Dini kavram olarak MUKABELE

Mukabele, bir başkasının Kur’ân-ı Kerîm’i okuyuşunu takip etmek ve bu suretle hatim indirme anlamında kıraat terimidir.

Mukabele sözlükte “iki şeyi birbiriyle karşılaştırmak” anlamına gelen mukābele, Peygamberimizin Ramazan aylarında inen sure ve ayetleri vahiy meleği Cebrail’e okumasına dayanmaktadır ki buna “arza” denmiştir.

Mukabele,üç aylarda ve bilhassa ramazanlarda cami, mescid ve evlerde daha çok sabah, öğle, ikindi namazları öncesinde hâfızlar tarafından okunan Kur’an’ı takip etmek suretiyle hatim indirme geleneğine ad olmuş, zamanla hâfızların bu okuyuşları için de aynı terim kullanılmıştır.
Diyanet terimler sözlüğü

Mukabele

Mukabele ne demektir? Mukabele nasıl yapılır?

“Mukabele” sözlükte, karşılaştırmak, bir şeyin aslıyla başkasını karşılaştırmak, karşılıklı okumak demektir.

Bir veya birkaç kişinin, camide veya başka bir yerde, yüzünü cemaate dönerek hatmetmek üzere Kur’ân okumasına “mukabele” denir ki, çok defa okunan bu Kur’ân, dinleyiciler tarafından Mushaflardan takip edilerek karşılaştırma yapılmış olur.

Daha çok Ramazan aylarında görülen bu uygulama, kaynağını Peygamberimizin sünnetinde bulur. Şöyle ki: Rasûlullah, her sene Ramazan ayında, o zamana kadar vahyedilmiş bulunan Kur’ân’ı, Cebrail’e okuyarak arz ederdi ki buna “arza/sunuş” denir. Vefatından önceki ramazanda bu arz ve mukabele iki defa olmuş ve buna da “arza-i ahîre” (son arza) denilmiştir (Buhârî, Fedâilü’l-Kur’ân, 7).

Peygamberimiz, Kur’ân’ı hem okumayı hem de dinlemeyi teşvik etmiş; “Kur’ân okuyana her bir harf için on sevap verilece­ğini (et-Tirmizî, Fedâilü’l-Kur’ân, 16); dinleyene de her âyet için kat kat sevap yazılacağını (el-Müsned, ıı, 341); kendisinin de Kur’ân din­lemeyi Sevdiğini (Buharı, Fedâilü’l-Kur’ân, 2; Müslim, Salâtü’l-Müsâfirîn, 247-248) bildirmiştir.

İşte, mukabelede her iki durum da (oku­mak ve dinlemek) yaşanmış olmaktadır.

Günümüzde de bu güzel uygulama devam etmektedir. Camilerde din görevlileri tarafından, özellikle Kur’ân Kursu bulunan yerlerin merkezi camilerinde kurs hocası ve Öğrencileri tarafından okunan mukabeleler zevkle dinlenilmektedir. Müslümanların bu genç evlatlarına olan ilgi ve destekleri, dinlerine olan gönülden bağlılığın tezahür­lerinden biridir.

Birçok yörede, ramazanda sabah namazından önce okunan mukabelelerle bir hatim; ikindi namazından önce veya sonra okunan mukabelelerle de başka bir hatim olmak üzere, en az iki defa hatim indirilmektedir ki, bu müslümanların yüzlerce yıldır arza-i ahirenin hatırasının yaşatılması hususunda gösterdikleri özen ve çabanın canlı bir ifadesidir.

BENZER KONULAR:

Hatim karışık okunur mu

Hatim nasıl teslim edilir?

Diyanet arapça hatim duası örneği