Nasih Ve Mensuh Ne Demek? Kısa bilgi

Sözlükte “izale etmek, gidermek, yok etmek, değiştirmek ve nakletmek” anlamına gelen nasih; ıstılahta, bir nassın hükmünü daha sonra gelen bir nasla kaldırmak, dinî bir hükmü bir şerî delil ile kaldırmak demektir. Hükmü kaldırılan âyete de mensuh denir. Peygamberden peygambere hükümlerde değişme olmuştur. Mesela Adem (a.s.)’ın çocuklarının birbirleriyle evlenmelerine dinen izin verildiği halde bu hüküm sonradan kaldırılmıştır. Yahûdîlere cumartesi günü çalışmak yasaklanmış iken, İncil’in gönderilmesiyle bu yasak kaldırılmıştır. Kur’ân’da neshin var olup olmadığı konusunda İslâm bilginleri ihtilaf etmişlerdir. Çoğunluğun görüşüne göre Kur’ân’da nesh vardır. Bu görüşte olanlardan bazılarına göre bir âyetin hükmü ancak daha sonra gelen bir âyetin hükmü ile; bazılarına göre hem âyet ile hem de sahih hadisle kaldırılabilir. Mensuh âyetler konusunda da ittifak yoktur. Beş âyet ve daha fazla olduğunu söyleyenler vardır.

Nasih, sadece vahiy devam ederken Hz. Peygamber’in sağlığında gerçekleşmiş ve sona ermiştir. İnanç esaslarında, dinî asıllarda ve haberlerde nash olmaz. Sadece emir ve yasaklarda nesh olabilir. Hadislerde de nash ve mensuh söz konusudur. Buna göre âyet, sünneti nesh edebilir veya sünnet sünneti nesh edebilir. Hadiste nasih mensuhu bilmek oldukça önemlidir. Hadislerde nasih ve mensuhun bilinmemesi, yanlış sonuçlara ulaştırabilir. Hadiste nasih mensûh, araları yorumla birleştirme imkânı bulunmayan, birbirine zıt hadisler için söz konusudur.

Diyanet dini kavramlar sözlüğü

Nasih mensuh ne demektir kısaca

İslamda Nesih

Dinî bir hükmün, daha sonra gelen dinî bir hükümle kaldırılması “Nesh” sözlükte değiştirmek, iptal et­mek, gidermek, yok etmek, nakletmek gibi anlamlara gelir. İslâmî bir terim olarak ise nesih; dinî bir hükmün daha sonra gelen dinî bir hükümle yürürlükten kaldırılmasını ifade eder.

Nesih sadece emir ve nehiylerle ilgili hü­kümlerde olur. Böylece bunlardan bazıları ya tamamen ortadan kaldırılır veya yerine konulan yeni bir hükümle değiştirilir. Hük­mü kaldırılmış olana mensûh, hükmü kaldı­rana da nâsih denir.

Prensip İtibariyle neshin aklen mümkün olduğu ve önceki dinlerde fiilen meydana geldiği hususunda görüş birliği vardır. Me­selâ Tevrat’taki bazı hükümler İncil’de kaldırılmıştır. Aynı şekilde Tevrat ve İn­cil’deki hükümler Kur’ân-ı Kerîm ile neshedilmiştir. Bundan başka, İslâm’ın gelişme sürecine bağlı olarak, önceden getirilen bazı hükümler, sonradan değişti­rilmiş yahut kaldırılmıştır. Bu hususta da görüş birliği vardır.

Ancak, Kur’ân’da neshin olup olmadığı tartışmalı bir konudur. Birçok bilgin, Kur’ân’daki bazı âyetlerin, sonra gelen bazı âyet ve hadislerle neshedilmiş olduğunu söylerken; bazı bilginler Kur’ân’da mensûh âyetlerin bulunmasının anlamsız olacağını, bu bakımdan Kur’ân’da neshedilmiş âyet bulunmadığını söylemişler ve neshi kabul edenlerce mensûh olduğu bildirilen âyetle­rin çeşitli yönlerden açıklama ve yorumunu yaparak, bunların da yürürlükte olduğunu veya gerektiğinde uygulanabileceğini sa­vunmuşlardır.

