Hamr ne demek dini

Hamr kelimesi sarhoş edici bütün maddeleri şâmil midir?

Hamr, aklı örten içilecek her maddenin genel adıdır. Fakihlerin cumhuru da bu görüştedir.

Hanefilere göre ise “hamr” yalnız üzüm suyundan kaynatılmış ve mayalanmış şıraya, yani şaraba denir. Aklı izâle eden, fakat üzüm suyu cinsinden olmayan meşrûbatlar her ne kadar haram iseler de bunlara “hamr” denilemez.

Cumhûra göre “hamr” kelimesi yalnız kaynatılmış ve mayalan mış üzüm suyuna has bir isim değildir. Zira üzüm suyunun hâricindeki sarhoş edici her içki nass ile haramdır. Zira Enes b. Mâlik’ten (rh.a.) şöyle rivâyet edilmiştir: “Hamr haram kılındı. Hamr ise üzüm, hurma, bal, buğday, arpa ve darı sularından yapılır.” Bütün fakihler sarhoş edici her maddenin haram olduğu hususunda ittifak etmişlerdir. Aralarında ki ihtilâf ise “hamr”ın neyin ismi olduğu hususundadır.

Daha geniş bilgi için Bakara Sûresi’nin 219. âyetinin hükmü 

Meâli:

219— Sana     h a m r   (alkollü İçkî)den ve kumardan soruyorlar. De ki: İkisinde de hem büyük günah, hem insanJar için (bazı) faydalar var­dır; ama günahları (ve zararları) yararlarından daha büyüktür.

Ve Sana (Allah için, O’nun yolunda) neyi harcayacaklarını soruyor­lar; de ki: Artanı… Böylece Allah (Dünya ve Âhiret hakkında) düşünesi-niz diye size âyetlerini açıklıyor.

220— Hem sana yetimlerden soruyorlar, de ki: Onlardan yana işleri düzeltmek (onların yararına hayırlı teşebbüslerde bulunmak) daha hayır­lıdır. Eğer onlarla bir arada yaşarsanız, artık onlar kardeşlerinizdir. Al­lah (işlerini düzenleyip yetimleri yetiştirmeyi, faydalı birer insan yapmayı) bozanı düzeltenden ayırt edip bilir. Allah dileseydi sizi (bu hususta daha ağır bir sorumluluk altına sokup) sıkıntıya uğratabilirdi. Şüphesiz ki, Al­lah yegane üstün ve sonsuz hikmet sahibidir.

Hamr Kelimesiyle İlgili Açıklamalar Ve Çözümler

1. a) Genellikle Türkçemizde keyif verici vp cjnrhno denilir. Arapcada buna ayni tarif içinde HAMR 2°?^C aZ limeye yer verilmiş ve birkaç yerde an.lm.ştir.
2. b) HAMR : Örtmek, mânasına gelen Hamare fiilinden türetilmiştir.Bu manayla kad.nın başörtüsüne HİMAR denilir.Örtücü özelliği olan TZlm’o’™T TiT0   T tabir ku”anılır Nitekim H°<»«° S,û VT TeteküiT   k T tabir ku”amlır- Nitekim H°<»«° = SEVETEKUM! = Kaptanın*, örtünüz! cümlesinde de ayn, fiilin emi «mistir. Icicl. ak., örttüğü, şuuru perdelediği için “ona HAMR

Diğer bir yorumla,   kendi haline bırakılıp tahammür ettiâi

Lrsriçkiiere bu isi ™ £ M*

1. c) Aklı karıştırdığı, şuuru alt-üst ettiği için MUHAMERA’dan gelme ya da türetilme bir isim olduğu da söylenir ki bu üc mâna aynı nokta, ya da odakta toplanır
2. d) HAMR, iyice kaynatılan, ya da pişirilen üzüm suyudur. Aklı ör­ten diğer içkiler -sarhoş etmeleri nedeniyle- bunun hükmündedir. Nitekim KIMAR (kumar)ın her çeşidi haram kılınmişsa da Kur’ân’da sadece MEYSİR’den yeni isimleri ayrı, on okun bir araya getirilip her biri için ismine göre bir nasip belirlenmesi ve böylece kumar oynanmasından söz edil­miş, diğer kumar çeşitleri buna kıyas edilerek haram sayılmıştır.
3. e) Müctehit imamların cumhuruna göre, çoğu sarhoş eden her iç­kinin çoğu da, azı da haramdır, İçene had (dinî ceza) gerekir. Hamr’den maksad, üzüm şarabı da olsa diğer içkiler hem Sünnet, hem kıyas yoluy­la hamr hükmündedir,

