Paylaş
Kur’an’ı Güzel Okumak
Question
Kur’an’ı Güzel Okumak
İtkan nedir? Kuran nasıl okunmalıdır?
Kur’an’ı İtkân İle Okumak
Kur’an-ı Kerim’i itkân ile yani onu tastamam ve mükemmel okumak, dinin istediği bir şeydir. Bu konuda itkân, Kur’an’ı tecvid ve ter-til ile okumaktır. Çünkü tertil düzenli ve güzel bir intizam içinde okumak demektir. Tertil ifadesinin içinde itkân ve bir şeyi güzel yapmak manası da vardır.
Rivayet olunduğuna göre Alkame çok güzel, kusursuz bir şekilde Kur’an okuyan bir adamı işitince şöyle demiştir: “O, Kur’an’ı tertil üzere okudu. Anam babam ona feda olsun!” Kur’an-ı Kerim’de de şöyle buyurulmuştur:
Kur’an’ı tertil ile (tane tane) oku. (Müzemmil/4)
Bazen Kur’an’ı okumakta itkân’a “maharetli olmak” anlamına gelen hazakat denir. Çünkü itkânda bu mana vardır. Zeyd b. Sâbit’in hadisinde bu ifade şöyle geçer: “Yarım ay geçmediki onu maharetle yapar hâle geldim. (Yani öğrendim ve itkân derecesine ulaştım).”
Nihaye isimli eserde Kur’an okumada itkân etmek hususunda Bu-harî’nin şu rivayeti vardır: Hz. Enes’e Peygamber efendimiz Kur’an’ı nasıl okurdu?” diye soruldu. Enes “Hz. Peygamber’in Kur’an’ı okuyuş tarzı (uzatılacak yerleri) uzatarak okumak şeklindeydi. Sonra Bismil-lahirrahmanirrahim’i okuyarak Bismillâh’ı uzatırdı, Rahman’ı uzatırdı, Rahim’i uzatırdı” dedi.
Tirmizî’nin rivayetine göre Hz. Peygamber’in eşi Ümmü Seleme şöyle demiştir:
Hz. Peygamber (ayet sonlarında) okuyuşunu keserdi. (Mesela Fatihayı okurken) “Elhamdülillahi rabbu’l-âlemîn” der durur, sonra “Errahmânirrahim” der, gene dururdu.
Kur’an okumada itkân hususunda Zerkeşi El-Burhân fi Ulûm’il Kur’an isimli kitabında şöyle diyor:
Her bir müslümamn Kur’an’ı mükemmel bir şekilde tertil ile okuması, lafızlarını tefhim ederek,[7] harflerini tam çıkararak ve tüm okuduklarının (anlamını düşünerek) olur. Tâ ki okuduğu yerin daha sonrası ile ilgi kurabilsin. Nefes alması gereken yerlerde susup durması gerekir ki (tekrar okumaya devam etmesi için) kendisinde yeteri kadar nefes bulunsun. (Gerekli olmadıkça harfleri birbirine idğam etmemelidir. Çünkü en azından bu konuda hesapta olmayan bazı şeyler yerine getirilmemiş olabilir. İnsanlar (Kur’an okumakla) elde edecekleri sevapları çoğaltmakta rağbetli olmalıdırlar. Bu söylediklerim tertil ile okumada en azından gerekli olan şeylerdir.
Deniliyor ki tertilin en aşağı derecesi acele dahi okunsa, okunan (harflerin ve kelimelerin) açık seçik olmasıdır. Tertilin en mükemmeli ise (gereksiz) uzatma ve çekmelere varmamakşartı ile durarak (ağır ağır) okumaktır. Kur’an’ı en mükemmel şekilde tertil ile okumak isteyen durak yerlerine göre (gerektiği yerlerde durarak) okumalıdır. Okunan ayetlerin anlamı tehdit içeren bir mana ifade ediyorsa tehdit eden bir tavırla okunmalıdır. Eğer okunan ayet saygı ifade eden bir mana içeriyorsa saygılı bir tarz ve tavırla okunmalıdır.
Okuyucunun dili ile okuduğu kelimelerin anlamını kalbi ile düşünmesi gerekir. Böylece her bir ayetin anlamını bilir, okuduğu ayetin manasını bilmeden diğerine geçmez.
Kur’an’ı tertil ile okumada itkân’ın gereği olarak okuyucu, rahmet ayetleri geldiğinde Allah’ın vadettiği rahmetten dolayı sevinip memnun olup, azap ayetleri geldiği zaman korkup Allah’a sığınmalı, tevbe ayetleri geldiği zaman günahlarını hatırlayıp tevbe istiğfar etmelidir. Manasını bilmediği (bilemediği) ayetlere gelince bir bilene sorar. Bunu yapan kimse tam manası ile Kur’an’ı tertil ile okumuş olur.
Alimler Kur’an okumanın üç türlü durumu olduğunu bildirmişlerdir.
1. Tahkik: Suyûti’nin İtkân isimli eserinde bildirdiğine göre tahkik her bir harfi uzatmak, hemzeyi tam olarak çıkarmak, harekeleri tam olarak söylemek, izhar ve şeddeleri tam olarak belirtmek, harfleri tek tek çıkarıp telaffuz etmek, (gereken yerlerde) sekte yaparak tertil üzere ağır ağır okumakla gerçekleşir. Tertil üzere okurken durulması caiz olan yerlere dikkat etmeli; (uzatılacak yerleri) kısaltmamalı, harekelerin bir kısmını söylemezlik etmemeli, harekeli harfi sakinmiş gibi ve (sakin harfi harekeli imiş gibi ve idğam edilmemesi gereken harfleri) idğam ederek okumamalıdır.
