Hanefî mezhebinde sütre

Neler sütre olarak kullanılır

Ömer Nasuhi Bilmen’in Büyük İslam İlmihali kitabının Namazın Sünnetleri bahsinin 19. maddesinde “Sahra ve benzeri açık yerlerde namaz kılan kimse, önünden başkasının geçmesini umuyorsa sağ veya sol kaşının hizasına en az bir arşın boyunda secde yerinin önüne kaim veya ince bir ağaç diker. ” ifadesi geçmektedir. Yani sütreyi sağa veya solumuza almazsak bu sütrenin sıhhatine mani midir? Bu bir zorunluluk mu?

CEVAP:

Hanefî mezhebinde namazda sütre kullanımı, özellikle açık alanlarda başkasının önünden geçmesini engellemek için önem arz eden bir sünnettir. Sütre, namaz kılan kişinin önüne koyduğu bir nesne olup, onunla namaz esnasında manevi bir sınır belirlenir ve namaz kılanın önünden geçmenin mahzuru azaltılmış olur.

Ömer Nasuhi Bilmen’in Büyük İslam İlmihali kitabında, namaz kılan kişinin sahra gibi açık alanlarda namaz kılarken sütre almasının gerekliliğinden bahsedilmektedir. Bilmen’in ifadesinde “Sahra ve benzeri açık yerlerde namaz kılan kimse, önünden başkasının geçmesini umuyorsa sağ veya sol kaşının hizasına en az bir arşın boyunda secde yerinin önüne kaim veya ince bir ağaç diker.” ifadesi geçmektedir. Bu ifade, sütre kullanımında dikkat edilmesi gereken bazı noktaları öne çıkarmaktadır.

1. Sütrenın Boyutu ve Konumu

Hanefî mezhebinde sütre olarak kullanılabilecek nesnelerin en az bir arşın (yaklaşık 68-70 cm) boyunda olması tercih edilir. Sütrenin boyutunun bu şekilde belirlenmesinin nedeni, göz hizasında bir engel oluşturup dikkat çekici bir sınır vazifesi görmesidir. Öne konacak sütre eğer bir ağaç, değnek veya benzeri bir nesne değilse, kıbleye karşı yerleştirilen bir çizgi veya çizgi şeklinde bir nesne de sütre olabilir; ancak böyle bir durumda yüksek bir cisim kadar etkili olmaz.

2. Sağ veya Sol Kaşın Hizasına Almanın Hükmü

Bilmen’in ifadesindeki sağ veya sol kaş hizasına yerleştirme, namaz kılanın görüş açısına sütrenin denk gelmesini sağlamak içindir. Bu şekilde sütre, namaz kılan kişinin görüş alanında kalır ve zihinsel olarak namaz kılan kişiyi dış ortamdan bir nebze de olsa soyutlar. Ancak bu ifadede sağ veya sol kaşa hizalama bir gereklilik olarak görülmemelidir. Hanefî mezhebi kaynaklarında, sütrenin doğrudan ön tarafa yerleştirilmesi esas kabul edilmektedir, çünkü bu yerleştirme, namaz kılan kişinin önünden geçmek isteyenlere engel teşkil eder. Bilmen’in kaş hizasına dikkat çekmesi, sütrenin ideal yerleşiminden ziyade göz hizasına yakın yerleştirmenin zihinsel etkisini ifade etmektedir.

Dolayısıyla, sütreyi sağ veya sol tarafa almadan doğrudan ön tarafa yerleştirmek gereklidir ve bu yerleşim sütrenin sıhhatini etkileyen bir unsurdur. Ancak sağ veya sol kaş hizasına koyma, sütrenin sıhhati için zorunlu bir kural değildir; asıl olan, sütrenin kıbleye yönelmiş bir şekilde ön tarafta olmasıdır. Hanefî fıkhına göre sütrenin doğru konumu, kişinin ön hizasında olup namaz kılan ile secde yeri arasında bir sınır oluşturmasıdır.

3. Sütre Olarak Kullanılabilecek Nesneler

Hanefî mezhebine göre, sütre olarak kullanılabilecek nesneler şunlardır:

• Değnek, baston veya ağaç dalı gibi dik bir nesne: Namaz kılanın önünde durabilecek şekilde yerleştirilmelidir.
• Çekilmiş bir çizgi veya taş gibi sabit nesneler: Eğer bir nesne dik olarak bulunamıyorsa, namaz kılan kişinin önüne çizilen bir çizgi veya konulan küçük bir taş da sütre olarak kullanılabilir.
• Duvar veya sütun gibi sabit yapılar: Kapalı alanlarda ise duvar, direk veya benzeri bir yapının önünde namaz kılmak da sütre görevi görebilir.

Hadis-i şeriflerde de sütrenin önemine işaret eden rivayetler bulunmaktadır. Mesela, Ebu Said el-Hudri (ra)’den rivayet edilen bir hadiste, Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyurmuştur: “Sizden biriniz namaz kılarken, önüne deve semeri kadar bir nesne koysun.” (Buhari, Salat, 76; Müslim, Salat, 232). Bu hadis, sütrenin önemini vurgulamakla birlikte sütrenin boyutunu da ortaya koymaktadır.

4. Sonuç ve Özet

Sonuç olarak, Hanefî mezhebinde sütrenin sıhhatli olması için:

1. Ön tarafa konması zorunludur; sağ veya sol kaş hizasına almak ise ideal bir öneri olup, farz ya da vacip değil, sünnet bir uygulamadır.
2. Sütre, en az bir arşın boyunda olmalıdır.
3. Dik bir nesne yoksa, yere çizilen bir çizgi veya yere konulan sabit bir nesne de sütre vazifesi görebilir.

Özetle, sütrenin sıhhati açısından asıl olan, kişinin önünde bulunması ve belirgin bir engel teşkil etmesidir; sağ veya sol kaş hizasına yerleştirmek ise sütrenin temel şartlarından biri olmayıp, sadece kişinin dikkatini çekmesi ve manevi bir sınır oluşturması için önerilmiş bir konumlandırmadır.

Dini Siteler Listesi

BENZER KONULAR:

• Sütre ile ilgili hükümler
• Namazda Sütre nasıl olmalıdır
• Sütre
• Sütre’nin hükmü nedir?
• Sütre ile ilgili hadisler
• Tümünü görüntüle.
• Sütre nedir? Kısaca
• Sütre nedir neden namazda ön tarafa konur
• Tümünü görüntüle.