Toprak Mahsüllerinin Zekatı “Öşür”

Bizler için topraktan çeşitli nimetleri rızık olarak çıkaran Cenab-ı Hakk’a ne kadar şükretsek; azdır. Yüce Rabbimiz, bütün bu nimetlere karşılık topraktan elde ettiklerimizden zekât (öşür) ve sadaka olarak harcamamızı bizlere emretmiştir. Nitekim Allah, (c.c.)  yukarıda okuduğum ayet-i kerimede mealen şöyle buyurmaktadır: “Ey iman edenler! Kazandıklarınızın iyilerinden ve rızık olarak yerden size çıkardıklarımızdan infak edin.”(1)

Öşür, onda bir; demektir. Tarım ürünlerinden onda bir ya da yirmide bir oranında verilen zekâttır. Öşür yükümlülüğü için Müslüman olmak şarttır. Akıl ve bulûğ şartı aranmaz. Mal sahibi; çocuk veya akıl hastası ise veli ve vâsileri onlar adına zekâtlarını vermekle mükelleftir. Öşür, toprak mahsullerinden, ayrıca bal, özellikle yöremizde yetiştirilen pamuk, fıstık, zeytin, susam ile her türlü meyvelerden verilir. Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) de toprak ürünlerinin zekâtı ile ilgili olarak şöyle buyurmuştur: “Yağmur ve nehir sularıyla sulanan toprak mahsullerinde öşür (1/10), kova (el emeği) ile sulananlarda   (1/20)  öşür vardır”(2) Buna göre; toprak ürünlerinin zekâtı toprağın sulama tekniğine göre belirlenmektedir. Toprak emek sarf edilmeden yağmur, nehir, dere, ırmak ve bunların kanalları ile sulanıyorsa zekât olarak mahsulün 1/10’u; (yani % 10) kova, motor veya ücretle alınan su ile sulanıyorsa 1/20’si (yani % 5)  verilecektir.             Eğer hem tabii yolla hem de emekle elde edilen su ile sulanıyorsa; nispet hangisinin daha çok olduğuna göre belirlenir. Bunların eşit olması durumunda mükellefin lehine olmak üzere 1/20 oranı esas alınır. Arazinin sulama masrafından ziyade tohum, gübre, mazot ve işçilik masraflarının önemli yekün tuttuğu göz önünde bulundurulduğunda,

günümüz şartlarında zekât (öşür)hesaplanmadan önce toplam üründen bu masrafların çıkarılması uygun olur.

Öşür olarak adlandırılan toprak ürünlerinin zekâtı, hububatta harman vaktinde, meyve ve sebzelerde ise toplandıktan sonra verilir. Toprak mahsullerinin zekâta tâbi olabilmesi için diğer zekât mallarında olduğu gibi belli bir nisaba ulaşması şart değildir. Ziraî ürünler ister az ister çok olsun zekâta tâbidir. Üzerinden bir yıl geçmesi şartı da aranmaz; bir sene içerisinde kaç defa mahsul alınırsa her defasında öşür verilmesi gerekir. Öşür yükümlülüğü için toprağa malik olmak şart değildir. Ürünün mülkiyeti yeterlidir.     Öşür vermemizi isteyen Cenab-ı Hak, (c.c.) şöyle buyurmuştur: “Çardaklı ve çardaksız (üzüm) bahçeleri, ürünleri çeşit çeşit hurmaları, ekinleri, birbirine benzer ve benzemez biçimde zeytin ve narları yaratan O’dur. Her biri meyve verdiği zaman meyvesinden yeyin. Hasat günü gelince hakkını (öşrünü ve sadakasını) verin, israf etmeyin, Allah israf edenleri sevmez.”(3)

Yüce Rabbimizin Kur’an-ı Kerim’de defalarca namazı dosdoğru kılan ve zekatı (öşrü) verenlerin,(4) kurtuluşa (5) ereceklerinin müjdelenmesi, (6)  Resulullah (s.a.v.) Muaz  (r.a.)’yu vali olarak Yemen’e gönderirken kendisine “zekat olarak hububattan hububat al” buyurması, (7) hadis kitaplarında müstakil birer bölüm olması, fıkıh kitaplarının ibadete ayrılan kısımlarında ayrıntılı olarak izah edilmesi, İslam âlimleri tarafından yazılan pek çok kitaba konu olması, zekat ve öşrün önemine dikkat çekmekte, dünya ve ahiret saadetine vesile olacağı belirtilmektedir.

1-Bakara, 267.

2-Buhari, Zekat, 55.

3-En’am, 141.

4-Bakara, 43

5-Müminûn, 1.

6-Ahzâb, 35.

7-Ebu Davud, Zekat,12.

8-Mearic, 24-25,35.

BENZER KONULAR:

• Sosyal yardımlaşma Ve zekat İbadeti
• Arınma Yolu zekat
• İslam’da zekat
• Borç zekattan nasıl düşülür
• Alzheimer hastasına Zekât düşer mi?
• Tümünü görüntüle.