Abdullah b. Abbas şöyle diyor:
Bakara ve Al-i Imran surelerini anlamlarını düşünerek ve tertil ile okumam, herzeme yoluyla Kur’an’ın tamamını okumamdan daha sevimlidir.
Herzeme süratli konuşmak demektir. Bir başka söyleyişe göre herzeme söylenilen sözleri (süratten dolayı) birbirine karıştırmaktır.
Gene Abdullah b. Abbas’ın şöyle dediği rivayet edilmiştir:
Zilzal ve Kâria surelerini anlamlarını düşünerek okumam, Bakara ve Âl-i İmran surelerini hezer yolu ile okumamdan daha sevimlidir.
Bezer saçmalar gibi çabuk söz söylemektir. Hezer’m, söylediğini anlamayacak derecede süratli okumak anlamına geldiği de söylenmiştir.
İmam Gazâlî şöyle diyor:
Bil ki Kur’an’ı tertil ile okumak, sırf okunan şeyin anlamım düşünmek şartı olmaksızın müstehabtır. Çünkü Kur’an’ın anlamını bilmeyen Arab olmayan müslümanların da Kur’an’ı ağır ağır tertil ile okuması müstehabtır. Zira Kur’an’ı böyle okumak, onu saygı ile hürmet ile okumaya daha yakındır, acele ve süratli okumaya nisbetle kalp üzerinde daha etkilidir.
Fakat unutmamamız gerekir ki Kur’an’ı okumaktan esas maksat onun anlamını düşünmek, kelimelerin anlamını kavramak ve okunan ayetlerden ibret almaktır. Zaten Kur’an okumada itkân, bunun için istenen bir şeydir. Çünkü okunan ayetlerin anlamını düşünmeye yardımcı olan, tertil yoluyla okumaktır.
İşte buraya kadar anlattıklarımızdan görmüş oluyoruz ki İslâm dini hayatın tüm alanlarında bizi itkân’a (yaptıklarımızı güzel ve sağlam yapmaya) davet etmektedir.
Dinimiz düşünmede itkân istiyor ki böylece gerçek ve doğru olana inanmış olalım.
Sözlerimizde itkân istiyor ki, konuştuklarımız güzel ve olgun sözler olsun.
İşlerimizde itkân istiyor ki, doğru ve yararlı işler yapmış olalım. İbadette itkân istiyor ki, ibadetlerimiz temiz ve ihlaslı olsun.
Davranışlarımızda itkân istiyor ki, yaşadığımız hayattaki tüm davranışlarımız erdemli ve güzel insan için örnek davranışlar olsun.
Benzer konular:
Answer ( 1 )
İslam’da Kur’an’ı güzel bir şekilde okumak önemli bir değerdir. İslam’da bu konuda dikkate alınan bazı prensipler şunlardır:
Tecvid Kurallarına Uygun Okuma: Kur’an’ı doğru bir şekilde okumak için tecvid kurallarını bilmek ve bu kurallara uygun olarak okumak önemlidir. Tecvid, Kur’an’ın doğru telaffuzunu, vurgusunu, seslendirmesini ve duraklamalarını öğreten bir bilim dalıdır.
Makam ve Melodiye Dikkat: Kur’an’ı güzel bir şekilde okurken, makam ve melodiye dikkat etmek önemlidir. Kur’an, belirli makamlar ve melodilerle okunur ve bu şekilde okuma, Kur’an’ın manevi etkisini artırabilir.
Tadil-i Erkan: Kur’an’ı güzel okumanın bir parçası olarak, “tadil-i erkan” denilen ses ve telaffuz düzenlemelerine dikkat etmek önemlidir. Bu düzenlemeler, harflerin doğru bir şekilde telaffuz edilmesi, sesin güzel bir şekilde kullanılması ve Kur’an’ın ahenkli bir şekilde okunması anlamına gelir.
Duygu ve İfade: Kur’an’ı okurken, içtenlikle ve duyguyla okumak önemlidir. Kur’an’ın manevi mesajlarını hissetmek ve ifade etmek, okumayı daha etkileyici hale getirebilir.
Hız ve Yavaşlık Dengesi: Kur’an’ı güzel bir şekilde okurken, hız ve yavaşlık arasında bir denge sağlamak önemlidir. Hızlı bir şekilde okumak, anlaşılabilirliği azaltabilirken, aşırı yavaş okumak da sıkılmalara neden olabilir. Dengeli bir hızda okumak, hem anlamı ifade etmeyi sağlar hem de estetik bir okuma deneyimi sunar.
Kur’an’ı güzel bir şekilde okumak, Müslümanların manevi bir bağlantı kurmasını, Allah’ın kelamını anlamasını ve Kur’an’ın mesajlarını etkili bir şekilde iletebilmesini sağlar. Bu nedenle, Müslümanlar güzel bir Kur’an okuma geleneğini sürdürmeye ve bu önemli değeri korumaya özen gösterirler.