S. 1. Rada nedir ve rükünleri nelerdir?

C. 1. Rada sözlükte, memeyi emip sütünü içmek demektir.
Istilahta: Özel bir vecihle, bir kadinın sütü veya kendisinden sağılan süt çocuğun karnına inmesidir. Radanın rükünleri üçtür:
1- Emziren kadın: Bunun kadın, dokuz yaşına ermiş ve sütün hayattayken kendisinden ayrılmış olması şarttır.
2- Emen çocuk: Hayatta ve iki yaşını doldurmamış olması, beş ayrı yudum içmesi ve hepsinde de süt karnına gitmesi gerekir.
3- Süt.

S. 2. Ra’nın hükümleri nelerdir?

C. 2. Dokuz yaşına ermiş bir kızın memesinden süt – cinsellik sonucu veya değil – çıkar ve yukarıdaki şartlar çerçevesinden çocuğa emdirilirse, çocuk oğlu olur ve nesliyle birlikte kadına, eşine ve çocuklarına haram olur. buna terettüp etmez.
Ancak bu alaka sadece nikâh açısındandır, miras ve nafaka gibi hükümler buna terettüp etmez.

S. 3. Radānın ispat şartları nelerdir?

C. 3. Evlenme açısıyla rada kan bağı gibidir ve ispat yolu da nesep is patı gibidir. Nesep ispatında geçen üç şeyle rada da ispatlanır: Şahit, ikrar ve istifâza. Ancak rada şahitleri, nesep şahitleri gibi erkek olmaları şart de ğildir. Radāda sadece kadınların tanıklığı da kabul edilir. Çünkü bu duruma en çok kadınlar vakıf olur. Buna göre rada ispatında makbul olan şahitlik: İki adil erkek veya bir adil erkek ile iki adil kadın ya da dört adil kadının tanıklığıdır.

S. 4. Erkek veya hünsanın sütüyle de radar olur mu?

C. 4. Hayır, olmaz.

S. 5. Ölü kadının sütüyle radâ olur mu?

C. 5. Hayır, ne onunla ne de iki yaşını doldurmuş çocuğun emmesiyle haram olmaz.

S. 6. Kadının hayatında sütü sağılır ve ölümünden sonra çocuğa içirilirse hükmü ne olur?

C. 6. Şafii’nin kesin görüşü bununla haram olur.

S. 7. Radâda evli kadın ile evli olmayan arasında fark var mı?

C7. Hayır, fark yoktur.

S. 8. Sütün olduğu gibi kalması şart mıdır?

C. 8. Hayır, şart değil, örneğin peynir olursa veya ekşirse ve çocuk zik redilen şartlarla yerse haramlık hâsıl olur.

S. 9. Hadâne (dadılık) nedir?

C. 9. Hadâne sözlükte, birleştirme anlamına gelir.
Istilahta: Kendine bakamayanın korumasını, bakımını üstlenmektir.

S. 10. Kimin hadâne hakkı var?

C. 10. Hem erkek hem de kadınlar için hadâne hakkı vardır. Anne-yukanya duğru nine-babaya – yukarı doğru dedeye – takdim edilir. Çocuk büyüdüğünde muhayyer bırakılır, dileğini seçebilir. Keza annenin varis ka din akrabaları, babanın akrabalarına takdim edilir. Ancak annenin anneden kız kardeşi hariç, babaanne veya öz veya babadan kız kardeş ona takdim edilir.

S. 11. Hadânenin şartları nelerdir?

C. 11. Hadânenin yedi şartı vardır: Akıl, hür, İslam, iffet, emanet, kadın başka biriyle evlenmemiş ve mukim (yolcu olmayan) olması gerekir.

S. 12. Fasıkın hadânesi caiz mi?

C. 12. Hayır, namaz kılmamakla da olsa fasıkın hadânesi sahih değildir.

S. 13. Delinin hadânesi olur mu?

C. 13. Hayır, ancak senede bir gün gibi çok az ise, olur.

S. 14. Kadının hadâne hakkı olmayan biriyle evlenmesinin hükmü nedir?

C. 14. Bu durumda bakıcılık-hadâne hakkı düşer.

S. 15. Çocuk da bakıcı olabilir mi?

C-15: Hayır, çünkü hadâne velidir, çocuk ise veli olamaz.

S. 16. İhtiyaçtan dolayı yolculuğa çıkanın hadâne hakkı var mı?

C. 16. Hayır, çünkü yolculuk tehlike barındırır.

S 17: Bakıcı kadın çocuğu emzirmekten men olursa hadâne hakkı

kalır mı?

C. 17. Hayır, bu durumda hakkı düşer.

S. 18. Ebeveynden biri göçmek isterse hangisi hadâne için daha uygun olur?

C. 18. Neslin korunması için baba daha uygundur.

Kolay Şafi fıkhı
itisam yayınları