Kedinin artığı yenir mi temiz mi?

Kedi Artığı()

Kedi evcil hayvanların en yaygın olanıdır. Tahılı ve evdeki eşyayı fare ve diğer haşerattan koruduğu için sevilir. Ağzını fare ve benzeri hayvanlara dokundurduğu için evdeki kap kaçağı yalaması veya içinde su bulunan bir kaptan su içmesi veya katı yiyecek maddesinden ısırması, şüpheyle karşılanır. Artığı mekruh mu olur, yoksa haram mı sayılır? Bunun cevabını, ilgili hadîs-i şerifleri nakledip müçtehit imamların içtihat ve görüşlerini sıraladık tan sonra vereceğiz.

عن كيشة بنت كعب بن مالك، وكانت تحت ابن أبي قتادة: أنّ أبا قتادة الله عنه دخل عليها فسكبت له وضوءاً، فجاءت هرة تشرب منه، رضي فأصغى لها الإناء حتى شربت منه. قالت كبشه: قرآني فقال: أتعجبين يا ابنة أجي؟ قالت: فقلت نعم، فقال: إن رسول الله صلى الله عليه و سلم قال: «إنها ليست بنجس، إنها هي من الطوافين عليكم أو الطوافات».

“Ka’b b. Mâlik (radıyallahu anh)’ın kızı Kebşe’den rivâyet edilmiştir. Ken disi Ebu Katade’nin oğlu ile evli bulunuyordu. Ebû Katade onun yanına geldi. Kadıncağız ona abdest suyu boşaltıp hazırladı, derken bir kedi gelip o sudan içmeye başladı. Ebû Katade su kabını ona meylettirip kolay içsin diye bıraktı. Kebşe diyor ki: Benim baktığımı görünce şöyle dedi: “Kardeşimin kızı! Buna hayret mi ettin?” Bende: “Evet.” diye cevap verdiğim de şöyle dedi: “Şüphesiz ki Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) buyurdu ki: “Doğrusu kedi necis değildir. O gerçekten sizin etrafınızda çokça dönüp dolaşanlardandır.”

Hz. Aişe validemiz (radıyallahu anha)’dan yapılan rivayete göre, Rasulul lah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), su içsin diye kabı iyice ona meylettirir, sonra da artakalanı ile abdest alırdı.

Hadis-i Şerifle İlgili Mezheplerin İçtihat Ve Yorumları

Hanefiler’e göre, onun artığı da diğer yırtıcı hayvanların artığı gibi necistir, ancak bunu biraz hafifleterek, mekruh saymıştır.

Kedi fareyi yakalayıp yedikten hemen sonra ağzını suya dokundurursa, su necis olur. Bir süre bekledikten sonra dokundurursa mekruh sayılır. İmam Ebû Yusuf ile İmam Muhammed’e göre de, fare yedikten sonra ağzını suya dokundurursa, o su necis olur. Böyle bir durum yoksa Ebû Yusuf’a göre artığı mekruh bile sayılmaz. Ondan hem içilir, hem de abdest alınabilir.”

Şafiiler’e göre, İmam Şafiî’ye göre, kedi su içtikten sonra artakalanı temizdir. Malikiler’e göre, kedinin artığı temizdir, ancak ağzında bir necaset görülürse, o takdirde sakıncalıdır.
Hanbeliler’e göre, kedinin artığı temizdir, onunla abdest alınır.

İmam Şafiî bu konuda Ebû Katade’den rivâyet edilen hadisi sahih gö rup kendine dayanak seçmiştir. Imam Ebû Hanife ise, tek kanaldan gelen ve ravilerinden Kebşe’nin biraz meçhul olması sebebiyle bu hadis-i şerifi hükme dayanak seçmeyip Hâkim’in Müstedrek’te nakledip sahih kabul ettiği “Kedi de bir sebu’ (yırtıcı bir canavar)dır” meâlindeki hadis ile delil göster meyi tercih etmiştir. Diğer canavarların artığı necis olduğuna göre, kedinin de artığı necistir. Ancak İmam, günlük hayatımızda geniş yeri olan kedinin sık sık kaplan yaladığını dikkate alarak bu hükmü hafifletip “mekruh tur demiştir. İmam Ebû Yusuf bu meselede ona muhalefet etmiştir.

Diğer iki müçtehit imam ise, Hz. Aişe validemiz (radıyallahu anha)’dan rivayet edilen hadis-i şerifi delil saymışlardır.

