İtikâf Yapılan Yer

İtikafa nerelerde girilebilir Ev Cami Mescit

Hanefilere göre: Erkeklerle temyiz çağındaki çocuklar için itikafin yeri ce- maatle namaz kılınan mescittir. Bu mescit de, ister içinde beş vakit namaz kılınsın, ister kılınmasın, imam ve müezzini bulunan mescittir. Camide itikâf, ittifakla mut lak olarak sahihtir. Bu görüşün dayandığı delil Ibni Mes’ud’un şu sözüdür: “İtikâf ancak cemaatle namaz kılınan yerde yapılır.” Kadınlar için itikaf yeri evlerinin mescididir. Bu yer de evde namaz kılmak için ayrılan yerdir.

Hanbelilere göre: Cemaatle namaz kılması gerekli olan erkekler ancak ce maatle namaz kılınan mescitte itikafa girebilirler. Ihtilâfsız olarak mescit dışında itikafa girmek sahih değildir. Çünkü Allah teala: “Mescitlerde itikafta bulundugu nuzda hanımlarınıza yaklaşmayın.” buyuruyor. Eğer mescitler dışında itikafa gir- mek sahih olacak olsaydı, kadınlarla cinsi ilişki yasaklanmazdı. Çünkü cinsi ilişki itikafta mutlak olarak haramdır. Mescidin içinde cematle namaz kılınan bir mescit olmasının şart koşulmasının sebebi, cemaatle namaz kılmanın vacip olmasına binaendir. Kişinin cemaatle namaz kılınmayan bir mescitte itikâfa girmesi şu iki şey den birine sebep olmaktadır: Ya vacip olan cemaati terketmeye yahut vacip olan cemaatle namaz için mescitten çıkmaya sebep olur. Bundan sakınmak mümkün olmasına rağmen bu durum çok kereler itikâfa giren kişinin dışarı çıkmasına sebep olur. Bu ise itikâfa aykırıdır. Çünkü itikâf, kişinin bir yerden ayrılmaması, o yerde Allah’a ibadet üzere ikamet etmesi demektir.

Aşağıdaki durumlarda bulunan her mescitte itikâf sahihtir:

a) Eğer itikaf namaz vaktinin dışında bir gecelik bir zaman yahut günün bir kıs minda bir engel olmaksızın yapılırsa sahihtir. Eğer itikaf yapılan bir mescitte bazı zamanlarda cemaatle namaz kılınıyorsa o zamanda itikâfa girmek sahih olup diğer zamanlarda sahih değildir.

b) Hasta, özürlü, kadın, çocuk, kendisinden başka namaz kılanın bulunmadığı bir köyde oturanlar gibi cemaatle namaz kendileri için vacip olmayan kimselerin her mescitte itikâfa gimcleri caizdir. Çünkü zaten onlara cemaat vacip değildir. Kadının evinin mescidinde itikâfa girmesi sahih değildir. Çünkü orası gerçek ten ve hükmen mescid sayılmaz. Eğer caiz olsaydı, müminlerin anneleri bir defa da olsa caiz olduğunu göstermek için yaparlardı.

Kadın eğer mescitte itikafa girerse önüne bir perde çekmesi müstehaptır. Çün kü Hz. Peygamber (a.s.)’ın hanımlan itikâfa gimek isteyince mescitte kendilerine çadır kurulmasını emrettiler. Dolayısıyla mescide gittiler. Çünkü mescide erkekler gelir gider. Hem erkekler hem de kadınlar için hayırlı olan onların erkekleri, erkeklerin de onları görmemeleridir.

Cuma kılındığı halde cemaatle namaz kılınmayan bir mescitte cemaatle namaz kendisine vacip olan kimselerin üzerinden bir namaz vakti geçiyor ise böyle bir mescitte itikâfa girmeleri sahih değildir. Çünkü cemaatle namaz kılmayı terk etmemek gerekir.

