Paylaş
Orucun farz ve vacip olmasının nedeni nedir
Question
Oruç neden farz neden vacip?
Orucun Vücub Sebebi:
Vücub sebebi, vâciplik hükmünün varlığına temel teşkil eden durum demektir. Çoğunluğa göre vacip terimi, Hanefîler’deki farz ve vacibi kapsayacak tarzda kullanıldığından, incelenen olaya göre “vücub sebebi”, “farz oluş sebebi” anlamını da taşır.
Orucun farz veya vacip oluş sebebi oruç çeşitlerine göre değişir:
Ramazan orucunun vücub sebebi
Ramazan orucunun farz oluş sebebi, ramazana erişmiş bulunmaktır. Ancak Hanefî bilginler, bunu açıklarken farklı iki görüş ortaya koymuşlardır. Bunlardan birine göre Ramazan ayının herhangi bir vaktine erişmiş olmak farziyet için yeterlidir. Diğer görüşe göre ise, Ramazan günlerinden birinin oruca başlamaya elverişli bir bölümüne erişmiş olmak gerekir ki, bu da tan yerinin ağarmasından (ikinci fecirden) gün ortasına (istiva vaktine) kadar olan zaman dilimidir.
Ramazan orucunun kazasının farz oluş sebebi de, daha önce Ramazan ayına erişmiş olmaktır.
Gündüzü veya gecesi çok uzun olan kutuplara yakın bölgelerde oruç süresinin takdiri konusunda, bazı bilginler Mekke ve Medine gibi dinin ilk tebliğ edildiği mıntıkanın, bazıları ise orucu en yakın normal vakitli bölgenin esas alınacağı kanaatindedir.
Kefaret orucunun vücub sebebi
Keffâret oruçlarının sebeplen keffâret sebeplerine göre değişir. Meselâ yemin keffâreti olarak tutulan orucun sebebi yemini bozmuş olmaktır.
Ramazan orucunun keffâreti olarak tutulan orucun sebebi, Ramazan orucuna gösterilmesi gereken saygının kasden ihlâl edilmiş olmasıdır. Ancak bu sebebin açıklamasında farklı sonuçlar ortaya konmuştur: Hanefîler’e ve Mâlikîler’e göre Ramazan ayında oruçlu olan kimsenin kasden yemesi, içmesi ve cinsi temasta bulunması keffâret gerektirir. Şafiî ve Hanbelî mezheplerine göre ise sadece kasden cinsi temas keffâret sebebidir, bilerek yemek ve içmek keffâret gerektirmez.
Nafile orucunun vücub sebebi
Nezir oruçlarının sebebi, bunların adanmış yani kişinin kendi isteği ile borçlanılmış olmasıdır; bozulması halinde kaza edilme sebebi de, borçlanılan bir ibadetin tamamlanma gereğidir.
Nafile (mendup) oruçların tutulmalarını dinen mecburi kılacak bir sebep yoktur. Ancak-yukarıda belirtildiği üzere-Hanefî-lere ve Mâlikîler’e göre nafile bir oruç bozulduğunda, onu kaza etmek vaciptir; bunun vacip olma sebebi ise böyle bir ibadete başlayıp bozmuş olmaktır. Şâfiîler’e göre nafile oruca başlamak tamamlanmasını vacip kılmaz; ister hata ile ister kasden bozulsun, onun kazası vacip değildir. Hanbelî mezhebine göre de bu tür orucun kazası vacip müstehaptır.
BENZER KONULAR:
Answers ( 2 )
Müslüman Ramazan ayına erişmiş ise bu kişiye Ramazan orucu farzdır. Fakat gecesi ve gündüzü çok uzun olan kutup bölgelerinde, oruç süresi; bazı âlimler Mekke ve Medine’nin esas alınması gerektiğini söylemişler, bazıları ise normal vakitli en yakın yerin esas alınması gerektiğini söylemişlerdir. Keffaret oruçlarını sebebi; ya kişi etmiş olduğu yemini bozmuş olacak ya da Ramazan ayında kasıtlı bir şekilde orucunu bozmuş olacaktır. Hanefi ve Malikilere göre, Ramazan ayında kasten yiyip, içmek veya cinsi ilişkide bulunmak keffaret gerektirir. Şafii mezhebinde ise sadece cinsi ilişkide keffaret gerekir. Kişi Ramazan ayında Şafii mezhebine kasten de olsa yiyip içtiği takdirde sadece kazası gerekir. Keffarete gerek yoktur. Nafile oruçlar meselesi ise, Hanefi ve Malikilere göre kasıtlı bir şekilde nafile oruç bozulduğu takdirde kaza etmesi vaciptir. Şafii mezhebine göre ise nafile bir oruç tutulup kasten bozulursa dahi kazasını yapmaya gerek yoktur.
Orucun farz ve vacip olmasının nedenleri aşağıdaki gibi açıklanabilir: