Ölümü Sevmemek

Dünya sevgisi ve ölüm korkusu

SORU: Pek çok kimsenin ölümden hoşlanmadığını görmekteyiz. Acaba niçin böyledir? Allah’ın şu ayetine rağmen ölümden hoşlanmamanın hükmü nedir?

Fakat siz ahiret daha hayırlı ve ebedi olduğu halde dünya hayatını tercih ediyorsunuz. (A’lâ/16-17)

CEVAP: İslâm’ın öğretilerinden anlıyoruz ki ölüm, kısa bir uyku halidir. Peşinden uzun ve ebedi bir hayatın başlangıcı gelir. Hz. Allah şu âyette ölümü uykuya benzetmiştir. Cenab-ı Hak buyuruyor ki:

Allah, ölenin ölüm zamanı gelince, ölmeyenin de uykusunda iken canlarını alır; ölümüne hükmettiği canı ahkoyar, Ötekini belirli bir vakte kadar bırakır. (Zümer/42)

Hz. Peygamber, buna yakın bir manayı şu hadisi ile ifade ediyor:

Kendisinden başka ilah olmayan Allah’a yemin ederim ki kesinlikle uyuduğunuz gibi ölecek, uyandığınız gibi Ölümden sonra diriltileceksiniz.

Ölüm, her gün tekrarlanan ilâhi bir kanundur. Bununla beraber insanlar ondan hoşlanmıyor, korkuyor ve ölümle karşılaşmaktan çekiniyorlar. Bunun çeşitli sebepleri vardır:

1. Allah’a kavuşulduğunda işlenen günahlara ceza verilecektir. İşte bu, Allah’a kavuşmayı sağlayan ölümün sevilmemesine sebep olmaktadır.

2. Hayat sevgisi, uzun emel beslemek ve aşırı ümitli olma da ölümden hoşlanmama sebebidir. Hz. Peygamber şu hadisinde buna işaret buyurmuştur:

Yaşlı kimseler iki şeyi sevmek hususunda gençtirler: Uzun ömürlü olmak ve mal sevgisi.

Râşit halifelerin beşincisi sayılan âdil halife Ömer b. Abdül Aziz bu manada şunları söylüyor: “Nefsim aşırı derecede istekli bir yapıya sahipti. Her istediğini elde ettiğinde daha büyüğünü arzu ederdi. Artık dünyadan istediği bir şey kalmayınca ahireti arzu etmeye başladı.” Ömer b. Abdül Aziz, nefsi ahireti arzu etmeye başlayınca ona hazırlanmaya ve onun uğrunda çalışmaya koyuldu. Bundan sonra ahireti ve Allah’a kavuşmayı sağlayan ölümü, merhaba diyerek karşılayacak hale geldi.

3. İnsanların ölümden korkmasının bir sebebi de ölüm ve ölüm sonrası için az hazırlanmak ve dünya hayatına aldanmaktır. Zira insan sağlıklı ve kuvvetli olduğu zaman dünya kendisini aldatır. Kendisine öyle gelir ki hali vakti yerinde, ne isterse bol bol elde etmektedir. Sanki o, ecelinin bir zamanla sınırlı olduğunu, ne vakit geleceğinin belli olmadığını, kendisini gözetip durmakta olduğunu bilmez veya bilmezlikten gelir.

4. Bir diğer sebep, insanlar üzerinde sonsuza kadar hakim olma arzusudur. Bu noktadan hareketle bu arzu ve duygusunu ifade etmek üzere servet toplar, saraylar yaptırır ve ailesini, taraftarlarını çoğaltır. Hayata sıkı sıkıya sarılmayı gerektiren ne varsa yapar. Bu durumdaki insan bir ikilem içindedir; ya öldükten sonra dirilmeye inanır veya bunu inkar eder. Öldükten sonra dirilmeye inananlardan ise ahirete iyice hazırlanamadığı için ahirete göçmekten korkar. Öldükten sonra dirilmeye inanmıyorsa, bu kimse inanandan daha çok ölümden korkar. Zira ölümün her şeyi sona erdirdiğini sanır. Ulaşmayı hayal ettiği ve gayreti içinde olduğu ebediliğin ölümle biteceğini vehmeder.

Oysa İslâm dini ebedilik problemini en güzel ve en doğru biçimde çözmüştür. İslâm dini, bağlılarına ölümün geçici bir hayattan ebediyyet hayatına geçiş olduğunu öğretmiştir.

İslâm dininin kitabı Kur’an’da şöyle buyurulmaktadır:

Gerçek hayat âhiret yurdundadır. Keşke bilmiş olsalardı? (Anke-but/64)

Sonsuzluk heveslileri, ebedi olmayı bu manada düşünmüş olsalardı, ulaşamayacakları halde dünyada ebedi kalma kuruntusunu gerçekleştirmeye uğraşmak yerine, bu problemi çözmüş olurlardı.

Kur’an bu gerçeğe şöyle işaret ediyor:

Onlardan her biri arzu eder ki bin sene yaşasın. Oysa ki uzun yaşatılması hiç kimseyi azaptan uzaklaştırmaz. (Bakara/96)

Ömür ne kadar uzasa, ecel ne kadar geç gelse, ahireti ihmal eden kişi, kendisini yaptığı kötülüklerin cezasını görmek üzere sürekli azaba götürecek dünyadaki son gününden korkar.

