Paylaş
Nefis Muhasebesi
Question
Nefsin Muhasebesi
Nefis muhasebesi; kişinin kendisiyle yüzleşmesi, yaptıklarını kendi kendine sorgulaması, kendini kontrol etmesidir. Buna günümüzde oto kontrol denmektedir. İnsanların kendilerini muhasebe etmesi, Allah’a kulluk görevini hakkıyla yerine getirebilmesi; dünya ve ahiret mutluluğuna kavuşabilmesi için zorunludur.
Nefis muhasebesinde başarılı olunabilmesi için; önceden işlenen günahlar ve bunların hesabının nasıl verileceği düşünülmeli; Allah tarafından bütün davranışların sürekli olarak kontrol altında tutulduğu, hayatın hesabının en ince noktasına varıncaya kadar sorgulanacağı bilinmelidir.
Kendi kendimizi ara sıra da olsa bir hesaba çekmeliyiz. Kaçınılmaz olan ölümü ve kıyameti hatırdan çıkarmamalıyız. Davranışlarımıza bu kaçınılmaz gerçekleri göz önünde bulundurarak yön vermeliyiz.
Öne alınması ve ertelenmesi mümkün olmayan ecel, yakamıza yapışmadan önce kendimizi hesaba çekip düşünmeliyiz.
Acaba ölüme ve ahirete hazırlıklı mıyız? Ölümün ne zaman geleceği belli değil. Onun için her an hazırlıklı olmalıyız, her birimiz son nefesimizi vermeden önce kendimizi bir hesaba çekmeli ve nefis muhasebesi yapmalıyız. Zira yaptıklarımızdan Allah’ın huzurunda hesap vereceğiz. Nitekim Peygamber efendimiz (s.a.v.) Kıyamet günü kişinin tüm yaptıklarından sorgulanıp hesaba çekilmedikçe, mahşer yerinden ayrılamayacağını(2) bize haber vermektedir. Hz. Ömer (r.a.) da: “Hesaba çekilmeden önce kendinizi hesaba çekiniz” uyarısında bulunmaktadır.
Benzer Konular:
Answer ( 1 )
İslam’da “Muhasabah” olarak bilinen öz muhasebe, İslami öğretiler ışığında kendini yansıtmayı ve öz değerlendirmeyi vurgulayan bir kavramdır. İslam’ın ilke ve değerleriyle uyumu sağlamak için iç gözlem yapmayı, kişinin eylemlerinin değerlendirmesini ve kişinin manevi durumunu değerlendirmesini içerir. İşte İslam’da öz muhasebe hakkında bazı önemli noktalar:
Niyet ve Samimiyet: Kendini muhasebe, kişinin eylemlerinin ve eylemlerinin ardındaki niyetini incelemesiyle başlar. Müslümanlar, niyetlerinin yalnızca Allah’ı hoşnut etmek ve O’nun mükâfatını istemek için olup olmadığını değerlendirmeye teşvik edilirler. Eylemlerin egodan mı, gösterişten mi, yoksa dünyevi çıkarlardan mı kaynaklandığını sorgulamayı içerir. Bu süreç, niyetleri arındırmaya ve tüm çabalarda samimiyet aramaya yardımcı olur.
Allah’a Hesap Verme: Müslümanlar, yaptıklarından dolayı Allah’a hesap vereceklerine inanırlar. Kendi kendine muhasebe, her eylemin, sözün ve düşüncenin Allah tarafından gözlemlendiğinin farkına varmayı içerir. Ahirette seçimlerinden ve yaptıklarından sorumlu tutulacaklarını bilen bireyleri davranışlarını değerlendirmeye ve doğruluk için çabalamaya motive eder.
Eylemlerin Değerlendirilmesi: Kendi kendine hesap verme, kişinin eylemlerinin, sözlerinin ve eylemlerinin eleştirel bir değerlendirmesini gerektirir. İslam’ın öğretileriyle ve Kuran ve Sünnet’in rehberliğiyle uyumlu olup olmadıklarının değerlendirilmesini içerir. Bu değerlendirme, iyileştirme alanlarını belirlemeye, eksiklikleri gidermeye ve herhangi bir yanlışlık için af dilemeye yardımcı olur.
Ahlaki ve Etik Davranış: İslam, ahlaki ve etik davranışa büyük önem verir. Öz muhasebe, kişinin davranışının dürüstlüğü, dürüstlüğü, adaleti, nezaketi ve şefkati yansıtıp yansıtmadığını değerlendirmeyi içerir. Karakterdeki zararlı alışkanlıkları, olumsuz özellikleri veya eksiklikleri belirlemeye yardımcı olur ve bireyleri kişisel gelişim için çabalamaya sevk eder.
Tövbe ve Af Dilemek: Kendi kendine hesap verme, bireyleri günahları, hataları ve eksiklikleri üzerinde düşünmeye teşvik eder. Samimi bir tövbeye ve Allah’tan bağışlanma dilemeye götürür. Müslümanlar hatalarını kabul etmeye, pişmanlık duymaya ve daha iyiye doğru değişme taahhüdünde bulunmaya teşvik edilir. İstiğfar ve dua, sadaka ve dua gibi ibadetlerle meşgul olmak, muhasebenin ayrılmaz bir parçasıdır.
Düzenli Değerlendirme: Öz muhasebe, düzenli değerlendirme ve öz-yansıtma gerektiren devam eden bir süreçtir. Belirli zamanlarla veya durumlarla sınırlı değildir, sürekli bir uygulama olmalıdır. Müslümanlar, uyumadan önce, yalnızlık zamanlarında veya cuma veya ramazan gibi belirli günlerde kendi kendine düşünmek için zaman ayırmaya teşvik edilir. Bu uygulama, kendini geliştirmeye, ruhsal büyümeye ve hayata bilinçli ve dikkatli bir yaklaşımı sürdürmeye yardımcı olur.
İslam’da kendi kendine hesap verme, kendini düzeltmenin, kendini disipline etmenin ve manevi büyümenin bir aracıdır. Bireylerin hak yolunda çaba göstermelerine, karakterlerini geliştirmelerine ve Allah ile ilişkilerini güçlendirmelerine yardımcı olur. Kişinin eylemlerini ve niyetlerini İslam’ın öğretileriyle uyumlu hale getirmenin ve Allah’ı memnun etme arayışında sürekli kendini geliştirmenin bir yoludur.