Mescidin üstü mescidi çevreleyen ve kapısı bulunan avlusu, kendisi veya kaplsi avluda bulunan minâre de mescidden sayılmalıdır. Çünkü cünüp kişiler bu zikre dilen yerlere girmekten yasaklanmışlardır.

Mescide yapılan ekler ve sevap bakımından mescitten sayılan her yer, hatta Mescid-i Haram ve Mescid-i Nebevi çevresindeki ilavelerde itikaf yeridir. Çünkü Ebu Hureyre’den rivayet edilen bir hadis-i şerifte Hz. Peygamber (a.s.) şöyle buyur muştur: “Bu mescit eger Sana’ya kadar büyütülecek olursa yine benim mescidim dir.”  Hz. Ömer Mescid-i Nebevi’yi genişletince: “Bu mescide ilavede bulu nup Cebane’ye kadar büyütsek de Hz. Peygamber (a.s.)’in Mescidi olur.” demiş. tir.

Yolcu ve kadınlarda olduğu gibi, cuma namazı kendilerine farz olmayan kim seler, cuma namazı kılınmayan bir mescitte itikâfa girerlerse, cuma kılmak için mescidden çıkmalan durumunda cumaya çıkmayı şart koşmamışsa itikaflan bozulur.

Itikaf arasına cuma namazı girecekse cami durumundaki mescitlerde itikâfa girmek daha faziletlidir. Bunun sebebi cuma için oradan çıkmak ihtiyacını duyma maktır. Eğer aksi olursa itikâfi terketmesi gerekir, oysa bundan sakınma imkânı bulunmaktadır.

Bir kimse üç meşhur mescit dışında her hangi bir mescitte itikafa girmeyi adarsa o kişi başka bir mescitte de namaz veya itikaf adağını yerine getirebilir. Çünkü Allah teala kendisine ibadet için belirli bir yer tayin etmemiştir. Dolayısıyla kişinin adamasıyla böyle bir belirleme yapılamaz. Eğer belirlenseydi, oraya gitmeye mec bur olurdu.

Bir kimse üç büyük mescitten birinde (Mescid-Haram, Mescid-i Nebevi, Mescid-i Aksa) itikáfa girmeyi yahut namaz kılmayı adasa başka mescitlerde adağını yerine getirmesi yeterli değildir. Çünkü bu mescitlerde ibadet etmek diğerlerine göre daha faziletlidir. Dolayısıyla bunlan belirlemekle ibadet tayin edilmiş olur. Böyle bir kimse bu üç mescitten biri için yolculuk yapabilir. Çünkü Ebu Hurey re’den rivayet edilen bir hadis-i şerifte şöyle buyurulmuştur: “Ancak üç mescit için yolculuk yapılır: Mescid-i Haram, Mescid-i Aksa ve benim bu mescidim. (Mescid-i
Nebevi) ”

Üç mescidin en faziletlisi Mescid-i Haram, sonra Mescid-i Nebevi, sonra Mes cid-i Aksa’dır. 2) Bir kimse adağında üç mescidin en faziletlisi diyerek belirlemeyle adakta bulunursa bu Mescid-i Haram’dır, diğerlerinde itikâfa girmek yahut namaz kılmak yeterli olmaz. Çünkü bunlar birbirine denk değildir.

Malikilere göre: Bütün mescitler itikaf yeridir. Herkese açık olmayan ev mescitlerinde itikaf yapmak sahih değildir. Bir kimse edâ ederken cuma namazına gitmesi gerekecek bir sürelik itikâfa niyet etse bu itikâfin camide olması taayyün eder. Çünkü cuma namazı için dışarı çıkarsa itikafi bozulur. Adağı yapan kimsenin belirlemiş bulunduğu mekâna riayet etmesi lazım gelir. Mesela bir kimse Mekke veya Medine mescitlerinde itikâfa girmeyi yahut namaz kılmayı adarsa adağı bu iki yerde yerine getirmek gerekir. Malikîlere göre Medine Mekke’den daha faziletli dir. Medine Mescidi de Mescid-i Haram’dan daha faziletlidir. Bunları Mescid-i Ak sa takip eder. Çünkü Darekutni ile Taberani’nin Rafi’ b. Hadic’den rivayet ettikleri bir haberde: “Medine Mekke’den daha hayırlıdır.” buyurulmaktadır. Yine Hz. Peygamber (a.s.)’in dualanında şöyle dediği rivayet edilmiştir: “Allahım! Beni en sevdigim ülkeden çıkardın, beni senin en sevdiğin ülkeye yerleştir.” Yine Taberanî Bilal b. Haris el-Müzení den şu hadisi rivayet etmiştir: “Medine’de tutulan bir Ramazan, Medine dışında tutulan bin Ramazan’dan daha hayırlıdır. Medine’de kılınan bir cuma namazı Medine dışındaki yerlerde kılınan bin cuma namazından daha hayırlıdır.”

