Oruç ibadeti ne zaman farz kılındı, oruç çeşitleri

Ramazan orucu, hicretten bir buçuk sene sonra şaban ayının onuncu günü farz kılındı. İslam’ın beş şartından ve şeriatın kuvvetli kanunlarından biri oldu.

بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، وَإِقَامِ الصَّلَاةِ، وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ، وَحَجَّ الْبَيْتِ، وَصَوْمِ رَمَضَانَ»

“İslam beş şey üzerine kurulmuştur. Allah’tan başka ilah olmadığına ve Muhammed’in O’nun kulu ve rasûlü olduğuna şahitlik etmek; namazını kılmak, zekâtını vermek, beytullah’ı hac/ziyaret etmek ve ramazan orucunu tutmak, ”

Rasûlullah (s.a.s.) dokuz ramazan orucu tutmuştur. Oruç, bir taksime göre; farz ve farzın dışındakiler olmak üzere iki kısma ayrılır. Farzın dışındaki oruçlar ise, vacip, nafile (sünnet, müstehab), haram ve mekruh kısımlarına ayrılır. Kısacası;

1. Oruç, hüküm bakımından beş kısma ayrılır.

Farz oruç: Ramazan orucu, İslam’ın rükünlerinden birisi olarak farz-ı ayn; yani akıl baliğ ve tutma gücü olan her Müslüman’ın bizzat eda etmesi gereken bir farzdır. Ramazan orucu muayyen/belirli farzdır. Farz oluşunu inkâr eden dinden çıkar. Yine kazaya kalan ramazan oruçlarının ve kefaret seçenekleri içerisinde bulunan oruçların da tutulması farzdır. Bu oruçlar ise gayr-i muayyen/belirsiz farz olarak da bilinirler.
Vacip oruç: Kişinin dinen yükümlü olmadığı halde tutmayı adadığı, muayyen/belirli veya gayr-i muayyen/belirsiz oruç, Hanefilerin terimiyle vaciptir. Adak adanırken, orucun günü belirlenmişse bu muayyen bir vacip olur. Şayet orucun tutulacağı gün belirlenmemişse gayr-ı muayyen vacip olur. Başlanmış olan nafile orucun da özürlü veya özürsüz bozulması halinde kaza edilmesi vacip olur. Günü belirlenmeyip tutulması adanan oruç da belirsiz vacip oruçtur.

Nafile oruç: Farz ve vacip olan oruçların dışında tutulan oruçlar nafile olarak isimlendirilir. Bu oruçlar isim olarak, sünnet, mendup, mesnun, müstehap, tatavvu gibi terimlerle de ifade edilirler. Her hafta pazartesi ve perşembe günleri tutulan oruçlar, hacda bulunmayanlar için arefe günü tutulan oruç, eyyam-ı bîd ve âşûrâ oruçları, bir gün tutulup bir gün tutulmayan oruçlar, şevval ayından tutulan altı gün gibi oruçlar nafile olarak tutulan oruçlardır. Bunlar, hakkında hadis bulunan ve tutulması tavsiye edilen oruçlardır. Kişinin yasak günler dışında kendi isteği ile tutuğu oruçlar da nafile oruçlardır. Nafile oruç, mubah olan tüm günlerde tutulabilir. Meselâ istiska duası için şehir dışına çıkılmadan önce tutulacak olan üç/dört günlük oruçlar da sevap kazanmak için tutulabilecek olan nafile oruçlardandır.

Haram oruç: Bazen de oruç tutmak (Cumhura göre) haram veya (Hanefilere göre) tahrimen mekruh olur. Meselâ ramazan bayramının birinci günü ve kurban bayramının (birinci günü ve teşrik günleri olarak bilinen sonraki üç gün olmak üzere toplam) dört günü oruç tutmak haramdır. Bu günler Allah’ın, kullarına özel ziyafet günleridir. Yine kadınların hayız ve nifas hallerinde oruç tutmaları da haram kılınan oruç türlerinden birisidir.

Mekruh oruç: Sadece muharrem ayının 10. günü, sadece cuma, cumartesi veya pazar günü oruç tutmak mekruhtur. Haccıların da arefe günü oruç tutmaları mekruhtur. Savm-ı visal, savm-ı dehr ve savm-ı sukût mekruhtur. Ehl-i küfre ait olan nevruz ve mihrican gibi bayramlarında tutulacak oruçlar tenzihen mekruhtur.

Şek gününde ramazan orucuna niyetle oruç tutmak ise tahrimen mekruhtur. Şek gününde “ramazan ise oruç tutmaya, değilse iftar etmeye” şeklinde niyet etmiş olan bir kimse, oruç tutmuş olmaz. Zira tereddütle oruca niyet olmaz. Kocasının izni yok iken kadının nafile oruç tutması da mekruhtur.

2. Oruç, zaman itibariyle de iki kısma ayrılır.

Muayyen oruç: Vakti belli olan oruçlardır. Ramazan orucu ile belli bir günde tutulması adanan oruçlar bu türdendir.

Gayr-ı muayyen oruç: Ramazan orucunun kazası, mutlak adak, kefaret (zıhar, yanlışlıkla ve hata ile adam öldürme, hacda vaktinden önce traş olma, yemin kefareti) oruçları için belli bir zaman yoktur.

3. Oruç, peş peşe tutma ve tutmama konusunda da iki kısma ayrılır:

Peş peşe tutulması gereken oruçlar: Ramazan orucu, ramazan orucunun kefareti ile hata ile adam öldürme (katl), yemin ve zıhar kefaretinde tutulacak olan oruçlar peş peşe tutulmalıdır.

Peş peşe tutulması gerekmeyen oruçlar: Ramazan orucunun kazası, hacda vaktinden önce traş olma, temettü ve kıran haccında kurban bulamayanların tutacakları oruçlarda peş peşelik şart değildir.

BENZER KONULAR:

• Sabah Namazı İmsaktan Önce Kılınır Mı?
• İmsak ne demektir
• Oruç imsakla mı başlar ezanla mı diyanet
• Oruca niyet etmenin zamanı, hükmü ve yeri nedir?
• Yatsı namazını gecenin üçte biri ne kadar geciktirmenin hükmü nedir?
• Tümünü görüntüle.
• Ramazanda imsak neden erken
• İmsak nedir oruç ne zaman başlar
• İmsak ne demektir
• İmsak Nedir? Kısaca
• İmsak nedir? Oruç ne zaman başlar ne zaman biter?
• Tümünü görüntüle.