Allah’ın nesneleri ve olayları özellikle sorumluluk doğuran beşerî fiilleri, ezelde planlayıp zamanı gelince yaratması anlamında terim.

kader, “Allah’ın bütün nesne ve olayları ezelî ilmiyle bilip belirlemesi” diye tarif edilir.

KADERE İMAN NEDİR KISACA

Kader tanımı:

Allah’ın ilmi ve iradesiyle bütün varlıkların ve olayların şartlarını ve sebeplerini yer ve zamanlarıyla sınırlandırmasıdır.
Başka bir tarifle kıyamete kadar dünya üzerinde vuku’ bulacak her şeyin daha evvel Allah tarafından bilinmesidir.

Kaza nedir:

Allah tarafından önceden takdir edilen her şeyi takdire uygun olarak meydana getiren de yine Allah’tır. Bu sebeple kader ile kaza arasında tam bir uygunluk bulunur. Kader bir plan, kaza ise plana uygun olarak yapılan iş denilebilir.

Kader konusuna iki yönden bakmak lazım:

Kader-i Mutlak:

İnsan iradesi ile ilgili olmayan kader. Dünya’ya gelişimiz, ne zaman öleceğimiz kadın veya erkek oluşumuz, vücudumuzdaki organların görevleri, Dünya’da oluşmuş veya oluşabilecek tabiat olayları bunların oluşmasında irademizin hiç bir tesiri yoktur. Bunlardan sorumlu da olamayız. Vücudumuzdaki organlardan kasıt, el, ayak, göz ve burun gibi organlarımızın işleri tamamen bizim kontrolümüzdedir. Buradaki organ görevlerinden kasıt, irademiz dışındaki temel olgulardır.

Kaderi Muallak (Cüz-i ihtiyari):

İnsan kendi iradesi ile başbaşa kaldığında, yapıp yapmadığı tüm işler bu bölüme giriyor. Namaz kılmak, oruç tutmak iyilik yapmak kötülük yapmak, hırsızlık yapmak gibi.

Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi, Ravza Yayınları: 63.