​İSRAF (Ayet ve Hadislerle İsraf hakkında bilgi) ​ israfın çeşitleri nelerdir maddeler halinde Konumuz israftır. İsraf nedir? Hangi konularda israf olur? vb konularda size bazı hususları hatırlatmak istiyorum. Değerli Müminler! Cenab-ı Hak Kur’an-ı Kerim’inde şöyle buyurmaktadır: “İsraf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez.” buyurmaktadır. Yine Allah Rasulü bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurmaktadır: “Sizin için 3 şey hoş değildir: 1- Dedikodu 2- Çok soru sormak 3- Malı boş yere harcamak.” Peki israf nedir? İsrafın ölçüsü nedir? “İslam’a göre şunlar israftır:

1. Gayri meşru yerlerde en küçük miktarda da olsa harcamada bulunmak
2. Meşru yollarda kendi kaynaklarının dışına taşmak ya da zevk için harcamada bulunmak (İsraf herhangi bir şeyde haddini aşmaktır. İnfakta israf da, harcamada haddini aşmaktır. Masraf ya bir zaruret veya bir ihtiyaç veya bir güzellik için yapılır. Zaruri olan masraf yapılmayınca yaşamak mümkün olmaz; mesela ölmeyecek kadar yemek bir zarurettir. İhtyiya duyulan masraf yapılmazsa güçlük çekilir; mesela doyacak kadar yemek ihtiyaçtır. Güzelleştirme için yapılacak masraf yapılmazsa güzel olmaz, hoş yemek gibi. Ferdin ve toplumun kendi kazancına göre bu derecelerden bir sınırı vardır. Şu halde ne zaruret ne ihtiyaç ve ne de güzellik için olmayan, faydasız, zararlı, meşru olmayan yönlere yapılan harcama herkes için bir israf olduğu gibi insanların ihtiyacı karşısında fazla yiyip içmek de güzel değil, israf sınırına girmiş olur. İyilik ve yarar sağlayan şeylere harcamak ise boşa harcamak değil, üretmek olacağından israf olmaz. ‘Hak Dini Kuran Dili, VI/88’)
3. Allah için değil de gösteriş için infakta bulunmak.” (Tefhimü’l-Kuran, III/601)

Peki hangi konularda israf olur?

1. İnsan İsrafı: Her şeyden önce insan israfı yaşanmaktadır. Maalesef kültürlü, eğitimli ve okumuş insan sıkıntısı yaşanmaktadır. Maalesef insanımız okumamaktadır. İlk emri ‘Oku!’ olan bir dinin mensubu olan biz müslümanlar diğer dünya milletleri arasında şu anda en az okuyan kişilerdir. Bu yüzden ilmi ve teknolojik gelişme Müslüman ülkelerde sağlanamamaktadır. Bakın Allah Rasulü ne buyurmaktadır:

“Hiç kimse kıyamet günü şu beş şeyden hesaba çekilmedikçe Allah’ın yüce katından ayrılamayacaktır:

1. Ömrünü nerede ve suretle tüketti?
2. Gençliğini nerede ve nasıl geçirdi?
3. Malını nasıl kazandı?
4. Malını nerelerde harcadı?
5. Elde ettiği bilgi ile ne yaptı?” (Tirmizi, Kıyame, 1)
6. Zaman israfı: Kuran’ı Kerim’de zamana bir çok yerde yemin edilmiştir. Örneğin Asr Suresi’nde “Zamana yemin olsun ki…” denilmektedir. Meşhur müfessir Fahreddin er-Razi bu ayeti başından geçen şu olaydan sonra anladığını ifade etmektedir: “ Kendisi bir gün pazarda gezerken bir satıcıya rastlar. Sıcak bir günde buz satmaktan olan bu kişi şöyle bağırmaktadır: ‘Sermayesi eriyip tükenmekte olan şu kişinin buzlarından alan yok mu?’” Müfessirimiz o esnada zamanın anlamını anlamıştır. İnsanın da en büyük sermayesi vakittir ve bu sermaye bir buz misali eriyip gitmektedir. Peki bizim en büyük sermayemiz olan zamanımız nerelerde çürüyüp gitmektedir? Saatlerce televizyon karşısında geçen vakitlerin, kahve köşelerinde geçen ömürlerin hesabını nasıl vereceğiz?

