerektiği ifade edilmiştir.
İsrafın Çeşitleri
İsraf, hayatın pek çok alanında ortaya çıkabilir:
Gıda İsrafı: Yiyeceklerin israfı, en yaygın ve dikkat çeken israflardan biridir. Çöpe atılan ekmekler, yemekler, sebzeler, meyveler… Bunlar hem maddi hem de manevi anlamda israf olarak değerlendirilir. Peygamber Efendimiz (s.a.v) bir hadisinde, küçük bir ekmeği dahi israf etmekten kaçınmayı öğretmiştir.
Giyim İsrafı: Yine modaya uygun giysiler almak ve giymemek, eskimiş ama hâlâ giyilebilecek giysileri atmak da israf sayılır. İslami öğretilerde, hem temiz ve düzenli giyinmek hem de israf etmeden alışveriş yapmak öğütlenir.
Zaman İsrafı: Zaman, çok değerli bir kaynaktır ve zamanın israfı da önemli bir sorundur. İşte bu nedenle insanlar, boş ve verimsiz aktivitelerle vakit harcamamalıdır. İnsanlar eğlence ve boş işlerle değil, hayatlarına değer katacak işlerle meşgul olmalıdır.
Maddi İsraf: İnsanların sahip oldukları maddi imkanları gereksiz yere harcamaları, israfın bir başka türüdür. Örneğin, gereksiz tüketim yaparak para harcamak, borçlara girmek, ihtiyaç dışı büyük alışverişler yapmak israf olarak kabul edilir.
Toplumsal İsraf: Düğünler, sünnetler, nişanlar gibi toplumsal etkinliklerde gereksiz harcamalar, israfın yaygın örneklerindendir. Yüksek harcamalar, insanların birbirleriyle olan ilişkilerinde kibirli ve gösterişli davranışlar da israf olarak görülür. Peygamberimiz (s.a.v) gösterişten kaçınmayı öğütlemiştir.
Allah’ın Emri ve İktisat
İslam dini, insanların sahip oldukları nimetleri ölçülü ve dengeli kullanmalarını emreder. Çünkü her şeyin sahibi Allah’tır ve insanlar bu nimetlere sahip olduklarında, onlara sadece geçici olarak sahip oldukları unutulmamalıdır. Her şeyin Allah’a ait olduğunu ve O’nun verdiği nimetleri israf etmeden kullanmanın gerektiğini bilmek, hem Allah’a karşı bir saygı hem de insanlara karşı bir sorumluluktur.
İktisat, yani tasarruflu ve ölçülü harcama, İslam’ın öğrettiği harcama biçimidir. Bu, yalnızca maddi kaynaklar için değil, aynı zamanda zaman, enerji ve diğer kaynaklar için de geçerlidir. Yani insan, her türlü kaynağını en verimli şekilde kullanmalı, israf etmemelidir.
Sosyal ve Toplumsal Etkiler
İsraf yalnızca bireyleri değil, toplumu da olumsuz etkiler. Gereksiz harcamalar, kaynakların tükenmesine neden olabilir ve bu da daha geniş çapta ekonomik zorluklara yol açabilir. Aynı zamanda, israfın yaygın olduğu bir toplumda, insanlarda duygusal ve manevi bir boşluk oluşabilir. Dini ve ahlaki değerlerle uyumlu olmayan davranışlar, toplumda huzursuzluk yaratabilir.
Sonuç olarak:
İslam, israfı haram kılmış ve insanlara kaynakları verimli kullanmayı, ölçülü ve dengeli harcama yapmayı öğretmiştir. Hem bireysel hem de toplumsal düzeyde israfın önlenmesi, hem maddi hem de manevi huzuru sağlar. Sahip olduğumuz her şey, Allah’ın bizlere verdiği bir nimettir ve bu nimetlere saygı göstermek, onları israf etmemek, en doğru yaklaşım olacaktır.
“Yiyiniz, içiniz fakat israf etmeyiniz.” (A’raf, 31) Bu ayet, hayatımızda bize rehberlik etmelidir.