KUR’ANDA ÂDAB-I MUAŞERET VE GÖRGÜ KURALLARI

Kur an-ı Kerim’de Adab-ı Muaşeret Görgü Kuralları

Edep ve âdab zerafet ve incelikle yapmak, yerli yerince davranmak demektir. İbadetlerde ”Farzları tam olarak yapmak için vaciplere, vacipleri noksansız yapmak için sünnetlere, sünnetleri tam olarak uygulamak için müstehaplara, müstehaplarda gayeye ulaşmak içinse âdaba riayet şarttır. Âdab olmadan farzların kemali söz konusu olmaz.” (1) Toplumsal hayatta ise âdab-ı muaşeret, insana toplum içerisinde yaşamak için gerekli olan nezaket kurallarını öğreten, şahsı toplum içerisinde saygı ve hürmete layık kılan davranış şekilleridir.

Bir toplumda, âdaba riayet edilmiyorsa, orada ahlakın varlığından, gayeye ulaşmaktan söz edilemeyeceği gibi; âdab-ı muaşeret ve ahlaka önem verilmeyen toplumlarda hukuka saygı, nizam ve intizamdan bahsetmekte mümkün değildir. Bundan dolayıdır ki dinimiz İslam,  misafirperverlikten bayram törenlerine, sosyal yardımlaşmadan, insanların birbirini sevip saymalarına varıncaya kadar cemiyet hayatında gerekli olan her türlü âdab esaslarını ortaya koymuştur. Örneğin, bir haneye girdiğimizde, birbirimize nasıl davranacağımız, hane sahibine karşı nasıl bir tutum içinde olacağımız şu şekilde belirtilmiştir. ”…(Çocuklarınızın, ebeveyninizin, kardeşlerinizin, amcalarınızın, halalarınızın, dayılarınızın teyzelerinizin yahut anahtarları size emanet edilmiş evlerden birine) her girdiğinizde Allah katından bolluk, bereket ve esenlik dileyerek birbirinize mutlaka selam verin.”  (2)

Yine yüce dinimiz bırakın müslümanları, müslüman olmayanlara karşı dahi belli bir nezaket çerçevesinde konuşmamızı ve davranmamamızı emretmektedir; ”Yine de sen kullarıma söyle, (inançlarını paylaşmayan kimselerle) en güzel bir biçimde konuşsunlar; çünkü şeytan insanların arasını açmak için her zaman aralarına girer. Doğrusu şeytan, insanın apaçık düşmanıdır!” (3)

Bir başka ayet-i kerimede ise yüce Rabbimiz, insani ilişkilerde sesimizi kullanırken bile edeb sınırları içinde ve gerekli ölçülerde kullanmamızı salık verir. ”(Yersiz) bir gurura kapılarak insanlara üstünlük taslama ve yeryüzünde böbürlenerek gezip durma! Unutma ki Allah, böbürlenerek küstahlık yapanları sevmez. Davranışlarında ölçülü ve dengeli ol, sesini yükseltme!”  (4)

Allah’u Tealanın ”Ey iman edenler!  Sesinizi peygamberin sesinden daha fazla yükseltmeyin, birbirinizle yüksek sesle konuştuğunuz gibi O’nunla konuşmayın, yoksa bütün işleriniz siz farkında olmadan boşa gitmiş olur. Bakın Allah’ın Elçisi’nin yanında seslerini kısanlar var ya, işte onlar kalpleri takva ile (doldurularak) Allah tarafından sınananlardır, onlar için bağışlanma ve büyük bir mükafat vardır.” (5) ayet-i kerimesi asrımız mü’minlerini de bu görgü kurallarını uygulamaları gerektiğini ihtar niteliğindedir.

İnsana onur kazandıran, sahibini ve muhatabını yücelten olgunlaştıran, toplumların birbirlerine karşı daha duyarlı olmasını sağlayan âdab-ı muaşerete, Kur’an ışığı altında baktığımızda yüce Yaratıcı’nın bu hususta  bize, bütün yolları tek tek gösterdiğini görmekteyiz.      Bu vesileyle sünneti seniyyeye uygun âdab-ı muaşeret dairesinde bir hayat yaşayabilmemiz dileği ile hayırlı cumalar diliyorum.

————————-

1-M. Zeki Duman, Kur’an-ı Kerim’de Âdab-ı Muaşeret

2-Nur, 24/61

3-İsra, 17/53

4-Lokman, 31/18-19                                                           

5-Hucurat, 49/2-4   

BENZER KONULAR:

• İslam medeniyetinin bilime verdiği önem ile ilgili ayetler
• Haram yemek ile ilgili ayetler
• Zekat ile ilgili ayetler arapça metin türkçe anlamı
• Peygamberimizin aile hayatı ile ilgili ayetler
• Aile ile ilgili ayetler ve hadisler
• Tümünü görüntüle.