ŞAFİ MEZHEBİNDE CENAZE NAMAZI

Şafii mezhebine göre cenazenin yıkanması kefenlenmesi ve defnedilmesi

Hak Teâlâ, “Allah, hanginizin daha iyi davranış sahibi olduğunu denemek için ölümü ve hayatı O yarattı.
“Her canlı mutlaka ölecektir, dönüşünüz bizedir” buyurmuştur. Dünya âlemini kuran ve onda hayat sebeplerini hazırlayan yüce Allah, buradaki hayatın devamlı olmadığını, her canlının ölümü tadacağını, dünya hayatının bir imtihan yeri olduğunu açık bir şekilde beyan etmiştir.

Ölüm kesinlikle yok olmak değil, bir âlemden başka bir âleme intikal etmektir. Ölüm, fâni olan dünya hayatıyla ebedî olan âhiret hayatı arasında bir köprüdür. Ahiretin tarlası olan dünyada hayırlı işler yapan kişi, âhirette hesabını yüz akıyla verir ve cehennem azabından kurtulur. Bu nedenle her insanın ölümü hatırlaması ve ölüme hazırlıklı olması gerekir.

Ölüm Sırasında Yapılacak İşler

Ölüm Sırasında yapılması müstehap olan hare ketler şunlardır:

1. Hastayı sağ yanına yatırıp kıbleye doğru çevirmek.

2. Hastaya şehadet kelimesini hatırlatmak. Hastanın yanında şehadet kelimesi söylenir, fakat söylenmesi için ısrar edilmez.

3. Hastanın yanında Kur’an (özellikle Yasin sûresini) okumak.

4. Hastanın yanında hayır duada bulunmak.

5. Hastanın bağışlanma ümidini taşıması ve bu ümidini artırması.

Ölen Bir Müslümana Yapılması Gerekenler

1. Gözleri kapatılıp, ağzı açık kalmaması için çenesi temiz bir bezle başından bağlanılır.

2. Ölünün kolları, bacakları hareket ettirilerek her âzasi normal şekline getirilir.

3. Karnının şişmemesi için üzerine bir ağırlık konulur.

4. Avret yerleri kapalı kalacak şekilde ölünün tüm elbiseleri çıkarılır ve bütün vücudu ince bir örtü ile örtülür.

5. Yerden yüksek bir şeyin üstüne ve kıbleye doğru sağyanı üzerine uzatılır.

Cenazenin Yıkanması

Ölüyü yıkamak farz-ı kifâyedir. Ölüye karşı ilk görev, yıkanmasıdır. Bu yıkanmanın da iki keyfiyeti vardır.

1. Keyfiyet. Yıkamanın en azı da budur. Bununla sorumluluk kalkar. Şöyle ki, ölünün vücudunda bulunan pislikler giderildikten sonra bütün bedeni temiz bir su ile bir defa yıkamaktır.

2. Keyfiyet. Yıkamanın en mükemmel şekli bu dur. Şöyle ki, ölü, tenha bir yerde ve yüksek bir şeyin üzerine konulur. Bir örtü ile göbek ile diz arası örtülür. Yıkayıcı cenazeyi yıkamak için her şeyden evvel onu geriye doğru eğik tutar. Cenaze oturtulur ve sağ dizine dayandırır, sağ elini omzuna, başparmağını da ensesi ne koyar. Ondan sonra karnında herhangi bir şey varsa çıkartmak için sol eliyle karnını iyice sıvazlar. Sonra sırtüstü yatırır ve sağ eline bir bez sararak cenazenin avret yerlerini yıkayıp temizler. Sonra eline sardığı bezi atar ve elini sabunla yıkar. Ondan sonra ikinci bir bezi eline sarar; dişlerini, burnunu temizler ve abdestini aldırır. Sonra başını ve sakalını sabunlar. Diş arası geniş bir tarakla saç ve sakalını tarar. Saç ve sakalından düşenleri kefenin içine koyar.

Önce sağ sonra sol tarafı yıkar. Sonra sol tarafına doğru çevirip sağ tarafını arka yönden yıkar, sonra sağ tarafına doğru çevirip sol tarafını arka yönünden yıkar. Bütün bu durumlarda su ile beraber sabunun da kullanılması sünnettir.

Sonra tepeden tırnağa kadar sadece su, kâfur ile birlikte dökülür. Ancak, ihramda ölen kimse için kâfur gibi kokulu bir şey kullanmak câiz değildir. Böylece birinci yıkama tamamlanmış olur. İkinci ve üçüncü defa tekrarlamak sünnettir.

Eğer ölüden, yıkandıktan sonra bir şey çıkarsa yıkanıp giderilir; yeniden yıkanması ve abdest aldırılması gerekmez.

Cenazeyi Yıkamak İçin Aranan Şartlar

1. Cenazenin müslüman olması.

2. Cenazenin düşük bir cenin olmamasi.

3. Az da olsa cesedin bir kısmının mevcut olması.

4. Cenazenin şehid olmaması.

Cenazenin Kefenlenmesi

Vefat eden bir müslüman yıkandıktan sonra kefenlemek lâzımdır. Cenazeyi kefenlemek, müslümanlar üzerine farz-ı kifâyedir. Cenaze kadın olsun erkek olsun kefenin en az miktarı, bedenin tamamını kaplayacak ka dar olanıdır. Ancak ihramda iken ölen erkeğin başı, kadının yüzü örtülmez.

