Hanbeli İmamı İmam Ahmed Bin Hanbelilere göre İtikafın hükümleri

İTİKAF

İtikâf, -sözlükte-, bir şeye bağlılık göstermektir.

Bu manada Kur’an Kerim’de şöyle buyrulmaktadır:

فَاَتَوْا عَلٰى قَوْمٍ يَعْكُفُونَ عَلٰٓى اَصْنَامٍ لَهُمْۚ

“Kendilerine mahsus birtakım putlara tapan bir kavme rastladılar.” (Araf, 138)

Terim/istilah olarak itikaf, Allah Teâlâ’ya ibadet niyetiyle, bir süre dahi olsa mescitte kalmaktır.

Bayılmakla itikaf bozulmaz.

Tüm alimlerin ittifakıyla, itikaf her zaman için sünnettir. Bunun delili de Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in fiilen bunu uygulaması, hayatı boyunca da buna devam etmesidir. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem den sonra eşleri de itikafa devam etmişlerdir. Aişe radıyallahu anha şöyle demiştir: “Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, vefat edinceye kadar Ramazan aylarında son on gün itikafa devam etti, ondan sonra da eşleri bu sünneti devam ettirdiler.”

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in Ramazan ayında itikaf yapma si sebebiyle itikâfı Ramazan’da yapmak daha kuvvetlidir. Bunun da en kuvvetlisi, son on günde itikafa kalmaktır.

Itikafın vacip olması, ancak adak şeklinde yapılması ile söz konusu olur. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: “Kim Allah Teâla için adakta bulunmuşsa onu yerine getirsin. ”

itikafın Sıhhat Şartları:

İtikafın sıhhat şartları altı tanedir:

1- Niyet etmek. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuş. tur: “Ameller ancak niyetlere göre değerlendirilir. “

2- Müslüman olmak. Kafirlerin itikafı sahih olmaz.

3- Akıllı olmak. Delilerin itikaf yapmaları sahih delildir.

4- Mümeyyiz olmak. Mümeyyiz olmayan çocukların yaptığı itikaf sahih değildir. Onların namazları ve oruçları nasıl sahih değilse itikafları da öyledir.

5- Guslü gerektirecek bir durumun olmaması gerekir.

6- İtikafın mescidde yapılması gerekir. Allah Teâla şöyle buyur muştur: “Sizler mescitte itikaftayken…” (Bakara, 187)

Cemaate katılma yükümlülüğü bulunanlar için itikafa girdiği mesci din cemaatin icra edildiği bir mescid olması gerekir. Şüphesiz cemaate katılması farzdır, terk etmesi caiz değildir. Gereğinden fazla mescidden dışarı çıkması da doğru değildir, çünkü bu, itikafı bozar.

Mescidin sınırları:

Mescit; çatısı, avlusu, çevresi, minareleri ve kapısı olarak bir bütündür. Şüphesiz bu saydığımız yerler mescit hükmündedir ve mescide tabidir. İçinde Cuma kılınan büyük camiler erkeklerin itikaf yapmaları için daha faziletlidir.

Her kim Mescid-i Haram, Mescid-i Nebevi ve Mescid-i Aksa’nın dışında bir mescid için itikaf yapmak üzere yer tayin etse, yolculuk ol masa dahi onun bu tayini belirleyici olmaz. Çünkü Allah Teâla, kulları için belirli bir mekan tayin etmemiştir. Bir kimse namaz kılmak için belirtmiş olduğumuz üç mescidin dışında bir yer için adakta bulunsa dahi hüküm böyledir. Ebu Hureyre radıyallahu anh dan merfu olarak ri vayet edilen hadiste Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuş tur: “Şu üç mescidin dışındaki mescidler için yolculuk yapılmaz: Mescid-i Haram, benim mescidim ve Mescid-i Aksa,”

Bunların dışında bir mescid tayin etse, bu tayin geçerli olmaz. Adağını yerine getirmek için yolculuğa çıkmak zorunda da olsa hüküm bu şekildedir. Şüphesiz Allah Teâla, kulları için, ibadet amacıyla -haccin dışında- belirli bir mekan tayin etmemiştir. Mescidlerin en faziletlileri önce Mescid-i Haram, sonra Mescid-i Nebevi, sonra da Mescidi Aksa’dır. Ebu Hureyre radıyallahu anh dan merfu olarak rivayet edilen hadis-i şerifte Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: “Benim mescidimde namaz kılmak, Mescid-i Haram haricindeki mescidler de kılınan bin namazdan daha hayırlıdır. “

Bir rivayette ise “Şüphesiz daha faziletlidir.” şeklinde gelmiştir.

Bu üç mescidden birinde itikaf veya namaz kılmayı adayan kişinin adağı, ancak daha hayırlısı olmak kaydıyla sahih olur. Her kim Mescid-i Haram’da namaz kılmayı adamışsa diğer mescidlerde geçerli olmaz. Kim de Mescid-i Nebevi’de namaz kılmayı adamışsa hem Mescid-i Nebevi’de hem de Mescid-i Haram’da geçerli olur. Her kim de Mescid-i Aksa için adakta bulunmuşsa her üç mescidde geçerli olur.