Gelin bu hususta şu nebevi fermana kulak verelim: “Ölümden önce hayatının, hastalığından evvel sağlığının, meşguliyetinden önce boş vakitlerinin, ihtiyarlığından önce gençliğinin, yoksulluğundan önce zenginliğinin kıymetini bil.” (Müstedrek, IV/306, Şuabü’l-İman, VII/263) Yine Allah Rasulü insanların çoğunun aldandığı iki nimet hakkında şöyle demektedir: “Bir çok insanın aldandığı iki nimet vardır: Sağlık ve boş vakit.” (Buhari, Rikak, 1 ; Tirmizi, Zühd, 1, İbn Mace, Zühd, 1)

1. Yiyecek-giyecek ve giyim-kuşamda israf:

Değerli Müminler! Bu hususlar israf konusunda en çok hata ettiğimiz hususlardır. Hele 800 milyon insanın açlıktan ölme tehlikesiyle baş başa kaldığı bir dünyada yiyecek-içecek konusunda israf etmek, her yıl milyonlarca ekmeği çöpe atmak… Bu aç insanların hesabını kim verecek? Bakın Allah Rasulü ne buyurmaktadır: “Bir kişinin aç olarak gecelediği bir topluma Cenab-ı Hak merhamet etmez.” (Müsned) Allah Teala şöyle buyurmaktadır: “Ey ademoğulları! Her secde edişinizde güzel elbiselerinizi giyin; yeyin, için fakat israf etmeyin; çünkü Allah israf edenleri sevmez.” (Araf 31) Hz. Peygamber (SAV) de şöyle buyurmaktadır: “İsraf etmeksizin ve kibre, gurura kapılmaksızın yeyin, tasaddukta bulunun ve giyinin!” (Buhari, Libas, 1 ; Nesai, Zekat, 66) Değerli Müminler! Giyim konusunda da israf yapmaktayız. Her sene değişen modanın peşine takılan insanımızın gardolabında kaç tane gömlek kaç tane pantolon var, bir düşünelim. Giymediğimiz kaç tane yepyeni elbisemiz var hatırlamaya çalışalım. Öbür tarafta giyecek elbisesi bulunmayan insanları bir düşünelim. Hele bu giyim işini kibre, gurura vardırırsak işte o zaman durum daha çok vahim bir almaktadır. Hz. Peygamber bu konuyla ilgili şöyle buyurmaktadır: “Kim muktedir olduğu halde, Allah için tevazu amacıyla lüks elbiseyi terk ederse kıyamet günü Allah (c.c) o kimseyi, insanların gözü önünde, müminlerin giyeceği elbiselerden dilediğini giymekle baş başa bırakır.” (Tirmizi, Sıfatü’l-Kıyame ; Müsned, III/438,439) Hz. Ali (ra) anlatıyor: “Biz Peygamber (SAV) ile beraber oturuyorduk. Üzerinde kürk parçalarıyla yamanmış bir hırkadan başka bir şey bulunmayan Musab b. Umeyr çıkageldi. Peygamber (SAV) onu görünce (Musab’ın Mekke’deki) eski debdebeli halini hatırlayarak ağladı. Sonra Allah Rasulü şöyle buyurdu: ‘Biriniz sabahleyin ayrı, öğlenden sonra ayrı güzel elbise giydiği, önüne bir tabak konup öteki kaldırıldığı, evleriniz bu Kabe’nin örtüldüğü gibi örtülere büründürdüğünüz (döşediğiniz) zaman haliniz nice olur?’ ‘Ey Allah’ın Rasulü! Tabii ki halimiz o gün bugünkünden daha iyi olur. Çünkü o zaman geçim sıkıntımız olmaz, kendimizi tamamen ibadete veririz.’ Şöyle buyurdu: ‘Bilakis bugün siz, o günkünden daha iyi durumdasınız.’” (Tirmizi, 2476) Son olarak bir ayet-i kerimeyi nakledelim: “Bir de akrabaya, yoksula, yolcuya hakkını ver. Gereksiz yere de saçıp savurma. Zira böylesine saçıp savuranlar şeytanların dostlarıdırlar. Şeytan ise Rabbine karşı çok nankördür.” (İsra 26-27)​