Kaderiye-Kaderiyye Mezhebi

Kader anlayışı hakkında yanlış itikadi görüşleri ve kavramları bulunan İslâm’a müntesip kelâm fırkalarından biridir. Çünkü Kaderiye kullarin fiillerini kendi kudretlerine dayandırmıştır. Yüce Allah’ın bu hususta bir müdahalesinin, kudretinin, meşiet ve kazasının bulunmadığını söylerler. Aynı şekilde Yüce Allah’ın ezeli ilmini de inkâr etmişlerdir. Aralarında ilmi ve kitabeti (kaderin yazılmış olmasını) kabul etmekle birlikte meşieti inkâr eden bir kesim de bulunmaktadır.

Kaderiyeci görüş. Cebriyeci görüşten önce ortaya çıkmıştır. Çünkü ilk Kaderiyeciler (gulât aşırılar) Hicaz’da ortaya çıkmış ve bireysel birtakım eğilimlerde ifadesini bulmuştur. İslâm’a girdikten sonra Hıristiyanlığa dönen Basralı Susen veya Susiyye en-Nasrânî, Kaderiye görüşünü açığa vuran ilk kişi kabul edilir. Bazı araştırmacıların benimsedikleri bu kanaati pekiştiren hususlardan biri de ilk Kaderiye’nin, fikri köklerinde Yunan Epikürcülerinin felsefesinden etkilenmiş Kitap Ehli Nastûrîleri olduklarıdır.

Ma’bed el-Cuheni ile Gaylân ed-Dimeşkî, Susen veya Susiyye’den az önce geçen şekliyle Kaderiyeci görüşü aldılar. Bununla birlikte Susen, amel lerin Mürcie’nin kabul ettiği gibi imanın kapsamına girmediğini de söylemiş tir. Susen aynı şekilde sıfatları, özellikle de istiva sifatını kabul etmemekte Cehmiyye’nin görüşünü benimsemiştir. İbn Ömer, İbn Abbas, Ebu Hureyre, Enes b. Malik, Ukbe b. Âmir el-Cuheni gibi bazı sahabiler ile diğerlerinin, bunların fitnelerinin dindirilmesinde ve propaganda alanlarının daraltılmasın da etkin rolleri olmuştur. Durum Mutezile firkasının ortaya çıkması ve Ka deriyeci görüşü benimsemesine kadar bireysel eğilimler şeklinde devam etti. Bundan dolayı Mutezile’ye İkinci Kaderiye adı verilmiştir. Bazıları da Yüce Allah’in bütün hayır fiilleri yarattığını ve onları murad ettiğini fakat şer fiilleri yaratmadığını ve onları murad da etmediğini söylemiştir. Ehl-i Sünnet’in benimsediği hak görüşe göre ise, Yüce Allah her şeyin yaratıcısıdır. Bu her şey ise, hayrıyla-şerriyle kulların bütün fiilleridir. Yüce Allah bu fiillerin hayırlı olanlarını sever ve şer ‘an bunların yerine getirilmesini ister. Diğer taraftan, şer’i olarak kullarının küfür ve şer işlemelerine de razı olmaz. (Bk. Kevni İrade, Şer’i İrade ve Kaza ve Kader)

Burada hatırlatılması uygun olan hususlardan biri de şudur: Kaderiye lafzı kaderi kabul etmeyenler hakkında kullanıldığı gibi, kaderi kabul edenler -Cebriye- hakkında da kullanılmaktadır. Fakat kaderi kabul etmeyenler hakkında kullanılması daha yaygındır. İbn Ömer’in şöyle dediği rivayet edilmiştir: “Bu ümmetin Mecûsîleri Kaderiye’dir. Hastalanırlarsa onları ziyarete gitmeyin, ölürlerse cenazelerinde hazır bulunmayın.” Mecûsiler ile Kaderiye arasındaki benzerlik yönüne gelince; Mecûsîler iki ilâh edindiler. Kaderiye ise aynı şekilde yaratmanın da iki ilâhı olduğunu kabul etti. Birisi hayır fiil lerini yaratan Yüce Allah, diğeri ise şer fiillerinin yaratıcısı olan -kendi iddi alarına göre-insandır.

İbn Ömer’in şöyle dediği rivayet edilmiştir: Hz. Peygamber’i şöyle buyururken dinledim: “Benim ümmetim arasında bir mesh ve bir harf olacaktır. O da zındıklık ve Kaderiye’dedir.

Dua Kubbesi nedir?

Evrenselcilik nedir kısaca

BENZER KONULAR:

• Kaderiyye Nedir? Kısaca
• Kaderiyye Ve Cebrîyye
• Kaderi reddeden ilk kişi kimdir ?
• Müslümanlar Arasında Gruplaşmaların Sebebi Nedir?
• Birisini sevmek aşık olmak cüz-i irade midir külli irade mi
• Tümünü görüntüle.
• Küresel ısınma nedir kısaca
• Sahabe dönemi nedir kısaca?
• Hadesten taharet ve necasetten taharet nedir kısaca
• Korkaklık nedir kısaca Bilgi
• İmsakiye nedir kısaca
• Tümünü görüntüle.