Şafii Mezhebinin Kuruluşu ve Önde Gelenleri

Mezhebin kurucusu, Ebu Abdullah Muhammed b. İdris eş-Şâfii el-Kureyşi el-Muttalibrdir. Gazze’de, 150 yılında, Ebu Hanife’nin vefat ettiği yılda dünyaya gelmiş; Mısır’da, 204 yılında vefat etmiştir.

Küçük yaşta iken babası öldüğünden, Ezd kabilesine mensup Yemen-li bir kadın olan annesi onu Mekke’ye getirdi. Mekke’de yetişti ve orada Kur’ân’ı ezberledi. Dil, şiir ve edebiyatla uğraştı. Hatalı konuşmayı önlemek için (Arapça’nın en fasih şekilde konuşulduğu) kırsal kesime gitti. Muvatta’ı ezberledi. Mekke âlimlerinden, özellikle de Müslim b. Hâlid ez-Zencrden Kur’ân ilimlerini ve fıkhı öğrendi. Sonra Medine’ye, İmam Mâlik’in yanına gitti, ondan ders aldı ve Muvatta’ı dinledi. Hadisi ve hadis ilimlerini Süfyân b. Uyeyne ile Medine âlimlerinden öğrendi. 195 yılında Irak’a giderek Ebu Hanife’nin öğrencisi Muhammed b. Hasan’dan ilim öğrendi. Bağdat’ta, el-Hucce adlı eserinin temsil ettiği kadim fıkhına dair kitabını yazdı. 199 yılında Mısır’a gitti ve orada usül ilmine dair er-Risâle’yi, fıkha dair de el-Ümm adlı eserlerini te’lif etti.

Şâfii, fıkıhta, usulde ve hadiste imam olmanın yanında dili, edebiyatı ve şiiri de iyi biliyordu. Şâfirden pek çok kimse övgüyle söz etmiştir. Tarihçiler onun hakkında, “O, dünyanın imamı ve doğusuyla, batısıyla yeryüzünün âlimidir” demişlerdir.

Ok atıcılığını öğrenmiş, bu işle özel olarak ilgilenmiş ve ok atmada ileri bir dereceye varmıştır. Öyle ki, on ok attığı zaman onunda da hedefi tutturuyordu. Onun, öğrencilerinden birine şöyle dediği nakledilmiştir: “İki şeye istek ve arzu duyuyordum: Ok atıcılığı ve ilim. Ok atmada öyle bir hale geldim ki, on okun onunu da hedefe isabet ettiriyordum.” Sonra ilme dair bir şey söylemeyip susunca, mecliste bulunanlardan birisi şunları söyledi: “Allah’a yemin ederim ki, sen ilimde, ok atıcılığından daha ilerdesin.