Konuyla İlgili Diger Hadis-i Şerifler Ve Tahliller

Hz. Aişe validemiz (radıyallahu anha) diyor ki: “Benle Rasulullah Efendi miz (sallallahu aleyhi ve sellem), daha önce kedinin ağzını dokundurup su içtiği bir kaptan su alıp guslettik.”

Urve b. Zübeyr’in Hz. Aişe validemiz (radıyallahu anha)’dan yaptığı rivâyete göre, şöyle demiştir: “Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’in yanından kedi geçerken su kabını ona iyice meylettirir, kedi su içtikten sonra Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) artakalan ile abdest alırdı.”

Enes b. Malik (radıyallahu anh)’dan yapılan rivayete göre, şöyle demiştir: Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) Medine’de Bathan denilen yere çaktı ve “Ya Enes! Benim için abdest suyu doldur,” buyurdu. Ben de suyu dol durup hazırladım. Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) tabiî ihtiyacını giderdikten sonra su kabına doğru gelirken bir kedi o kaptan su içmeye başlamıştı. Bunun üzerine Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), o su içinceye kadar durup bekledi. Sonra ben bunun (hükmünü) sorduğumda buyurdu ki: “Ya Enes! Doğrusu kedi de ev eşyasından biridir, bir şeyi kirletmez ve murdar da yapmaz.”

Hz. Aişe validemiz (radıyallahu anha)’dan yapılan rivayete göre şöyle demiştir: Rasulullah Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem): “Şüphesiz ki kedi necis değildir, o da ev halkından bazısı gibidir.” buyurdu.”

“Kedi de bir sebu’ (yırtıcı bir canavar)dır.”

20 nolu hadîsin râvileri arasında Hârice b. Muhammed bulunuyor. Ahmed b. Hanbel, onun zayıf olduğunu söylerken Ibn Mâin de ona katılmış tır. Nesâi onun metrûk olduğunu belirtmiş, Buhari ise, münkerü’l-hadîstir, bu yüzden hiç kimse ona itibar etmez, demiştir.

Böylece Darekutni bu râvi için “là-be’se” demişse de çoğu muhaddis ler ona itibar etmediğinden, rivayet ettiği bu hadisi delil sayanlar pek az ol muştur.

21 nolu hadisin râvileri arasında Yakub (Ebu Yusuf) ile Abdullah b. Said el-Makberi bulunuyordur. Zeylai onun zayıf olduğunu söylemiştir.

22 nolu hadisin zayıf olduğunu belirtir mahiyette bir tesbite rastlanmamıştır. Sahih olduğu ise çoğu ilim adamları tarafından kabul edilmiştir.

O bakımdan hükme dayanak olabilir. 23 nolu hadîsi Hakim, el-Müstedrek’te rivâyet ettikten sonra, iki şeyhin (Buhari ve Müslim’in) şartlarına göre, sahihtir, demiştir. Aynı hadisi çok ufak bir ibare farkıyla Darekutnî de kendi Sünen’inde rivâyet etmiştir.

24 nolu hadisi ise yalnız Ebû Dâvud zayıf görmüş, diğerleri sahih kabul etmişlerdir. Bir rivayete göre, Ebû Hatim de el-llel’de bunun zayıf oldu ğuna işarette bulunmuştur.

Rivayetlerin tamamında kedinin necis olmadığa ağırlık kazanmaktadır.

Kedinin Ağzının Dokunduğu Kabı Yıkamak Gerekir Mi?

Bu hususta da hayli farkh görüşler, tesbitler ve rivayetler vardır. Ebu Cafer el-Ezdi et-Tahavi bunları Şerhu Maâni’l-Asâr adlı kitabında toplayıp şöyle sıralamıştır: “Kedi ağzını sokup yaladığında kabın temizliği bir veya iki defa yıkanmasıyla gerçekleşir.”

“Kedinin artığı dökülür ve kap da bir veya iki defa yıkanır.”

Ebu Hureyre (radıyallahu anh)’dan yapılan rivâyette demiştir ki: “Kedinin (ağzını sokup yalamasıyla) kap, köpeğin ağzını sokup yalamasından dolayı yıkandığı gibi yıkanır.” Nitekim İbn Ömer (radıyallahu anh) köpek ve kedinin artığıyla abdest almaz, bunlardan başkasıyla (abdest almakta) bir beis görmezdi.