Cabir radıyallahu anh’ın rivayet ettiği hadise göre, fetih günü bir adam şöyle dedi: “Ey Allah’ın Rasûlü, eğer Allah Teâla sana Mekke’yi fethetmeyi nasip ederse Mescid-i Aksa’da namaz kılmayı Allah Teâla için adakta bulundum.” Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, “Bura- da kıl.” buyurdu. Adam tekrarlayınca yine “Burada kıl” buyurdu. Adam tekrarlayınca Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, “Öyleyse sen bilirsin. ” dedi.

İTİKAFI BOZAN ŞEYLER

İtikaf şunlarla bozulur:

1- Mazeretsiz yere mescitten dışarı çıkmak. Mescidden, ancak zorunlu şeyler için çıkabilir: Kendisine yemek getirecek kimsenin ol maması halinde yeme içme ihtiyaçları, ani kusma, idrar, büyük abdest, farz olan abdest, cünüp olanın gusletmesi, Cuma namazı veya şahidlik yapmak için çıkmak mazeretler arasında yer alır. Hatta cumaya erken den gitmesi ve namazdan sonra orada fazla oturması doğru değildir. cumaya gidip gelirken âdeti üzere yürür. Evine sadece bir zahmet veya zarar oluşturmadan uygun bir yerde ihtiyacını gideremediği durumlar da gider. Yolda gidip gelirken hastaların hallerinden sorabilir ve oralarda durmadığı gibi gidip gelirken yolunu da uzatmaz. Aişe radiyallahu anha bu konuda şöyle buyurmuştur: “Ben bir ihtiyaç için bile eve girmediğim gibi bir hastaya da uğramam. Onun halini yoldan geçerken sormak dışında bir şey yapmam.”

2- Çıkmasa dahi çıkmaya niyet etmek. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur: “Ameller ancak niyetlere göredir.”

3- Cinsel ilişkide bulunmak. Allah Teâla bu konuda şöyle buyurmuştur: “Sizler mescidlerde itikaftayken eşlerinizle ilişkiye girmeyiniz.” (Bakara, 187) Oruç ve hac gibi ibadetlerde cinsel ilişki haram olup o ibadeti ge- çersiz kıldığı gibi itikafı da geçersiz kılar. Itikafı yeniden yapar, ancak kefaret yoktur.

4- Ayet-i kerimenin manasının umumuna bakarak cinsel organ dışında meninin gelmesiyle de itikaf bozulur.

5- İrtidad/dinden çıkmak. Allah Teâla bu konuda şöyle buyurmuş tur: “Eğer Allah’a ortak koşarsan elbette amelin boşa çıkar.” (Zumer, 65)

6- Sarhoş olmak. Çünkü sarhoş olmak kişiyi mescid ehli olmaktan çıkarır. Her ne zaman itikaf geçersiz olursa, kefaret veya belirli bir za manla kayıtlı olmadığı sürece adağa devam etmek için itikafa yeniden başlamak vaciptir. Şüphesiz onun, aynı şekilde adağını yerine getir mesi için nasıl başlangıçta hüküm böyleyse burada da ona gerekli olan budur.

Eğer belirli bir zamanla kayıtlı olan itikafı bozmuşsa, yeniden bas laması gerektiği gibi mahallini kaybettiği için üzerine bir de yemin kefareti lazım gelir.

İtikâf, oruçlu olmadan da yapılır. Ömer radıyallahu anh, “Ey Allah’ın Râsalü, şüphesiz ben cahiliye döneminde Mescid-i Haram’da itikaf yapmaya adakta bulunmuştum.” dedi. Peygamber sallallahu aleyhi ve sel lem de ona “Adağını yerine getir.” buyurdu.

Eğer itikaf için oruçlu olmak şart olsaydı sahih olmaması gerekirdi. gece itikaf yapmanın Hanımların, kocalarının izni olmadan itikaf yapmaları caiz değildir. Kölelerin de efendilerinin izni olmadan itikafa girmeleri sahih değildir. Kadınların ve kölelerin, nafile itikaflarda mutlak olarak izin almaları gerekirken adak olan itikafta izin almalarına gerek yoktur. Itikafta olan kişilerin Allah Teâla’ya yakınlaşmak için Kur’an-ı Kerim okumaları, zikirle meşgul olmaları vb. şekilde değerlendirmeleri müstehaptır. Boş işlerden uzak durmaları lazımdır.

İtikâfta olanların eşlerinin, mescidde onları ziyaret etmelerinde ve onlarla konuşmalarında bir günah yoktur. Eşlerinin başlarını veya başka yerlerini haz/şehvet maksadı olmaksızın düzeltip düzenlemelerinde de bir günah yoktur. Fazla uzatmamak kaydıyla yanına gelenlerle konuşmasında da bir günah yoktur.

Geceye kadar sürekli susması mekruhtur; bunu, adamış olsa bile yapmasına gerek yoktur.

Mescide girenlerin, içinde kaldıkları sürece itikafa niyet etmeleri güzel bir durumdur, özellikle de oruçlu oldukları zamanlar. Mescidde, itikafta olanın veya başkalarının, alım satım veya başka işler yapmaları caiz olmadığı gibi sahih de olmaz.

Hanbeli Mezhebine göre İtikaf

BENZER KONULAR:

• İtikâf nedir ve hangi camilerde yapılır?
• İtikaf nedir, nasıl yapılır?
• İtikaf Ne Demek? Kısaca
• İtikâf nedir, ne zaman itikafa girilir?
• İtikaf ne demektir? Kısaca tanımı
• Tümünü görüntüle.