Makine kesimi caiz mi? Fabrikasyon tavuk helal mi?

MAKİNE KESİMİNİN İSLAM FIKHINA UYGUNLUĞU

İslam fıkhına göre kesimin nasıl yapılması gerektiğini, ikinci bölümde inceledik. Verilen bilgiler ışığında, günümüz tavukçuluğundaki entegre (bütünleşmiş) sisteminde makineyle kesim ameliyesini tahlil etmeye çalışacağız.

Birinci bölümde de beyan edildiği gibi kesim tesisine gelen tavuklar kamyonlardan boşaltılarak konveyör sistemine takılırlar. Yani tavuklar baş aşağıya gelecek şeklinde bantta bulunan tutamaklara ayaklarından takılırlar. Bu işlemde dinen herhangi bir mahzur yoktur, tabii ki hayvana eziyet vermemek şartıyla.

Tavuklar baş aşağı uzunca bir hat üzerinde asılı oldukları halde ilerleyerek kesim yerine taşınırlar. Kesim makinesine bir-iki metre kala elektro şok havuzu dedikleri kendisine elektrik verilmiş suya sokulurlar.

Burada dikkat edilmesi gereken bir durum söz konusudur. Kendilerine şok için elektrik verilen tavukların bu merhalede ölme ihtimalleri vardır. Zira bu merhalede, elektro şok havuzunun su seviyesi pilicin boynunu bütünüyle içine alabilir -nitekim gittiğimiz tesislerde bunu müşahede ettik. Yani kesime giden tavuk, yaklaşık 15-20 saniye elektrik şokuna maruz kalırken aynı zamanda havayla irtibatı da kesilir ve nefessiz kalır. Bu safhada tavukların tümü ölmese de aralarında zayıf bünyeli olanların ölmesi muhtemeldir. Makine kesiminde bu ölenler bilinemeyeceğinden, diğerleriyle karışma ihtimali vardır. Pakistan âlimlerinden Muhammed Takiyy el Usmâni’yle mülakatta bulunan Üstadımız Halil Günenç hoca efendi bu zatın şöyle dediğini bize nakletmiştir:

“Böyle bir tesisi gezdim ve birçok tavuğun öldüğünü müşahede ettim.”

Ancak yurt içinde ve yurt dışında bizim gezip gördüğümüz İslam hassasiyetine sahip kişilerin tesislerinde sersemleştirmek için tavuklara 38-40 volt elektrik verildiğini ve takriben 15 saniye suda kaldıklarını müşahede ettik. Şoktan çıkan tavukların kesime girme den, en zayıflarından 8-10 tanesini kenara aldığımızda takriben bir dakika sonra ayıldıklarını gördük.

Bu safhada daha bir titiz davranarak voltajın seviyesinin ayarlanması bu tür problemleri ortadan kaldıracaktır. Nitekim bizatihi gezdiğimiz tesislerde bunun uygulanabilirliğini de gördük.

Burada hemen şunu da belirtelim: Elle kesim yapan kesimhanelerde de, bu kısma kadar olan işlem makine sisteminde olan işlemle aynıdır. Elektro şoktan çıkan piliçler kesim şeridine geldiklerinde kafaları kesilir.

Makine kesiminin caiz olup olmadığı muasır âlimler arasında tartışılmıştır. Cevaz verenler olduğu gibi, vermeyenler de olmuştur. Şu bir gerçektir ki; bu tür kesimlerin kitaplarımızda mevcut Islami usullere bütünüyle uygun bir kesim olmadığı zahirdir. Böylesi bir kesim, şer’i kesim için gerekli olan bazı şartları içermediğinden şüpheli hatta şüpheden öte mahzurludur. Dolayısıyla ihtiyat bu ke simin câiz olmadığını seçmek olacaktır.

Belki şöyle denebilir: “İnsanların geneli bu hususta sıkıntı içeri sindedir. Böyle bir konuda caiz olduğunu seçmek ihtiyata daha uy gun değil midir?”

Cevâben “hayır” diyebiliriz. Zira makine kesimi tek ve alternatifi olmayan umûm-i belvå halini almış kesim türü değildir. Aksine el kesimi yapan birçok firma vardır. Nitekim bazı firmaları gidip denetlediğimizi söylemiştik.

Makine kesiminin ihtiyat gereği câiz olmadığını söylememizi gerektiren iki ana sebep vardır.

1. İslami usullere göre kesilmesi gereken yerden kesilmeme ihtimali.

Şöyle ki; şok havuzundan çıkan tavuğun süratle dönen bıçaklara neresinin isabet edeceği kesin değildir. İhtimal ki tavuk kesilmesi gereken boğazından kesilmemiştir. Bu ise haram ve helal olma ih timalini, yenilmeye namzet bir piliçte toplamıştır. Yukarıda zikret tiğimiz hadis-i şeriften alınmış mukarrer fikıh kuralı gereği haram olması tercih edilecektir. Bir şey hakkında helal ve haram olduğuna dair farklı iki gerekçe (ihtimal) bulunursa, haram olması, helal olması üzerine tercih edilir.

Ayrıca kesim yapan makinenin süratle dönen keskin bıçakları vardır. Baş aşağı olan tavuğun boynunu anında damarlarıyla birlikte kesebilir. Bu da, canı tam çıkmamış hayvanın kafasını gövdesinden ayırmasına sebep olur. Bu, hayvanı haram etmese de mekruh kılar.

1) Büyük Islam Ilmihall O.N.B

2) Safra kesesi, karaciğerin alt yüzünde bulunan, 7:10 cm uzunluğunda, en geniş yeri 3 cm kadar olan, 30-50 ml kadar od denilen yeşil sari renkli aca salgı salgılayan organdır. Fundus, givde ve boyun olmak üzere üç bolumden oluşur. Üst yüzü bağ dokusuyla karacigere bağlıdır. Alt yüzü ise peritonla örtülüdür. Bu periton karacigeri örten peritondan uzanmaştır. Karaciger hicrelerince üretilip salglanan odün, onikiparmak bagırsagına dokülmemiş olan fazlalık bolümünü od kesesi depolar. Gerektiginde od kanalı aracıliğıyla Gda onikiparmak bağırsağı boşaltır.

3) Aláuddin Eba Bekr el-Kini. Bedayiu’s Sandyi fi Tertibi’ Seri Muhammed Emin Ibn Abidin Reddu’l-Muhtar

Kaynak: Helaller ve Haramlar

DEVAMI

DİNİ SİTELER LİSTESİ

BENZER KONULAR:

• Şafi mezhebine göre av ve hayvan kesimi
• Hayvanlar nasıl kesilirler? Hayvanların kesimi nasıldır?
• Kitap Ehli’nin kestiği hayvanların hükmü nedir?
• Hayvanın canını kim alır ?
• Kurban edilen hayvanın hasta olduğu tespit edilirse kurban dinen geçerli midir?
• Tümünü görüntüle.
• Namazda huşû ile ilgili sözler
• ibni sinanın beslenme ile ilgili sözleri
• Zina ile ilgili sözler
• Nureddin Yıldız Hoca Aile ile ilgili sözleri
• Nureddin Yıldız Hoca’nın Ahlak ile ilgili sözleri
• Tümünü görüntüle.