Paylaş
Maliki Mezhebi özellikleri ve yöntemi
Question
Maliki Mezhebinin Esasları (Usulü)
Kur’an-ı Kerim Nebevi Sünnet Sahabenin İcmaı .. Bunlar dört büyük fıkıh mezhebinin üzerinde ittifak ettiği üç astır. İmam Mâlik, bunlara şunlan da ilave etmektedir.
Kıyas Mürsele: Bunlar, kabulünü ya da reddini gerektiren bir nassın şâri’den gelmediği maslahatlardır. Medinelilerin Uygulaması: Bu, İmam Mâlik’in diğer fakihlerden aynl-dığı bir esastır. Zira Mâlik, aralarında yaşadığı Medinelilerin amelini sahih olan âhâd haberden daha güçlü görüyordu. Çünkü onların amelleri, bir hadisi rivayet etmeleri konumundadır. Bir topluluğun naklettiği rivayet ise tek başı-na bir kişinin rivayetinden daha güçlüdür. Bundan dolayı İmam Mâlik, âhâd haber ile amel etmek için onda Medinelilerin ameline muhalif olmaması şar-tını aramıştır. Medinelilerin ameli de İmam Mâlik’e göre mutlak bir delildir. Bu sebeple onu almak ve ona uymak gerekir.
Sahabe Görüşünü Kabul Etmek
İmam Mâlik, Muvatta’ya hadislerin yanında, Hz. Ömer’in ve oğlu Abdullah’ ın fetvaları ile Medine’deki yedi fakihin sahâbeden naklettikleri fet-vaları da almıştır. Bundan dolayı İmam Mâlik, -Şâtıbi’nin dediği gibi- kendi döneminde sünnetin imamı sayılmıştır.
Benzeri konular:
Answer ( 1 )
Maliki mezhebi, İslam’ın dört ana sünni mezhebinden birisidir ve özellikle Kuzey Afrika, Batı Afrika, bazı Arap ülkeleri, ve Endülüs’te yaygın olarak kabul edilmiştir. Maliki mezhebi, İmam Malik ibn Enes tarafından kurulan ve onun öğretilerine dayanan bir mezheptir. İmam Malik, Medine’deki dini uygulamalarla ilgili bilgileri derlemiş ve uygulamaları dikkate alarak fıkıh (İslam hukuku) yöntemini oluşturmuştur.
Maliki Mezhebinin Özellikleri:
Medine Uygulaması (Amel Ahl el-Medine):
Maliki mezhebinin en belirgin özelliği, Medine halkının uygulamalarını ve alışkanlıklarını dikkate almasıdır. İmam Malik, Medine’deki sahabe ve takipçilerinin uygulamalarını, peygamberin zamanındaki pratiğin bir yansıması olarak kabul etmiştir. Dolayısıyla, Medine’deki fıkhi gelenek ve toplumun dinî yaşayışı önemli bir kaynaktır.
Hadis ve Kıyas:
Maliki mezhebi, hadisleri, özellikle sahih olanları, fıkıh ve hukuki kararlar için temel alır. Ancak, hadislerin doğruluğuna çok dikkat ederler ve zayıf hadisleri hukuki bir kaynak olarak kullanmazlar. Kıyas, yani benzer durumlar arasında kıyaslama yaparak hukuki karar verme, Maliki mezhebinde önemli bir yöntemdir.
İcmâ (Toplu İttifak):
Maliki mezhebi, alimlerin görüş birliğini (icmâ) de dikkate alır. Eğer alimler arasında bir konuda toplu görüş birliği varsa, bu da geçerli bir hukuki kılavuz olur. Ancak, Maliki mezhebi, icmâya da çok sık başvurmaz, bu yüzden bir meselede alimlerin farklı görüşleri varsa, o zaman daha çok kıyas veya Medine uygulamaları dikkate alınır.
Istihsan (İyi Görme):
Maliki mezhebi, bazen istihsan (iyi görme) ilkesini de kullanır. Bu ilke, bir meselede en uygun çözümü bulmak için hukuki hükümlerin esnek bir şekilde uygulanmasını içerir. Yani, genel hukuki kurallardan sapmak, toplumun faydasına ve adaletin sağlanmasına daha uygun görülen bir karar verilebilir.
İstidlâl (Delil Getirme):
Maliki mezhebi, fıkıh meselelerinde çeşitli deliller kullanır. Bu delillerin başında, Kur’an-ı Kerim, sahih hadisler, Medine uygulamaları, icmâ ve kıyas gelir. Delil kullanma konusunda oldukça titizdirler ve her konuda akıl yürütme, adalet ve toplum yararı ön planda tutulur.
Zamanın İhtiyaçlarına Uygunluk:
Maliki mezhebi, zamanın ihtiyaçlarına ve toplumsal dinamiklere göre dini hükümlerin şekillendirilmesine büyük önem verir. Bu bağlamda, Maliki mezhebi, fıkıh uygulamalarında katı bir şekilde eskiye takılmaktan çok, daha esnek ve topluma uygun bir yaklaşımı benimsemiştir.
Maliki Mezhebinin Yöntemi:
Medine’deki Uygulama:
İmam Malik, Medine’yi, Peygamber Efendimizin ve sahabelerinin yaşadığı şehir olarak kabul eder ve burada uygulanan dini normları esas alır. Bu nedenle, Medine’deki fıkhi uygulamalar, Maliki mezhebinde çok önemli bir yer tutar.
Hadislerin Seçici Kullanımı:
Maliki mezhebi, hadisleri sıkı bir şekilde değerlendirir. Ancak, yalnızca sahih hadisler kabul edilir ve zayıf ya da uydurma hadisler kullanılmaz. Maliki mezhebi, hadislerin sayısına değil, güvenilirliğine bakar.
Kıyas ve Akıl Yürütme:
Maliki mezhebi, kıyas yöntemini kullanarak, benzer durumları karşılaştırarak çözüm arar. Bununla birlikte, akıl ve mantık yürütme, fıkhi meselelerde büyük bir öneme sahiptir.
Yerel Alimler ve Toplumun Görüşleri:
Maliki mezhebi, yerel alimlerin ve toplumların görüşlerini dikkate alır. Bu, özellikle toplumda yaygın olan iyi uygulamaların hukuki bir delil olarak kabul edilmesi anlamına gelir. Bu nedenle, Maliki mezhebi yerel gelenekleri ve halkın dini anlayışını da hesaba katar.
Esneklik ve İhtiyat:
Maliki mezhebi, zamanla gelişen ve değişen toplumların ihtiyaçlarını dikkate alarak esnek bir yaklaşım sergiler. Her durumda en uygun çözümü bulmayı amaçlar, ancak bu çözümün adaletli, akılcı ve toplum yararına olmasına özen gösterir.
Maliki mezhebi, özellikle pratikte çok yönlü bir yaklaşım sergileyen ve toplumun yararına uygun hukuki kararlar almayı hedefleyen bir mezheptir. Bu mezhep, dini hükümlerin sadece kitaplardan alınarak değil, aynı zamanda toplumun pratik hayatına dayalı olarak da şekillendirilebileceğini savunur.