Kalkale nedir? Kalkale hakkında bilgi

Arapça türkçe örnek kalkale kelimeleri

KALKALE ( القلقلة ُ ):

Kalkale kelimesinin tanımı:
Sözlükte kalkale; hareket etmek, ızdırap anlamlarına gelir.
Tecvid ıstılahında şöyle tarif edilir: ( تقلْقُلُ المَخْرَجِ حتى يُسمَعَ لَه نَبْرَة ٌ قَوِيَة ٌ ) “Kuvvetli bir ses işitinceye kadar, (harfe ait) mahrecin kımıldanmasıdır”.

Kalkale harfleri beş tane olup, ( قُطْبُ جَدٍ ) kelimelerinde toplanmışlardır. Bu harfler üzerinde vakf yapıldığında vurgu ( nebra )’ya benzeyen bir ses ortaya çıktığı için, kalkale adıyla isimlendirilmiştir. Kalkale, bu harflerin sükunlu hallerine mahsustur.

O halde; Yukarıdaki 5 harften birisi kelimenin içinde veya sonunda sakin olarak bulunurlarsa kalkale olur.
( أطْعَمهُمْ – تدْخُلُ – لَمْ يَلِدْ – أبْوابٌ – حَميدْ – قُلوبْ – خُروجْ ) gibi.
Kalkale harflerinde cehr ve şiddet sıfatları toplanmıştır.Bu demektir ki, ilgili beş harf kelime başında- ortasında- sonunda harekeli olarak bulunduklarında cehr sıfatı gereği nefes hapsedilerek ses akışı olabilirken; kelime içinde veya sonunda sakin olarak bulunduklarında ise şiddet sıfatı gereği, ses ve nefesleri tamamen hapsolur. kalkale ise bu ikinci durumun hakkı verildiğinde ortaya çıkar.

Memleketimizde ve diğer İslam ülkelerinde bazı okuyucular, bu harflerin kalkale’lerinde, ilgili harflerden özellikle ( ط ) ve ( ق ) harflerinde nefes akışı meydana getirdikleri görülmektedir. Bu harflere ait sıfatlar incelendiğinde, bu uygulamanın doğru olmadığı açıkça anlaşılacaktır. Cehr ve şiddet sıfatları, bu beş harf için birer sıfat-ı lâzime olduğu da bilinmelidir.
Vakf halindeki kalkale’nin, vasl halinde yapılan kalkale’den daha mubâlağalı olması gerektiğine ait görüşler mevcuttur.
Bazıları, cehr ve şiddet sıfatlarını taşıdığı için, hemzeyi de kalkale harfi olarak kabul etseler de cumhur’a göre bu harf, kalkale harfi değildir

Ayrıca kalkale yapılması esnasında ilgili harflerin mahreclerinde meydana getirilen gevşeme ( rehavet ) sonucu, duyurulan seste sanki bir med havası hissedildiği çok görülmektedir. “Harekeli bir harfi teleffuz ederken mahreçte meydana getirilen rehavet, med imajına sebebiyet verirken; sakin bir harfi teleffuz ederken mahreçte meydana getirilen rehavet ise hareke imajına sebebiyet verir ki, her iki okuma şekli sonunda ortaya çıkan hata, Lâhn-i Celî’dir„ kuralını hiç unutmamak gerektiğini burada hatırlatalım.

Kalkale’nin Hükmü:
Bütün kıraat imamları, ilgili beş harfin; kelime içinde vaya sonunda sakin olarak bulunmaları halinde kalkale yapma konusunda ittifak etmişlerdir. Dolayısıyle hümü de vacibtir.

Kalkale Çeşitleri:

A. Bazı kaynaklarda, kalkale üç kısma ayrılır:
1. En yüksek olan ( en mubâlağalı ) ( ط ) harfi.
2.Orta olan ( ج ) harfi.
3. Edna ( en zayıf ) olan ise ( ق ب د ) harfleridir.

Er-Riâye isimli tecvid kitabında ise en kuvvetli kalkale’nin, ( ق ) harfinde olduğu bildirilir.

B. Diğer tasnife göre kalkale iki kısma ayrılır:

1. Asl’i kalkale:
Kalkale harflerinden birisi, kelimenin içinde veya sonunda sakin oldukları için, kalkale yapılırlarsa, buna asli kalkale denir.
( يَلِدْ لمْ – أطْعَمَهُمْ – يَدْخُلونَ لَيَطْغَى – ) gibi.

2. Fer’i kalkale:
Kalkale harfleri aslen harekeli oldukları halde, vakıf sebebiyle sakin hale geldilerse, bunlara da fer’i kalkale denir.
( البابُ – بِهذَ البلدِ – قلوبٌ ) kelimelerinde, vakıf halinde yapılan kalkaleler gibi.

Kalkale konusunda özet olarak: Kalkale sözlükte; sarsmak, kımıldatmak, seslenmek gibi manalara gelir. Kuvvetli bir ses işitilecek şekilde mahrecin sarsılmasıdır. Kalkale harflerinden birisi, kelimenin ortasında veya sonunda sakin olarak bulunursa kalkale olur.

BENZER KONULAR:

• Besmelede kaç tecvit kuralı vardır
• Vakf nedir? Vakfetme Kuralları
• Tecvit nedir Tecvit hakkında bilgi
• Tecvid ne demektir kuralları nelerdir?
• Tertil nedir? Din kültürü kavramı
• Tümünü görüntüle.