Her manevi hastalığın tedavisi vardır, en kötü manevi hastalık riyadır.

RİYANIN TEDAVİSİ

Her hastalığın bir ilacı vardır. Bilen bilir, bilmeyen de bilmez. Riyanın büyüklüğüne ve müslümanın ibadeti için oluşturduğu tehlikeye rağmen, onun ve ihlasa ters düşen benzeri hastalıkların da çeşitli tedavi yolları ve ilacı vardır. Bunlardan bazıları şu şekildedir:

1- Mükellef kimse şunu yakînen bilmelidir ki, o bir kuldur. Kul, efendisine hizmeti karşılığı hiçbir karşılık ve ücret hak etmez. Çünkü o, kulluğu gereği ona hizmet etmektedir. Efendisinden kendisine ulaşan ecir ve mükafat, efendisinin iyiliğinden ve ihsanındandır. Yaptığının karşılığı değildir.

2- Allah’ın kendisine verdiği nimetleri, fazlını ve tevfikini gözlemlemesidir. Bütün bunlar Allah’tandır, kendisinden değil!.. İbadet etmesini vacip kılan, Allah’ın dilemesidir, onun dilemesi değil!.. Bütün hayırlar, sadece Allah’ın ihsanı ve bağışıdır.

3- Ayıplarını, hatalarını ve kusurlarını, nefsine ve şeytana pay çıkan durumları gözden geçirmesidir. Amellerin her birinde az da olsa şeytanın hissesi vardır, nefsin bir payı vardır. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’e, kişinin namazda başka şeylerle ilgilenmesi sorulur. Şöyle buyurur: “O; şeytanın, kulun namazından çaldığı bir aşırmadır.” Göz ucuyla ilgilenme böyle olunca, kalbinin Allah’tan başkasına yönelmesi nasıl olur?!.

4- Nefse; Allah Teâlâ’nın emrettiği, kalbin ıslahını ve ihlası, riyakarın başarıdan yoksun bırakılacağını hatırlatmaktır.

5- İçinde riyayı gizlerken; Allah Teâlâ’nın, kalbinde olanı bilip nefret etmesinden korkmaktır.

6- Görülmeyen ibadetleri çokça yapmak ve bunları gizlemektir. Gece namazı, gizlice verilen sadaka, yalnızken Allah korkusuyla ağlamak gibi…

7- Allah Teâlâ’yı hakkıyla yüceltmek… Bu da, isimleri ve yüce sıfatları ile tevhidi ve Allah’a kulluğu tam anlamıyla gerçekleştirmekle olur.

8- Ölümü ve sekeratını, kabri ve azabını, çocukları ihtiyarlatan halleriyle ahiret gününü hatırlamaktır.

9- Riyayı; riyanın girebileceği yerleri ve gizli yönlerini bilmektir. Bu şekilde ondan tamamen sakınır.

10- Riyanın dünyadaki ve ahiretteki cezasına bakmaktır.
Ve kul bilmelidir ki; Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in İbni Abbas’a vasiyetinde buyurduğu gibi; insanlar ona bir şeyle fayda vermek için toplansalar ancak Allah’ın yazdığı bir şeyle fayda verebilirler.
Bu nedenle, seleften biri şöyle der: “Riyanın yollarını bilen rahat eder. İnsanların senin yanında hayvanlar ve çocuklar gibi olmasına çalış! İbadetinde, varlıklarıyla yoklukları arasında, bilmeleri ile bilmemeleri arasında fark olmasın. Yalnız Allah’ın bilmesiyle yetin!”
Ömer’ul Faruk’tan Allah razı olsun. Şöyle der: “Nefsine karşı bile olsa niyeti hakta halis olanın kendisiyle insanlar arasında olana Allah yeter. Kendisinde olmayan ile süsleneni de Allah kötü kılar.”
İbnu’l Kayyım, müminlerin emiri Ömer’in “Kendisinde olmayan ile süsleneni de Allah kötü kılar” sözü üzerine şöyle der: Kendisinde olmayan ile süslenen, ihlaslı davrananın tam tersi olunca Allah da ona ama-cının tam tersiyle muamele eder. Çünkü o, insanlara bir şey gösterir ve içinde onun aksini gizler. Amaçla-nanın tam tersiyle karşılık vermek, şer’an ve kader olarak sabittir. İhlaslı kimseye, ihlasının karşılığı olarak bu dünyada mutluluk, insanların kalbinde yereden sevgi ve saygı verildiği gibi; iki yüzlü kimseye de, Allah’ın onu insanların yanında kötü kılmasıyla cezası henüz bu dünyadayken verilir. Çünkü o; Allah katında, kalbini kirletmiştir. Bütün bunlar, Rabbinin güzel isimleri ve yüce sıfatları gereğidir.
Riyanın ahiretteki cezasına gelince o da, rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in buyurduğu gibidir: “Kim duyurursa, Allah da onu (Kıyamet günü) duyurur. Kim gösteriş yaparsa Allah da onu (Kıyamet günü insanların önünde) teşhir eder.”
Ayrıca riyakar kimse, cehennem ateşine atılacakların ilklerindendir.

11- İhlaslı olmak için Allah’tan yardım dilemek ve riyadan O’na sığınmaktır. Müslümanın çokça dua etmesi, kendisini riyadan ve riyaya yolaçan etkenlerden koruması için Allah’a yalvarması gerekir. Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem bir hadiste şöyle buyurur: “Sizin aranızda şirk, karıncanın hareketinden daha gizlidir. Sana bir şey söyleyeyim ki onu yaptığında şirkin küçüğü ve büyüğü senden uzaklaşır: “Al-lah’ım! Bilerek şirk koşmaktan sana sığınırım. Bilmediğimden de bağışlanma dilerim” de!”
Riyanın çeşitleri çoktur. Riyaya karşı mücadelede ve riyanın tedavisinde Allah’tan yardım dileriz.