Bu noktadan baktığımızda eski dönemlerdeki büyüklerin, ölümü hatırlama ve hatırlatma hususunda gösterdikleri titizliğin sebebini daha iyi anlıyoruz. Zira ölümü hatırlamak ve hatırlatmak hatırlatana da kendisine hatırlatılana da ölümle karşılaşmaya hazırlanmayı öğretir. Ölüme güzel bir şekilde hazırlanınca ne ölümün kendisinden ne de ona kavuşmaktan korkmak diye bir şey kalmaz. Hz. Peygamber şöyle buyurur:

Allahım! Yaşamak benim için hayırlı olduğu müddetçe beni yaşat. Eğer vefat etmek benim için hayırlı ise ruhumu al.

Hz. Peygamber’in bu hadisi hayata veya ölüme aldırış etmeksizin Ömür sürmemek gerektiğini gösteriyor. Burada titiz bir şekilde üzerinde durulacak şey, hayırlı olanı; gerek dünyada, gerekse ahirette hayırlı olanı istemektir.

Bir diğer hadislerinde Hz. Peygamber şöyle buyuruyor: Allahım! Ben sana kavuşmayı seviyorum. Sen de bana kavuşmayı sev.

Hz. Peygamber’in bu duası onun rabbine kavuşmaya hazırlandığını gösteriyor.

İslâmiyet’in ilk yıllarındaki müslümanlar, hayır üzere oldukça ölüme aldırış etmemeyi ifade eden şairlerin aşağıdaki sözlerini parola edinmişlerdi.

Müslüman olarak ölsem

Hiç mi hiç aldırış etmem.

Ne tarafıma düşersem düşeyim!

Yeter ki ben Allah yolunda öleyim!

Demek ki müslüman ölürken imanla öldükten sonra hiç bir şeye aldırış etmemelidir. Kur’an’m şu ayeti de müslümana bunu telkin ediyor:

Ey iman edenler! Allah’tan O’na yaraşır şekilde korkun ve ancak müslümanlar olarak vefat edin. (Al-i İmran/102)

Hz. Ömer’in rabbine yönelttiği ve hayatının son günlerinde sık sık tekrarladığı duada dahi aynı manayı görmekteyiz. Hz. Ömer duasında şöyle diyor:

Allahım! Yaşlandım, gücüm zayıfladı. Problemlere çözüm yolları azaldı. Tebamın sayısı çoğaldı. Bir ihmâle düşmeden, sorumluluğum altında olanların hakkını zayi etmeden ruhumu al. Allahım! Bana, yolunda şehit olmayı nasip eyle. Vefatımın Peygamber’inin şehrinde gerçekleşmesini lutfeyle.

İnsanın nefsine öğüt veren böyle bir ortamda ölüm için güzel hazırlıklar yapılır. Artık ortada ne Ölüm korkusu ne de Allah’a kavuşmaktan çekinmek kalır. Böyle bir derece Allah’ın hayırlı kullarının ulaşmak için gayret sarfettikleri bir derecedir.

Dünyası ahiretine hazırlanmaya engel olanlar, hevâ ve hevesleri, dünyevî arzulan kendilerini oyalayanlar bu dereceye ulaşamazlar.

Şimdi soruda zikredilen ayete gelelim: Enterasandır ki bu ayetin geçtiği surenin başında, -bu sure A’lâ süresidir- iki ayet vardır. Bu ayetler sembolik birer öğüttür. Bu öğütlerden ibret alan kimse dünyayı ahirete tercih etmez. Buna bağlı olarak da ölümden korkmaz. Cenab-ı Hak bu ayetlerde buyuruyor ki:

O Allah ki topraktan yeşil otu çıkarıp sonrada onu kapkara ve kupkuru bir hâle getirmiştir. (A’la/4-5)

Bu iki ayet açık bir şekilde ifade ediyor ki bitkileri ve ekinleri yer yüzünde bitirip yetiştiren, yemyeşil bir hal aldıktan sonra onları kupkuru yapan, daha sonra da onu kapkara bir köpük seli haline getiren Allah’tır.

Aslında bu ifadeler hayatın nasıl başladığını, gelişip mükemmel-leştiğini, sonra da yok olup gideceğini kinaye yoluyla anlatmaktadır. Bundan sonra gelen ayetlerde ise şöyle buyuruluyor:

Ahiret hayatı daha iyi ve ebedi olduğu halde siz dünya hayatını tercih ediyorsunuz. (A’la/16-17)

Sanki şöyle denmek istenmiştir: Yaşadığınız dünya hayatı bitki ve otların yaratılıp var edilişine benzer. Bu hayat ot gibi çabucak yok olur. Gerçekten sonsuz olan hayat ahiret hayatıdır. Ahiret hayatı en hayırlısı ve ebedi olandır.

BENZER KONULAR:

• Ölüm nedir nasıl gerçekleşir
• Ölüm nedir? Kime ölü denir
• Ölüm nedir? Ölüm ve sonrası hakkında geniş bilgi
• Ölüm nedir kısaca bilgi
• “Ölümlü dünya”, “Fâni dünya” ifadeleriyle anlatılmak istenen nedir?
• Tümünü görüntüle.