İtikaf nedir kısa bilgi

Akıllı ve baliğ olan bir Müslümanın beş vakit namaz kılınan bir camide ibadet niyetiyle bir süre durması anlamında bir fıkıh terimidir.
Sözlükte “hapsetmek, alıkoymak; bir yere yerleşmek, oraya bağlanıp kalmak” anlamına gelir.

Hz. Peygamber (s.a.v.) her yıl Ramazan ayında kendi iç dünyasına yönelir, geride bıraktığı yılların muhasebesini yapar ve Ramazan’ın son on gününde “itikaf”a girerdi. Bu hali vefatından bir yıl öncesine kadar devam etti. Vefat ettiği yıl ise Ramazan ayında yirmi gün itikafta kaldı.[1] Kendisinin vefatından sonra da zevceleri itikaf ibadetine devam ettiler.[2] Sahabeleri de bu uygulamayı sünnet edindiler.

Peygamber Efendimizin fevkalade ehemmiyet verdiği ve her yıl uyguladığı itikâf, ibadet niyetiyle ve kurallarına uyarak mescitte inzivaya çekilmektir.[3] Bu ibadette amaç, kişinin kendi iradesiyle nefsinin istek ve arzularını terk edip inzivaya çekilmesi, vaktini ibadet türünden işlere ayırarak nefsini tezkiye etmesidir. Bu sure içinde kulun ailesi ve sosyal çevresi ile münasebetleri sekteye uğrar. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de Yüce Rabbimiz “Siz mescitlerde itikafta iken eşlerinize yaklaşmayın”[4] buyurulmaktadır. Dolayısıyla bu ibadet esnasında kul sadece ibadetle meşgul olur, nefsî arzularını dizginler ve manevî bir arınma yaşar. Nitekim İslam büyüklerinden Atâ der ki: “İtikâf yapan, ihtiyacından dolayı büyük bir zatın kapısında oturup dilediğini elde etmedikçe buradan ayrılıp gitmem, diye yalvaran bir kimseye benzer ki, Allah’ın bir mabedine sokulmuş, beni bağışlamadıkça buradan ayrılıp gitmem demektir.”[5]

Makbul bir itikâfın şartları şunlardır:

Mutekif kaç gün itikâfta kalacaksa buna niyet eder. Bu süre, bir kaç saat gibi kısa bir sure olabileceği gibi bir günden on güne kadar da olabilir. Yine kişinin oruçlu olması ve itikâfa cemaatle beş vakit namaz kılınan bir camide girmesi gerekir. Ramazanın son on gününü ve cemaati kalabalık olan mescidi tercih etmek, itikâf günlerinde Kur’an, hadis, Allah’ı zikir, ibadetle meşgul olmak ve temiz elbise giyip güzel kokular sürünmek itikâfın adabındandır. Bayanlar, evlerinin belirli bir bölümünde itikâfa girerler. İtikâf boyunca zaruri ihtiyaçlar dışında itikâf yerinden çıkılmaz, abdest gibi temel ihtiyaçları gidermek için bulundukları yerden ayrılabilirler ve vakit kaybetmeden geri dönerler. İtikâfa giren kimse, camide yer, içer ve uyur. Bunlar için camiden dışarı çıkamaz; çıkarsa itikâf bozulur.

Hz. Âişe (r.a.) validemiz Peygamberimiz ile ilgili bize şöyle haber vermektedir: “Resulullah (s.a.v.),  Ramazan ayının son on günü girdiğinde, geceleri (ibadetle) ihya eder, ailesini uyandırır, ibadet etmeye karşı daha ciddiyet gösterir, paçaları sıvardı.”[6] Ayrıca; “Ramazanın son on günü ve gecesinde her zamandan daha fazla iba­dete gayret ederlerdi.”[7] İşte; Ramazanın son on gününü ve itikaf sünnetini işlemek, bu önemli sünneti ihya etmek olacaktır. Böyle güzel bir sünneti bize miras bırakan Efendimiz’e (s.a.v.) en güzel teşekkür bu sünneti bir saat da olsa, bir gün de olsa icra etmektir.

İtikâf esnasında kalbimizle Allah’a yönelmeliyiz. Vaktimizi zikir, Kur’an tilaveti, tevbe, istiğfar özellikle tefekkür gibi ibadetlerle geçirmeliyiz. Bu süre zarfında hayırdan başka bir şey söylememeli, boş sözlerden sakınmalı, zihin, kalp ve bedenimizle Allah’a kulluk ile meşgul olmalıyız.

Kendimizi kendi irademizle, alıştığımız dünyalıklardan mahrum bırakacak bir ibadeti yapmak bize büyük haz verecektir. İtikâf, nefsimizi haramlara karşı korumada bize güç verecektir. Bu sayede Ramazan ayının feyiz ve bereketinden daha iyi istifade edeceğiz. Ramazan ayının son on gününde itikâfa girmek Kadir gecesine –biiznillah- isabet etmemize ve bu geceyi en iyi şekilde yakalayıp ihya etmemize vesile olacaktır. Çünkü Sevgili Peygamberimiz bir hadis-i şerifinde  “Kadir gecesini ramazanın son on günü içinde arayınız!”[8] buyurmuşlardır.

İtikâf, Rabbimiz ile baş başa kalma vesilesidir. Hakiki sevgili ile buluşmanın vaktidir. Bu ibadetle kalp nurlanır, sadece göz değil, gönül de görmeye başlar. Allah bu ibadetin sırrına bizleri eriştirsin, Rasûlullah’ın (s.a.v.) bu sünnetini anlamayı ve yaşamayı nasip eylesin. Amin!

———————–

[1]   Buhârî, “İtikaf”, 17.

[2]   Buhârî, “İtikaf”, 1.

[3]   Dini Kavramlar Sözlüğü, DİB yayınları, “İtikaf” md.

[4]   Bakara, 2/187.

[5]   Bkz. Serahsî, Mebsût, 3/183.

[6] Buhari, Kadr, 5.

[7] Bülûğu’l-MERAM-Kitabü’s-Sivam.

[8] Buhârî, “Leyletü’l-kadr”, 3; Müslim, “Sıyâm”, 219.