Paylaş
Nikah farz mı sünnet mi?
Question
Âyetteki “nikâh edin” tabiri nikâh akdinin farz mı, yoksa mubah mi olduğuna delâlet eder?
Cumhûra göre ayetteki “nikâh edin” tabiri, nikâh akdinin farz değil mubah olduğuna delâlet eder. “Yiyin, için, israf etmeyin.” (Araf 31) âyetindeki “yiyin, için” tabirleri ile “Onun dilediğiniz yerinden yiyin.” (A’raf: 160) ayetindeki “yiyin” tabirinin emir şeklinde olduğu halde yeme ve içmenin farz değil mubah olduğunu ifade etmesi gibi.
Zahirî mezhebi âlimleri ise âyetteki “Nikâh edin.” ifadesinin nikâh akdini farz kıldığı görüşündedirler. Bunlara göre emir ifadesi ancak farz kılmak için kullanılır.
Zâhirî âlimleri, “Sizden kim hür ve Müslüman kadınları nikâhla alacak bir bolluğa güç yetiremezse sabretmeniz sizin için daha ha yırlıdır.” (Nisa: 25) âyetinden ya haberdar değildir ya da gözlerine perde çekildiği için hakikati görmüyorlar. Çünkü, onların dediği gibi ayetteki “nikâh edin” tabiri farzı ifade etmiş olsaydı, bu âyetteki “gücü yetmeyenler” tabiriyle çelişki meydana gelirdi. Hâlbuki mevzumuz ve sûrenin devamındaki ayetler evlenme ve evlilik hukukunu muntazam bir şekilde ortaya koymaktadır.
Nitekim İmâm Fahreddîn Râzî, meseleyi şöyle açıklar: “Sabretmeniz sizin için daha hayırlıdır.” âyetinde Allah (cc.), gücü yetmeyenlerin evlenmemelerinin evlenmelerinden daha hayırlı olduğunu buyurmaktadır. “Sabretmeniz sizin için daha hayırlıdır.” âyeti, nikâhlamanın farz olduğuna değil, gücü yetmeyenler için evlenmemenin sünnet olduğuna delâlet eder.”
Ayetteki “nikâh edin” tabiri üzerine İslam hukukçuları arasında görüş ayrılıkları bulunmaktadır. Cumhur yani çoğunluk, bu ifadenin nikâhın farz değil mubah (izin verilmiş) olduğunu belirttiğini savunmaktadır. Bu görüş, Kur’an’daki diğer emir ifadeleriyle de paraleldir; örneğin, “yiyin, için, israf etmeyin” (Araf 31) gibi ayetlerde yer alan emirler yeme ve içmenin farz değil mubah olduğuna işaret eder. Dolayısıyla, “nikâh edin” ifadesinin de benzer şekilde mubah anlamında olduğunu savunurlar.
Zâhirî mezhebine mensup âlimler ise bu ayetteki “nikâh edin” emrinin nikâhı farz kıldığını ileri sürerler. Onlara göre, emir ifadesi doğrudan farz hükmü taşır. Ancak bu görüş, bazı diğer ayetler ve İslam hukuku açısından çelişkili olabilir. Örneğin, Nisa suresi 25. ayetinde Allah, “Sizden kim hür ve Müslüman kadınları nikâhla alacak bir bolluğa güç yetiremezse sabretmeniz sizin için daha hayırlıdır.” buyurmaktadır. Bu ayet, nikâhın gücü yetmeyenler için farz olmadığını, hatta evlenmemelerinin daha hayırlı olabileceğini ifade eder. Eğer nikâh farz olsaydı, bu durumda bu ayetle çelişki meydana gelirdi.
İmam Fahreddin Râzî de bu durumu destekleyerek, “Sabretmeniz sizin için daha hayırlıdır.” ayetinin nikâhın farz olduğuna değil, gücü yetmeyenlerin evlenmemesinin daha hayırlı olduğuna delalet ettiğini belirtmiştir. Bu da nikâhın her durumda farz değil, durum ve şartlara bağlı olarak sünnet ya da mubah olabileceğini ortaya koymaktadır.
BENZER KONULAR:
Answer ( 1 )
İslam’da nikahın hükmü, kişinin içinde bulunduğu duruma göre değişir. Genel olarak dört farklı hüküm altında değerlendirilebilir:
1. Farz (Zorunlu)
2. Sünnet (Tavsiye Edilen)
3. Mubah (Helal)
4. Haram (Yasak)
Bu yüzden nikahın hükmü, kişinin dini, ahlaki ve sosyal durumuna göre değişir. Genel olarak İslam, evliliği teşvik eder ve bireylerin toplumda huzurlu bir yaşam sürmelerini sağlamayı amaçlar.