Orta namaz hangisidir?

Kur’an-ı Kerim’de geçen “orta namaz” ifadesi, Bakara Suresi 238. ayette yer alır. Ayet şöyledir:

Ayetin Arapçası:

حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَى وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ

Türkçesi:
“Namazlara ve orta namaza devam edin ve Allah için boyun eğip itaatkar olarak kalkın.”

Bu ayette geçen “salat-ı vusta” yani “orta namaz” ifadesi, İslam alimleri arasında çeşitli yorumlara sebep olmuştur. Genel kabul gören bazı görüşler şunlardır:

1. İkindi namazı: Çoğu müfessir ve hadis kaynağı, bu ifadenin ikindi namazını işaretlediğini söylemiştir. Özellikle Hz. Peygamber’in (sav) hadislerinde bu namazın önemine vurgu yapılmış ve “orta namaz”ın ikindi olduğu belirtilmiştir. İkindi, günün ortasında denk geldiği ve özellikle işin olduğu bir vakitte olduğu için önemsenmiştir.
2. Sabah namazı: Bazı alimler sabah namazının da orta namazını söyleyebilmişlerdir. Güneşin doğuşu ile ortasında önemli bir vaktin namazı olduğu için bu görüş ileri sürülmüştür.
3. Genel olarak namazların ortasında bulunan bir namaz: Bir diğer görüş de, “orta namaz”ın beş vakit namazının ortasında bulunan bir vakte işaret ettiği taraftadır.

Bu ayette özellikle orta namazın korunması gerektiği, bu namaza özenin belirtilmesinin önemsendiği vurgulanmıştır.

ORTA NAMAZ hakkında âlimlerin görüş farkları vardır:

1- Sabah namazıdır.

Bu, Hz. Ömer, İbni Abbas, İbnü Ömer, Muaz, Câbir, Ata’, İkri me, Mücâhid ve Rebi’ b. Enes’in görüşüdür. İmam-ı Şâfiî ile İmam Mâlik bu görüşü kabul etmişlerdir.

İmam Mâlik Muvatta’ adlı eserinde İbni Abbas ile Hz. Ali’nin “Orta namaz”ın sabah namazı olduğunu söylediklerini tahrîc etmiştir.

Bunlara göre: Öğle ile ikindi, gündüz namazı olarak, akşam la yatsı gece namazı olarak birleşir. Ortada yalnız olarak sabah namazı kalıyor. Bu itibarla ona “Salât-ı vusta= Orta namaz” denilmiştir. Hem sabah namazı, uykunun tatlı, organların gevşediği bir -zamana rastlar. Bunun için “Salât-i vüsta’yı beyandan sonra “Allah’ın divanına gönülden boyun eğerek durun” buyuruluyor ki “Kunut”un bir manası da ayakta fazla durmaktır. Nitekim ayakta en çok durulan namaz, sabah namazıdır.

El-İsrâ sûresi, âyet 78’de buna işaretle buyuruluyor ki:

أقم الصلوة لدلوك الشمس إلى غسق اليل وقرآن الفجر إن قرآن الفجر كان مشهودا

“Güneşi (zeval vaktinde) kayması anından gecenin kararmasına kadar güzelce namaz kıl. Sabah namazını da (öylece eda et) Çünkü sabah namazı şahidlidir.”

Her iki âyetle de beş vakit namaza işaret ediliyor. Ayrıca gece melekleriyle, gündüz meleklerinin sabah namazına şahit oldukları bildiriliyor.

2- Öğle namazıdır.

Bu, Zeyd b. Sâbit, Üsâme b. Zeyd ve Ebû Said el-Hudri’nin görüşüdür. Hz. Âişe validemizden de bu mânada bir rivâyet yapılmıştır. Ebû Hanife Hazretlerinin de aynı görüşte olduğunu Abdullah b. Şeddad nakletmiştir.

imam Malik Muvatta’ adli eserinde Zeyd b. Sabit ile Hz. Ai şe’den tahrîc ettiği rivâyette, demişler ki:

“الصلاة الوسطى صلاة الظهر

“Orta namaz, öğle namazıdır.” Tirmizî de ikisinden ta’likan rivâyet etmiştir. Ebû Davud’un Zeyd b. Sâbit’ten tahrîc ettiği hadiste de:

“كان رسول الله يصلي الظهر بالهاجرة ولم يكن يصلي صلاة أشد على أصحاب رسول الله منها فنزلت: حافظوا على الصلوات والصلوة الوسطى»

“Resûlüllah (s.a.v.) öğle namazını sıcağın arttığı gün ortasın da kılardı. Ashaba en ağır gelen, Resûlüllah (s.a.v.)’in kıldırdığı bu ayeti «حافظوا على الصلوات والصلوة الوسطى»
namaz idi. Bu sebeple indi”.

3- İkindi namazıdır.