Kur’ân’da neshi kabul eden bilginler de mensûh âyetlerin sayısı üzerinde fikir birli­ğine varamamışlardır. Bu sayı 5 ilâ 200 arasında değişmektedir.

Bazı amelî hükümlerle ilgili olan nesih olayının özünde, birçok hikmetlerin olduğu görülür. Bunların başında “kolaylık” esası yer alır. Bâtıl da olsa, yerleşmiş birçok âdet ve görenekleri olan bir toplumu, bu yaşayı­şından birdenbire başka bir hayata çevir­mek kolay değildir. Yavaş yavaş, alıştıra alıştıra olgunluğa erdirmek daha verimli ve insan ve toplum psikolojisine uygun yoldur. Ayrıca bazı hükümlerin nesih yoluyla ko­laylaştırılması da, Allah’ın inananlara olan lütfunun idrak edilmesi bakımından ayrı bir hikmet olarak değerlendirilmelidir.

Kaynaklarda neshin üç çeşidinin olduğu kaydedilmektedir:

a- Hükmü mensûh, metni bakî âyetler. Meselâ: “Nereye yöne­lirseniz Allah’ın vechi (zâtı, kıblesi) orada­dır” (el-Bakara 2/115) âyetini, “Yüzünü Mescid-i Haram tarafına (Kabe’ye) çevir” {el-Bakara a/144) âyeti neshetmiştir.

b- Metni mensûh, hükmü bakî âyetler: Hz. Ömer’e nispet edilen recm {evlilerce işlenen zina suçunun cezası) hakkındaki rivayet bu türe örnek gösterilir,

c- Hem hükmü ve hem de metni mensûh âyetler: “Âdemoğlunun iki vadi dolusu malı olsa, bir üçüncüsünü de ister. Âdemoğlunun iç boşluğunu toprak­tan başka bir şey doldurmaz. Ancak, tevbe edenin tevbesini Allah kabul eder” anla­mındaki rivayet de bu tür neshe örnektir.

Nesih Kur’ân tefsiriyle uğraşan ve Kur’ân’dan hüküm çıkaranların mutlaka bilmeleri gereken ve hakkında çok sayıda müstakil eser yazılmış bir konudur. Bu eserlerden bazıları şunlardır:

1. Katâde b. Diâme (118/726):
2. Kitâbü’n-Nâsih ve’l-Mensûh, Zührî (124/742):
3. en-Nâsih ve’l-Mensûh, Mukâtil b. Süleyman (150/767):
4. en-Nâsih ve’l-Mensûh, Kasım b. Sellâm (224/838):
5. en-Nâsih ve’l-Mensûh, Ahmed b. Hanbel (241/855):
6. Kitâbü’n-Nâsih ve’l-Mensûh, Ebû Müslim Muhammed b, Bahr el-isfehânî (328/934):
7. en-Nâsih ve’l-Mensûh, Ebû Ca’fer en-Nehhâs {338/949):
8. en-Nâsih ve’l-Mensûh, Mekkî b. Ebî Tâlib (437/1045):
9. el-İ’câz fi Nâsihi’l-Kur’ân ve Mensûhih, İbn Hazm (456/1064):
10. Ma’rifetü’n-Nâsih ve’l-Mensûh, İbnü’l-Cevzî (597/1201):
11. Nevâsİhu’l-Kur’ân, Dr. Mustafa Zeyd:
12. ​​​​​​​en-Nesh fi’l-Kur’âni’l-Kerîm.

BENZER KONULAR:

• Nasih Ve Mensuh Nedir? Kısaca
• Meni nedir? Sperm zevk suyu ve meni
• Her ayet geçerlimi yada ayetler için geçerlilik süresi varmı ?
• Kur’an’dan olup yazılmayan ayetler var mıdır
• Kur’an’da hükmü kalkmış ayetler var mı
• Tümünü görüntüle.

İmam Buhari Kimdir? Kısaca Hayatı