Kur’an’da Sâihler

Saihun ne demek

SORU: Kur’an-ı Kerim’de geçen sâihûn kelimesinin anlamı nedir?

CEVAP: Sâihûn kelimesi Tevbe sûresinde şu âyet-i kerimede geçmektedir:

Allah müminlerden, mallarını ve canlarını, kendilerine (verilecek) cennet karşılığında satın almıştır. Çünkü onlar Allah yolunda savaşırlar, öldürürler, ölürler. Bu Tevrat’ta, İncil’de ve Kur’an’da Allah’ın verdiği hak bir sözdür. Allah’tan daha çok sözünü yerine getiren kim vardır! O halde O’nunla yapmış olduğunuz bu alışverişinizden dolayı sevinin. İşte bu gerçekten büyük bir başarıdır. (Bu alışverişi yapanlar), tevbe edenler, ibadet edenler, hamdedenler, (sâihûn), rükû edenler, secde edenler, iyiliği emredip kötülükten alıkoyanlar ve Allah’ın sınırlarını koruyanlardır. O müminlere müjdele! (Tevbe/111-112)

Siyaha maddesi Kur’an’da üç yerde geçer. Birincisi yukardaki âyettir. İkincisi yine Tevbe sûresinin başındadır ve şöyledir:

(Ey müşrikler!) Yeryüzünde dört ay daha dolaşın. İyi bilin ki siz Allah’ı âciz bırakacak değilsiniz; Allah ise kâfirleri rezil perişan

edecektir. (Tevbe/2)

Üçüncüsü Tahrim sûresinde geçer ve şöyledir:

Eğer o sizi boşarsa rabbi ona, sizden daha iyi, kendini Allah’a veren, inanan, sebatla itaat eden, tevbe eden, ibadet eden, oruç tutan dul ve bakire eşler verebilir. (Tahrim/5)

Lügat kitaplarına müracat ettiğimiz zaman seyahat kelimesinin yeryüzünde yürümek, az bir yiyecek ve içecekle bol bol gezmek, şehirlerden ve meskun yerlerden uzaklara gitmek anlamına geldiğini görürüz. Oruç tutan kimseye de sâih denilmiştir. Çünkü o yemeyi ve içmeyi terkettiği için seyahat eden kimseye benzer. Saha, geniş mekan demektir. Devamlı ve bol akan suya da sâih denilmiştir. Yerin suyu aktı anlamına sâhat’ül-ard denilir. Seyahat, yeryüzünde dolaşmak demektir.

Müfessirler sâihûn kelimesinin anlamı üzerinde pek çok görüş zikretmişlerdir. Onlardan pek çoğu da burada ona “oruç tutanlar” anlamını vermişlerdir. Çünkü hadis-i şerifte “Ümmetin seyahati oruç tumaktır” buyrulmuştur. Belki bunun sebebi orucun iki kısımdan oluşmuş olmasıdır. Birinci bölüm orucun hakiki yönüdür ki yemeyi, içmeyi ve şehevi arzuları terketmektir. İkincisi hükmî oruçtur ki o da kulak, göz ve dil gibi organları günah ve masiyetlerden korumaktır. Sâih bu ikinci kısımdaki orucu tutandır.

Bazı müfessirler de sâihûn ile gaziler ve mücahitlerin kastedildiğini söylemişlerdir. Çünkü bir hadis-i şerifte “Ümmetimin seyahati cihattır” buyrulmuştur. Bazı müfessirler bu kelimeyle, ilimle meşgul olanların kastedildiğini söylemişlerdir. Çünkü onlar ilim öğrenmek için yeryüzünde seyahat ederler. Bazıları da bu kelimeyle muhacirlerin kastedildiğini söylemişlerdir. Çünkü onlar da bir yerden bir yere intikal ederler.

Bazıları da sâihûn’un şu âyetlerin anlamına icabet edenler olduğunu söylemişlerdir:

(Sana karşı çıkanlar) hiç yeryüzünde dolaşmadılar mı? Zira dolaş-salardı elbette düşünecek kalpleri ve işitecek kulakları olurdu. (Hac/46)

Onlar yeryüzünde hiç gezmedilermi ki, kendilerinden öncekilerin sonunun nasıl olduğunu görsünler! (Yusuf/109)

De ki: “Yeryüzünde gezip, dolaşın ki dini yalanlayanların akıbetlerinin nasıl olduğunu görün.” (En’am/11)

De ki: “Yeryüzünde gezip dolaşın; Allah’ın yaratmaya nasıl başladığını bir görün!” (Ankebut/20)

Şüphesiz seyahatin pek çok faydası vardır. Bu konuda el-Hatip eş-Şirbini, Tefsirinde şöyle demektedir:

Nefsin olgunlaştınlmasında seyahatin önemi büyüktür. Çünkü insan, seyahatleri esnasında pek çok faziletli kişi ile karşılaşır. Her birinden ayrı bir istifade temin eder. Büyük adamlarla karşılaşabilir ve onların karşısında kendisinin küçüldüğünü görür. Pek çok medreseyi ziyaret eder ve onlardan faydalanır. Allah’ın herkesin durumuna göre yarattığı farklı sebebler yüzünden değişik yerlerdeki insanların değişik durumlarını müşahede edebilir, böylece de bilgisi ve kültürü artar. Özet olarak seyahatin din üzerinde kuvvetli bir etkisi vardır.

BENZER KONULAR:

• Kur’an’da Geçen Saihler Kimlerdir (Saihun)

İbret ne demek? Kısaca