İmamlardan Ebû Hanîfe, İbn Ebî Leylâ, İbn Şübrüme ve Küfe âlim­lerinden rey tarafdarı bir cemaatten, üzüm ve hurma şarabından’ başka iç- ‘ kilerden çoğu sarhoş edenin azı helâldir, yani sarhoş olmayacak kadar içene had (şer’î ceza) gerekmez, anlam ve biçiminde bir rviâyet yapılmış­sa da bu görüş çok zayıftır ve Sünnete ters düşmektedir. Çünkü sahîh hadîslerde böyle bir görüşe yer verilmeyip reddedilmiştir.

Mâide sûresinde bu konuya tekrar dönülecek ve daha geniş   bilgi verilecektir.

Fıkhi Yönü

1— İmam Şafiî ve arkadaşlarının içtihadına göre üzüm, hurma, bal, buğday, arpa, pirinç, darı ve benzeri maddelerden elde edilen içkilerin hepsi -sarhoş ettikleri nedeniyle- haramdır. Azı da çoğunun hükmüne tabi’dir.

Şafiî bu İçtihadında yukarıdaki âyete yani hamr kelimesinin bütün içkileri içine alan bir deyim olmasına ve bu konudaki sahih rivayetle bize kadar ulaşan: «Çoğu sarhoş edenin azı da haramdır,» mealindeki hadîse dayanmıştır,

2— İmam Ebû Hanîfe’nin içtihadına göre -ki onun zamanında hadîs­lerin tamamı toplanamamıştır- hamr sadece üzüm ve hurmadan elde edi

. lir. Diğer sarhoş edici içkiler buna -tahrîm hususunda- kıyas edilir.

İmam Şafiî’nin yukarıda belirttiğimiz içtihadına göre, sarhoş edici iç­kilerin içilmesi haram olduğu gibi, dokunduğu yeri de necis eder. Kitabu’l-Fıkhi Alâ’l-Mezahibi’l-Arbaa .adlı kitabın birinci cildinde, Şafiî mez­hebine bağlı fukahaca, kolonya ve ispirto gibi antiseptik olan maddeler ma’fuvattan sayılmış, böylece Şafiî mezhebinde de bu hususta kolaylaş­tırıcı bir kapı açık tutulmuştur.

Adı geçen kitaptaki yazının çevirisini nakletmekte yarar görüyorum: «Necis sayılan ve ilâçlarla güzel kokulara karıştırılan ispirto ve ben­zeri sıvılar, bunları ıslaha ve yararlı hale getirmeye matuf olduğu nisbet-te ma’fuvattan sayılırlar. Bu, peyniri yararlı hale sokmak için kullanılan {dana ya da buzağının kırkbayırından elde edilen) mayaya kıyas edilmiş­tir.»

İmam Ebû Hanîfe’nin içtihadına göre, üzüm ve hurmadan elde edilen şaraptan başka diğer içkilerin içilmesi haramsa da necis sayılmazlar. Çünkü bu konuda bir nass vârid olmamıştır; âyet sadeee iki maddeden elde edilen şarabı « r i c s = murdar» -saymıştır. Hadîslerde ise bunla­rın necis olduğuna dair açık bir kayıt mevcut değildir.

Yukarıda sözünü ettiğimiz eserde yine Hanefilerin bu hususla ilgili görüşüne yer verilirken sarhoş edici her içkinin azının da çoğu gibi haram olduğu kaydediliyor ve müftabih olan hükmün bu doğrultuda bulunduğu belirtiliyor.

Celal Yıldırım

BENZER KONULAR:

• Haram olan hamr hangisi
• hamr ne demek? Kısaca
• hamra-ül esed gazvesi nedir kısaca
• Hanefi Mezhebine Göre Orucu Bozan Durumlar
• İçkinin zararları nelerdir maddeler halinde
• Tümünü görüntüle.