Şafiilere göre (4)de ister üst kısmında, ister bağlı birimlerinde olsun mescit itikafa girmek sahihtir. Camide itikâfa girmek cami dışındaki mescitlerde itika girmekten daha iyidir. Bunun sebebi Camide itikâfa girmenin vacip olduğunu söyleyenlerin ihtilafından kurtulmaktır. Aynca hem camide cemaat daha fazladır. Hem de cuma namazı kılmak için dışarı çıkmaya ihtiyaç yoktur. Kendisine cuma namazı farz olan ve cuma için çıkmayı şart koşmamış olan kimse tarafından içlerin de cuma günü bulunan ve peşpeşe tutulması adanan itikâflarda camilerde itikâfa girmek vaciptir.
Şafiilerde yeni mezhebe göre, kadının evindeki mescitte itikafa girmesi sahih değildir. Evdeki mescit namaz kılmak için hazırlanan yerdir. Sahih olmamasının sebebi burasının gerçekten mescit olmamasıdır. Bu görüşün dayandığı delil, evde ki mescit değiştirilebilir, orada cünüp olarak gezilebilir olmasıdır. Aynacı Hz. Peygamber (a.s.)’in hanımları (r.a.) mescitte itikâfa girerlerdi. Eğer onların evleri itikaf için yeterli olacak olsaydı, evlerinde itikafa girmeleri daha iyi olurdu.

Bir kimse, anılan üç büyük mescit dışındaki mescitlerden belirli birinde itikafa girmeyi adarsa başka bir mescidde itikára girmesi caizdir. Nitekim Hanbeliler de aynı görüşü benimsemişlerdir. Çünkü onlardan birinin diğerine göre her hangi bir meziyeti yoktur.

Bir kimse, üç büyük mescitten birinde itikâfa girmeyi adarsa bunu yapmak be lirlenmiş olur ve burada itikaf yapması lazım gelir. Çünkü Hz. Ömer’in şöyle dediği rivayet edilmiştir: “Resulullah (a.s.)’e: Mescid-i Haram’da bir gece itikâfa girmeyi adadım” dedim. Hz. Peygamber (a.s.) bana “Adağını yerine getir” buyurdu”  Mescid-i Haram diğer iki mescidin yerini tutar. Çünkü bu mescit onlardan daha fa ziletlidir ve hac ibadetleri bu mescide bağlıdır. Aksi sabit değildir. Diğer iki mescit Mescid-i Haram’ın yerini tutmaz. Çünkü bunlar fazilet bakımından ondan daha aşa gıdadırlar. Medine mescidi Mescid-i Aksa’nın yerini tutar. Çünkü Medine mescidi Mescid-i Aksa’dan daha faziletlidir. Fakat aksi sabit değildir. Çünkü Mescid-i Aksa fazilet bakımından Mescid-i Nebevi’den daha aşağıdadır.

Özet olarak, Malikiler ve Şafiiler hangi mescit olursa olsun itikâfi caiz görüyorlar. Hanefiler ve Hanbelîler itikâfta mescidin cami olmasını şart koşuyorlar, Cumhura göre ev mescitlerinde itikaf caiz olmayıp sadece Hanefilere göre kadınlar için caizdir.

Şafi mezhebine göre itikaf