Sünnete uygun erkek kefeni üç, kadın kefeni beş parçadan oluşur.

Kefenin en mükemmel şekli şöyledir: Ölü erkek olursa, bunlardan her biri, ölünün her tarafını başından aşağıya kadar bütün vücudunu örtebilecek kadar üç parça bezden ibarettir.

Kadınların kefenlerinin en mükemmeli, beş parça olmasıdır:

Göbeğinden aşağısını kapatan bir izâr/peştamal, göbeğinden yukarısını kapatan bir kamis/gömlek, başı ni kapatan bir başörtüsü ve iki âdet lifafe/tepeden tırna ğa kadar cesedin tamamını kaplayan örtü.

Cenaze Namazının Kılınışı

Cenaze namazı farz-ı kifâyedir. Şöyle kılınır: Şa yet cenaze erkekse baş hizasında, kadın ise kuyruk so kumu hizasında durulur. Sonra, “Allah rızâsı için farz-ı kifaye olan şu ölünün dört tekbir cenaze namazını kıl maya niyet ettim” diyerek niyet edilir. Niyetin hemen ar dindan eller kaldırılarak, Allahüekber deyip iftitah tekbi ri alınır ve eller göbekle göğüs arasında sağ el sol elin üzerine konarak bağlanır. Cenaze namazı kılan kişinin her tekbir alışta Hanefîler’in aksine ellerini kaldırması tekbirlerden sonra elleri göğsün altında bağlaması sünnettir.

Birinci tekbirden sonra Fâtiha okunur.

İkinci tekbirden sonra şu salât okunur:

اللهم صل على سيدنا محمد وعلى آل سيدنا محمد كما صليت على سيدنا إبراهيم وعلى آل سيدنا إبراهيم وبارك على سيدنا محمد وعلى آل سيدنا محمد كما باركت على سيدنا إبراهيم وعلى آل سيدنا إبراهيم في العالمين إنك حميد مجيد

Üçüncü tekbirden sonra ölü için şu dua edilir. Du ada belli kelime ve kalıplara bağlı kalma zorunluluğu yoktur.

اللهم هذا عبدك وابن عبدك خرج من روح الدنيا وسعتها ومحبوبه وأحباؤه فيها إلي ظلمة القبر وما هو لاقيه كان يشهد أن لا إله إلا أنت وحدك لا شريك لك وأن سيدنا محمداً صلى الله عليه وسلم عبدك ورسولك وألت أعلم به منا اللهم إنه نزل بك وأنت خير منزول به وأصبح فقيرا إلي رحمتك وأنت غني
عن عذابه وقد جئناك راغبين إليك شفعاء له اللهم إن

كان محسناً فزد في إحسانه وإن كان مسيئاً فتجاوز عنه ولقه برحمتك رضاك وقه فتنة القبر وعذابه وافسخ له في قبره وجاف الأرض عن جنبيه ولقه برحمتك الأمن من عذابك حتى تبعثه أمنا إلي جنتك برحمتك

يا أرحم الراحمين

Dördüncü tekbirden sonra şu dua okunur:

اللهم لا تحرمنا أجره ولا تفتنا بعده

Bu duadan sonra diğer namazlarda olduğu gibi sağa ve sola olmak üzere iki selâm verilir.

Cenaze Namazının Rükünleri

1. Niyet getirmek.

2. Kiyam. Kılanın gücü yeterse ayakta durmak.

3. Dört tekbir almak. Bunlara iftitah tekbiri de dahildir.

4. Birinci tekbirinden sonra Fâtiha okumak.

5. İkinci tekbirden sonra Hz. Peygamber’e (s.a.v) salâtü selâm okumak.

6. Üçüncü tekbirden sonra ölüye dua etmek.

7. Dördüncü tekbirden sonra selâm vermek.

Cenaze Namazının Şartları

Diğer namazlar için hadesten tahâret, necâsetten tahâret, istikbal-i kible gibi şartların şart olduğu gibi, cenaze namazı için de şarttır. Ayrıca şu şartlar da vardır:

1. Cenazenin müslüman olması.

2. Cenazenin şehid olmaması.

3. Cenazenin yıkanmış ve temiz olması.

4. Cenaze hazır ise cemaatin önünde bulunması.

Şayet cenaze, namaz kılınacak yerde değilse, cenazenin hazır olması ve cemaatin önünde bulunması şart olmadığı gibi önde, arkada veya arada binlerce ki lometre de bulunsa giyaben cenaze namazı kilinabilir.

Cenazeyi Defnetmek

Defnin asgari şekli. Ceset kokusunun yayılmasıni ve yırtıci hayvanların cesedi çıkartmalarını önleyecek bir çukurda, sağ tarafi üzerine, yüzü kıbleye yönelik olarak gömülmesidir.

Defnin mükemmel şekli. Normal bir boy ve el uzatımı (yaklaşık 2 m.) derinliğinde, 1 zirâ ve 1 karış (yaklaşık 70 cm.) eninde bir kabir kazılıp, sağ tarafı üzerine, yüzü kıbleye yönelik olarak gömülmesidir.

Kaynak: Şafii ilmihali siraceddin önlüer

BENZER KONULAR:

• Şafi mezhebine göre cenaze ile ilgili hükümler
• Şafii mezhebine göre Cemaatle namaz
• Şafi mezhebine göre ezan ve kamet