Orucu hangi durumlar bozulabilir?

Bazı rivayetlere göre orucun vücuttan çıkan şeylerden dolayı değil, vücuda giren şeylerden dolayı bozulduğu ifade ediliyor. Bu doğru mudur?

Söz konusu rivayet Hz. İbn Abbas (r.a.)’a; bir seferinde yemekten dolayı abdest almanın gerekip gerekmeyeceği ve bir defasında da hacamattan dolayı orucun bozulup bozulmayacağı sorusuna verdiği cevaba dayandırılan şu ifadelerdir.

إِنَّمَا الْوُضُوءُ مِمَّا خَرَجَ وَلَيْسَ دَخَلَ ، وَإِنَّمَا الْفِطْرُ مِمَّا دَخَلَ وَلَيْسَ مِمَّا خَرَجَ

“Abdest vücuda girenden değil çıkandan dolayı gerekir, oruç ise vücuttan çıkandan değil girenden dolayı bozulur. “

Genellikle oruç vücuda giren şeylerle bozulur, çıkan şeylerle değil. Bu konuda Allah Rasulû de şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir. “Oruç vücuda giren şeyden dolayı bozulur. ” Ancak bu ifade mutlak olarak alınmamalı, anlaşılacak şekilde açıklanmalıdır. Zira bu ifadenin istisnaları vardır. Çünkü oruç vücuda giren şeylerden de bozulabilir, çıkan şeylerden de bozulabilir. Öyleyse bu ifade izaha muhtaçtır.

Meselâ çıkan şeyden dolayı orucun bozulmasının örneği hayız gören ve loğusa olan kadından çıkan kandır. Ayrıca kasıtlı olarak ağız dolusu kusmakla da oruç bozulur. İstimna yapanın da orucu bozulur. Oruç sadece giren şeylerden dolayı bozulmuş olsaydı hayız gören kadından çıkan kanın, isteyerek kusanın veya istimna yapanın (elle tatmin olanın) orucunun bozulmaması gerekirdi. Loğusalıkta da böyle olması gerekirdi. Fakat bunlar orucu bozarlar.
Yine vücuda giren şeylerden dolayı orucun bozulmasına örnek yemek ve içmektir. Fakat tükürük veya balgam ile oruç bozulmaz. Göze veya kulağa damlatılan ilaç ve besleyici olmayan iğne ile de oruç bozulmaz. Dolayısıyla söz konusu haberin mutlak bir hüküm ifade etmediği açıktır.

CEVAP:

Evet, genel kaide olarak orucun vücuda giren şeylerden dolayı bozulduğu ifade edilir. Ancak bu kural mutlak değildir, çünkü bazı istisnalar bulunmaktadır.

1. Vücuda Giren Şeylerden Dolayı Orucun Bozulması

Orucu bozan şeylerin başında yeme, içme ve besleyici maddelerin alınması gelir. Bunlar doğal yollarla (ağızdan) ya da farklı yollarla (iğne, serum vb.) alınabilir. Bu konuda ittifak vardır.

Ancak besleyici olmayan maddelerin (örneğin, göze damlatılan ilaç, kulağa damlatılan ilaç, kan aldırmak vb.) orucu bozup bozmadığı mezhepler arasında ihtilaflıdır. Örneğin:

• Göze damlatılan ilaç Hanefîlere göre orucu bozmaz.
• Kulak damlası Şâfiî ve Hanbelîlere göre orucu bozar, Hanefîlere göre bozmaz.
• Besleyici olmayan iğneler Hanefîlere göre orucu bozmaz, ancak ağız veya burundan mideye ulaşan maddeler bozar.

2. Vücuttan Çıkan Şeylerin Oruca Etkisi

Bazı durumlarda vücuttan çıkan şeyler de orucu bozar. Bu, “oruç sadece giren şeyle bozulur” ilkesinin mutlak olmadığını gösterir. Örnekler:

• Hayız ve lohusalık: Kadınların hayız (adet) veya nifas (lohusalık) görmesi orucu bozar. Burada vücuda bir şey girmediği hâlde oruç bozulmaktadır.
• Kasıtlı olarak ağız dolusu kusmak: Kendi isteğiyle ağız dolusu kusan kişinin orucu bozulur. Ancak kendiliğinden kusan kişinin orucu bozulmaz.
• İstimna (mastürbasyon): Şehvetle meni çıkmasına sebep olan kişinin orucu bozulur.
• Hacamat (kan aldırmak): Hanbelî mezhebine göre hacamat yaptıran kişinin orucu bozulur. Ancak diğer mezheplere göre bozulmaz.

Sonuç

Hz. İbn Abbas’a (r.a.) nispet edilen rivayette geçen “Oruç giren şeylerle bozulur, çıkan şeylerle değil” ifadesi genel bir kaide olmakla birlikte mutlak bir hüküm değildir. Çünkü hayız, lohusalık, kasıtlı kusma ve istimna gibi durumlar da orucu bozan şeyler arasındadır. Dolayısıyla orucu bozan şeyler hem vücuda girenler hem de çıkanlar olabilir, ancak esas kaide “gıda veya besleyici maddelerin mideye ulaşması” olarak kabul edilir.

Dini Sitelerimiz

BENZER KONULAR:

• Nafile Orucu bozan şeyler
• Şafii Mezhebi göre Oruç nedir, Orucu bozan ve bozmayan şeyler nelerdir?
• Nafile Orucu bozan haller
• Orucu bozan ve bozmayan şeyler mezheplere göre
• Orucu bozan durumlar nelerdir?
• Tümünü görüntüle.
• Göz, kulak ve burun damlası Orucu bozar mı?
• Oruçluyken diş çektirmek Orucu bozar mı?
• Orucu bozulduğu halde akşama kadar yememesi, içmemesi gerekenler kimlerdir?
• Uykuda ihtilam (cünüb) olmak Orucu bozar mı?
• Taharette su kaçması Orucu bozar mı
• Tümünü görüntüle.
• Dini soru sor Cevap Al
• Dini soru sor Cevap Al Sitesi Hakkında Bilgi
• Dini soru sor kimin?
• Dini soru sor imamlar cevaplıyor
• Dini soru sorabileceğim site arıyorum ?
• Tümünü görüntüle.