Bu Hz. Ali, İbni Mes’ud, Ebû Eyyub, Ebû Hüreyre, İbnü Ömer, İbni Abbas, Ebû Said’in görüşüdür. Hasan el-Basri, İbrahim Ne haî, Katâde, Dahhak, Kelbî ve Mukatil de bu görüşe uymuşlardır. Ebû Hanife, Ahmed b. Hanbel, Ebû Davud ve İbni Münzir’in mezhebi budur. Maverdi’ye göre: Safii’nin mezhebi de böyledir. Hazreti Ali’den yapılan rivâyette, Hz. Peygamber (s.a.v) Ahzab Günü diğer bir rivâyette Hendek günü şöyle buyurdular:

“ملا الله قلوبهم وبيوتهم ناراً كما شغلونا عن الصلاة الوسطى حتى غابت الشمس‘‘

وفي رواية “شغلونا عن الصلاة الوسطى صلاة

العضر‘‘ (ابن كثير)

“Allah onların (müşriklerin) kalplerini ve evlerini ateş le doldursun! Bizi orta namazdan alıkoydular, ta ki güneş battı.” Diğer bir rivayette ise: “Bizi orta namazdan, ikindi namazından alıkoydular.”

Müslim’in İbnü Mes’ud tarikiyle tahrîc ettiği hadiste:

“حبس المشركون رسول الله عليه السّلام عن صلاة العصر حتى احمرت الشمس أو اصفرت. فقال رسول الله: شغلونا عن الصلاة الوسطى صلاة العصر ملأ الله أجوافهم وقبورهم ناراً“

“Müşrikler, Resûlüllah Efendimizi güneş kızarıncaya kadar, yahut sararmaya yüz tutuncaya kadar ikindi namazından alıkoydular. Bunun üzerine Resûlüllah: Onlar bizi orta namaz, ikindi namazından alıkoydular. Allah onların içlerine ve kabirlerine ateş doldursun!” buyurdular.

Müslim’in tahrîc ettiği diğer bir hadiste, Hazreti Âişe validemizin azadlı kölesi Ebû Yûnus diyor ki:

NAMAZ

“أمرتني عائشة أن أكتب لها مصحفاً وقالت إذا بلغت هذه الآية فآذني: حافظوا على الصلوات والصلوة الوسطى. فلما بلغتها آذنتها فأملت علي: حافظوا على الصلوات والصلوة الوسطى وصلاة العصر. قالت سمعتها من رسول اللہ‘‘

“Hz. Âişe bir mushaf yazmamı (istinsah etmemi) em Ayetine «حافظوا على الصلوات» ?retti ve ilave edip dedi ki geldiğin zaman benden müsade alacaksın.” Ben de o âye حافظوا“ te gelince Hz. Aise’den müsade istedim. O da onu şeklinde bana imla “على الصلوات والصلوة الوسطى وصلاة العصر ettirdi.”

Bu manayı kuvvetlendirir mahiyette Buhârî ve Müslim’in İbnü Omer (r.a)’dan ittifakla rivayet ettikleri hadiste:

“الذي تفوته صلاة العصر فكأنما وتر أهله وماله“

“İkindi namazını kaçıran kimse, malı ve ehli alınıp yalnız bırakılmış gibi olur.” (Yani ehlini ve malını yitirmiş gibi olur.)

4. Akşam namazıdır.

Bu Kubeyse b. Zueyb’e göredir. Delili ise: Akşam namazı gün düzün az aydınlığıyla gecenin karanlığı arasında gelir. Ayrıca bu
namaz iki rek’atle dört arasında bir sayı taşır. Seferide kısaltılmaz. Hem Cebrâil’in ilk getirip kıldırdığı namaz, öğle namazıdır. Bunun için öğleye “Salât-i vüsta= Orta Namaz” denilmiştir.

Bu takdirde akşam namazı “Orta Namaz” olmuş oluyor.

5- Yatsı namazıdır.

Bu hususta Seleften hiçbir rivâyet yoktur ve yapılmamıştır. Sadece bu görüşü, ulema-i müteahhirin (Hicri beşinci asırdan sonra gelen âlimler) den bir kısmı izhar etmişlerdir. Onların delili ise: Yatsı namazı, seferde kısaltılmayan iki namaz (sabah ve akşam) arasın da gelir.

6- Belirsiz olarak beş vakit namazdan biridir.

Çünkü Cenâb-ı Hak beş vakit namaza devam etmemizi em retmiş ve “Orta namaz” buna atfedilmiştir. Âyet-i kerîmede bu na mazın hangisi olduğu belirtilmemiştir. Ta ki bütün namazlara ihtimamla devam edile. Kadir gecesinin ramazanda, eşref-i saatin gizli tutulması ne ise Salât-i vüsta’nın da belli edilmemesindeki hikmet de odur. Nitekim İbni Sîrîn diyor ki: “Orta Namaz”ın hangisi olduğu, Zeyd bin Sabit (r.a.)’den sorulduğunda, “Beş vakit namaza devam edin, isabet edersiniz” buyurdu.

Fakat bütün bu rivâyetlerle beraber, en sahih söz ve görüş: Onun ikindi namazı olduğudur. Çünkü bu hususta birçok sahih hadis varid olmuştur.

BENZER KONULAR:

• Namaz nedir? Namaz çeşitleri
• Nafile Namaz nedir?
• Beş vakit Namaz ne zaman ve nasıl kılınır
• Namaz neden farz kılındı ?
• Namaz nedir? Kısaca
• Tümünü görüntüle.
• Huşû kavramı nedir namaz kılarken neden önemlidir?
• Cemaatle namaz kılmanın önemi
• Cemaatle namaz kılmak neden önemlidir?
• Namaz ibadetinin islam dinindeki yeri ve önemi
• Namaz Ve Önemi
• Tümünü görüntüle.