KUL HAKLARI

Yeryüzündeki varlıkların en mükemmeli ve en mükerremi olan insan, toplum halinde yaşama ihtiyacı içerisinde yaratılmıştır. Yüce dinimizin birçok emir ve tavsiyeleri insanların birbirlerine karşı sorumluluklarını hatırlatır mahiyettedir. Zira bireysel ve toplumsal hayatın huzur ve mutluluğu, asayiş ve emniyeti bu haklara hassasiyetle riayet etmeye bağlıdır. Ayrıca, Müslümanların dini bir vecibe olarak kul hakları konusunda son derece titiz davranmaları da kalplerindeki Allah korkusundan kaynaklanır.

Unutmayalım ki, dünyadaki birçok kötülüğün ve ahiretteki pek çok perişanlığın sebebi kul ve kamu haklarının ihlalinden, insanın maddi ve manevi hukukuna riayetsizlikten kaynaklanır. Peygamberimiz (s.a.v.) bir hadis-i şeriflerinde: “Bir kimse (din) kardeşinin haysiyetine yahut malına haksız olarak saldırmışsa, (iltimas olarak verilebilecek) altın ve gümüşün bulunmadığı günden önce helalleşsin. Aksi halde, yaptığı haksızlık nispetinde onun iyi amellerinden alınıp hak sahibine verilir. İyiliği yoksa hak sahibinin günahlarından alınıp haksızlık edene yükletilir”(1) buyuruyorlar.

Bu itibarla, başkalarının hakkını her ne suretle olursa olsun üzerine geçirenler o hakkı ödemek ve hak sahibiyle helalleşmekle kendilerini kurtarmaya çalışmalıdırlar. Aksi takdirde, Peygamberimizin ifadesiyle “müflis” durumuna düşecekler ve ahiret hayatına ilişkin korkunç akıbetlerini kendi elleriyle hazırlamış olacaklardır.

İslam’da “kul hakları” olarak ifade edilen insan hak ve hürriyetlerinin çiğnenmesi büyük günahlardan sayılmıştır. Nitekim  Ayet-i Kelime’de:

…وَلاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم بِالْبَاطِلِ

“Kendi aranızda mallarınızı haksız (yollarla) yemeyin…”(2) diye emredilmikte, Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) de: “Müslümanların kanları (canları), malları, namusları ve şerefleri kendi aralarında şu kutsal Mekke şehri kadar, hac ayları ve günleri kadar saygındır ve dokunulmazdır.”(3) buyurmaktadırlar.

İslam dini, haksızlıkların önlenmesine, hakkın tahakkuk ettirilmesine büyük önem verir. O halde; ister hırsızlık, gasp, ölçü ve tartıda hile gibi maddi boyutlu; isterse gıybet, dedikodu, iftira, alay etme, arkadan çekiştirme… gibi çirkin hal ve davranışlar kabilinden manevi olsun, bütün bunların her biri kul hakkı ihlalidir. Müslüman geçimini helalinden kazanmalı, zor durumda kalsa bile başkasının hakkına tecavüz etmekten, yetim malı yemekten, özellikle “kamu hakkı” dediğimiz devlet malına el uzatmaktan (zimmetten) şiddetle kaçınmalıdır. Hz. Peygamber (s.a.v.) de bir hadis-i şeriflerinde: “Allah (c.c) zalime mühlet verir. Bir kere de onu yakaladı mı kaçıp kurtulmasına asla fırsat vermez.”(4) buyurmuşlardır.

Cenab-ı Hak, hakça yaşamak, dostça paylaşmak, kardeşlik sırrına erip cennetine kavuşmayı cümlemize nasip eylesin.

————————————-

1-Buhari:Mezalim,10 2-Bakara:Ayet,188
3-Buhari:Hacc,132 4- Müslim: Birr, 61