Paylaş
Kur’an’da Kalp Kavramı
Question
Kur’an’da Kalbin Manası
Kur’an’da geçen “kalp” kelimesi
Kuran’a göre düşünen organ kalp midir?
SORU: Kur’an-ı Kerim’de kalp ne demektir? Kalbin bölümlerinden herhangi birinde iman bulunur mu?
CEVAP: Arab lisanında kalp, yürek diye bilinen organa verilen isimdir. Bu organ insanın göğüs bölgesinde bulunur. Sözlükte her şeyin aslına ve Özüne de kalp denildiği gibi akla da kalp denilir. Kur’an-ı Kerim kalp kelimesini pek çok âyette zikretmiştir. Kur’an’da bu kelime genellikle ruh, ilim, akıl ve daha başka anlamlarda kullanılmıştır.
Şu âyet-i kerimede kalp kelimesi ruh anlamında kullanılmıştır:
Yürekler ağızlara gelmişti; Allah hakkında çeşitli zanlarda bulunuyordunuz. (Ahzap/10)
Buradaki yürekler (kalpler) kelimesi ruhlar anlamındadır. Şu ayet-i kerimedeki kalp kelimesi ilim ve anlayış anlamına gelir:
Doğrusu bunda kalbi olana (anlayış sahibine) veya hazır bulunup kulak verene ders vardır. (Kâf/37)
Şu ayetlerde de aynı anlama gelir:
Kalplerine -Kur’an’ı anlamalarına engel olacak- örtüler koyduk. (îsra/46)
Kalpleri kapanmıştır, bu yüzden anlamazlar. (Tevbe/82)
Kur’an-ı Kerim, kalp kelimesini şu ayeti kerimede de şecaat/cesaret anlamında kulanmıştır:
Allah bunu ancak bir müjde olması ve kalplerinizin yatışması için yapmıştı. (Enfal/10)
Yani sizi cesaretlendirmek ve korkunuzu gidermek için demektir. Şu ayet-i kerimede de bunun zıddı bir anlamda kullanılmıştır:
Allah onların kalplerine korku salmıştı. (Ahzap/26)
Aşırı korkak ve ödlek kimseler, kalpsiz olmakla nitelendirilirler. Bu nitelendirme hakikat anlamında değil mecaz anlamındadır.
Kur’an-ı Kerim’de kalp kelimesi bazen de iffet anlamında kullanılır. Meselâ Hz. Peygamber’in hanımlarından söz eden ayet-i kerimede şöyle buyurulur:
Peygamber’in eşlerinden bir şey isteyeceğinizde onu perde arkasından isteyin. Bu sayede sizin kalpleriniz de, onların kalpleri de daha temiz kalır. (Ahzap/53)
Yüce Kur’an bu kelimeyi kullanırken genellikle insanın göğüs bölgesindeki uzvu kasdetmiştir. Ancak bununla kalp sahibinin yani insanın muhtelif sıfatları kastedilmiştir. Belki de bu sıfatlar insanın bir organı olması hasebiyle kalbe nisbet edilmiştir.
Bu sebeple iman, kalbin muayyen bir bölgesinde mevcut hissedi-lebilir bir şeydir veya hakiki kalp organının her tarafını kaplayan maddi bir varlıktır, dememiz kolay değildir. Her ilim sahibinin üstünde daha iyi bilen birisi vardır.
Answer ( 1 )
Kur’an’da “kalp” kavramı, fiziksel bir organın ötesinde, insanın ruhsal, düşünsel ve manevi yönünü ifade eder. Kalp, insanın inanç, düşünce, hisler ve eylemlerinin merkezi olarak kabul edilir. Kur’an’da “kalp”, genellikle insanın iman durumu, anlayışı, ahlaki değerleri ve Allah’a karşı olan tutumu ile ilişkilendirilir.
Kur’an’da Kalp Kavramı ile İlgili Öne Çıkan Temalar:
İman ve Kalp: Kalp, kişinin imanını kabul etme ve yaşama kapasitesini simgeler. Allah, kalbin temizliğini ve düzgün yöneltilmesini ister. İman, kalbin bir kabulü ve yönelmesiyle doğrudan ilişkilidir. Birçok ayette kalp, imanla bağdaştırılmıştır. Örneğin:
“Onlar kalplerinde hastalık bulunan kimselerdir.” (Bakara, 2:10)
“Allah, inananların kalplerine huzur indirir.” (Fetih, 48:4)
Kalp ve Anlayış: Kur’an’da kalp, sadece duygularla değil, aynı zamanda anlayış ve akılla da bağlantılıdır. İnsanların kalpleri bazen anlayıştan mahrum kalabilir. Anlayışa kapalı kalp, doğruyu görmekte zorlanır.
“Onların kalpleri vardır, fakat bununla anlamazlar.” (Araf, 7:179)
Kalp ve Temizlik: Allah, müminlerin kalplerinin temiz olmasını ister. Kalp, imanla saflaştırılmalı ve kötü düşünceler, kibir, nefret gibi duygulardan arındırılmalıdır. Kalbin temizliği, doğru davranışlar ve Allah’a yaklaşmanın bir yansımasıdır.
“O gün mal da fayda vermez, evlat da. Ancak Allah’a temiz bir kalple gelen kimse kurtulur.” (Şuara, 26:88-89)
Kalp ve Duygular: Kalp, insanın duygularını da yansıtır. Sevgi, korku, umut gibi duygular, kalbin durumuna bağlı olarak değişir. Kalp, Allah’a olan sevgi ve korkuyla doğru bir şekilde yönlendirildiğinde, insanın bütün hayatı düzelir.
“Allah, kalpleri, iman edenlerin kalplerini huzur içinde tutar.” (Fetih, 48:4)
Kalp ve Kötülük: Kalp, kötü niyetler ve zulüm için de bir araç olabilir. Kur’an, kalbi katılaşmış, Allah’ın rahmetine kapalı olan insanları uyarır. Bu kişiler, ne akılları ne de kalpleriyle doğru yolu göremezler.
“Kalpleri katılaşmış olanlar, onlara öğüt verilse bile kabul etmezler.” (Zumer, 39:22)
Kalp ve Allah’a Yaklaşma: Kalp, Allah’a yakınlık ve doğru yolda olma konusunda belirleyicidir. Allah’a kalbi temiz bir şekilde yönelmek, O’na güvenmek ve itaat etmek, insanın ruhsal gelişimi için önemlidir.
“Kalpler ancak Allah’ın zikriyle huzur bulur.” (Rad, 13:28)
Kur’an’da kalp, insanın içsel dünyasının bir simgesi olarak, hem olumlu hem de olumsuz yönleriyle sıkça vurgulanır. Kalp, hem bireysel iman yolculuğunun hem de toplumsal düzeydeki ahlaki ve manevi durumların bir yansımasıdır.