Yine Ibn Ebi Davud’un yaptığı rivayete göre, Ibn Ömer şöyle demiştir: “Merkebin, köpeğin ve kedinin artığıyla abdest almayın!”

İbrahim b. Merzuk’un Katade’den, onun da Saîd’den yaptığı rivâyete göre Said şöyle demiştir: “Kedi kaba başını sokup yaladığında onu iki ve üç defa yıka.””

Yine Katade diyor ki: Saîd b. Müseyyeb ve el-Hasan: “Kabı üç defa yıka” demişlerdir.”

Birinci hadisi Kurre b. Hâlid, İbn Sirin’den rivâyet ederken biraz şüphelenmiştir.
İkinci hadis mevkufen rivâyet edilmiş, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’e ref edilmemiştir. Bunun gibi, üçüncü hadis de öyle, Ebu Hureyre’ye kadar senedi götürülmüş, Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem)’e kadar çıkartılmamış, O’na dayandırılmamıştır.

Dördüncü rivâyet ise İbn Ömer’in ictihadıdır.

Beşinci rivayet Said b. Müseyyeb’in tesbit ve ictihadadır. Altıncı rivayet de Sâid ve El-Hasan’ın tesbit ve ictihatlarıdır. Ebû Cafer Et Tahavi bu rivâyetleri sıraladıktan sonra kendi görüşünü şöyle açıklamıştır: “Doğrusu biz eti dört gurupta topluyoruz.

Temiz yenilen et: Deve, sığır, koyun ve keçi eti. Bunların eti temiz olduğu gibi artıkları da temizdir. Temiz olup yenilmeyen et: Ådemoğlunun eti. Eti temiz olduğu için artığı da temizdir.

Haram et: Domuz ve köpek eti. Bunların artığı da haramdır; çünkü haram bir et ile temas sağlamıştır.

Yenilmesi yasaklanan et: Evcil merkep ile parçalayıcı dişi olan her yırtıcı hayvan, kedi de o yırtıcılardan biridir. Böylece onun da eti hadis ile ya saklanmıştır. Diğerlerine kıyasla, kedinin artığının hükmü etinin hükmüdür çünkü artığı mekruh bir et ile temas sağlamıştır. Böylece temas sağladığı şeyin hükmünü almıştır.

İşte bundan kedi artığının mekruh olduğu sabit olmuştur ki bu İmam Ebu Hanife’nin görüşüdür.”

Imam Şafil ise bu rivayetlere itibar etmediği gibi, böyle bir kayasa da lüzum görmemiş, ilgili sahih hadisi sened olarak seçerek hüküm koymuştur. Diğer müctehit imamlardan Mâlik ve Ahmed 81, 82, 83 numaralı ha dislere dayanarak kedinin artığının temiz olduğunu kabul etmişlerdir. Ancak İmam Malik’e göre kedinin ağzında necaset görülürse, o takdirde artığı temiz sayılmaz

Hadis-i Şeriften Çıkarılan Hükümler

1. Kedinin artığı, yani ağzını dokundurduğu şey necis değildir; gerektiğinde o artık su ile abdest alınır.

2. İmam Ebu Hanife’ye göre, mekruhtur.

3. Yabanî kedi bu hususta evcil kediye kıyas edilmez, onun artığı diğer yırtıcı canavarların artığı gibidir.

4. İmam Mâlik’e göre, kedinin de, diğer yırtıcıların da artığı temizdir; yeter ki ağzında necaset görülmesin. İmam Şafiî’ye göre, kedi dâhil diğer bütün yırtıcı hayvanların artığı temizdir, ancak domuz ve köpek bu genellemenin dışındadır.”

6. Fare ve benzeri murdar bir şey yedikten sonra ağzını kap-kacağa dokundurursa, o takdirde artığını kullanmamak ve o kabı yıkamak uygun olur. Nitekim bu hususta Ebû Hanife, Ebû Yusuf ve Mu hammed aynı görüştedirler.”

Buluğul Meram

BENZER KONULAR:

• Namaz Kılarken kedinin Gelmesi Ne Anlama Gelir?
• Ev kedisini sokağa atmanın vebali
• Tekir kedim elimden kaçtı sokakta yaşar mı?
• kedi sahiplendirmek
• Kara kedi cin midir?
• Tümünü görüntüle.