Şeriat Nedir
(Allah’ın Koyduğu Hükümler/Kanunlar)

Şeriatın anlamı ve kapsamı

Bu konumuzda Şeriat kelimesinin sözlük ve terim anlamı ile birlikte “islam şeriatı nedir” sorusuna cevap bulacaksınız.

Şeriat’ın sözlük anlamı:

Şeriat (“şeri’a”) sözlükte, su içilecek yere (su kaynağına) giden yol ve takip edilmesi gereken açık yol anlamlarına gelir.
Kelime bu şekliyle Kur’ân-ı Kerîm’in sadece bir âyetinde (el-Câsiye 45/18) geçer. Bir âyetinde de “şir’a” kelimesi (el-Mâide 5/48) ve İki âye­tinde “şera’a” fiili (eş-şûrâ 42/13, 21) yer alır.

Dini kavram olarak şeriat:

Terim olarak şeri’a (ve şer’) Allah tarafın­dan Peygamberi vasıtasıyla bildirilen hü­kümlerin hepsini kapsayan ilahî kanun demektir. Çoğulu “şerâi” (şerayi’) dir. “Şera’a” fiili de bu şekilde kanun ve din koymayı ifade eder. Sâri’, din koyan, yasak koyucu anlamındadır ki, İslâmî literatürde bu terimle kasdedilen Allah ve Rasulüdür.

Esasen şeriat, vahiyle sabit olan inanç, ahlak ve amel ile ilgili tüm hükümleri kap­sar ve bu itibarla “din” ile eşanlamlıdır.
Buna göre şeriat, değindiği hükümlerin türü bakımından “fıkıh” tan daha kapsam­lıdır. Bir başka anlatımla, nasslarla sabit olan ve fıkıh ilminde ele alınan (abdestte yüzü yıkamanın farz olduğu, çocuğun bu­lunmaması halinde kocanın miras payının 1/2 olduğu, namazda Fatiha sûresini okumanın gerekliliği, vasiyet yetkisinin 1/3 oranı ile sınırlı olduğu v.b) hükümler şeriat kapsamında olduğu gibi, akaid ilminde ele alınan (meleklere İmanın gerekli olduğu vb.) ve ahlâk ilminde ele alınan (ana-babanın gönlünü incitmemek gerektiği vb.) hükümler de şeriat kapsamındadır; çünkü bunlar Kur’ân-ı Kerîm âyetleri veya Hz. Peygamber’in sünneti ile bildirilmiş hü­kümlerdir.
Buna karşılık değindiği hüküm­lerin belirlenmesinde esas alınan ölçü (kaynak ve metodlar) bakımından fıkıh şeriatten daha kapsamlıdır. Zira fıkıh nasslarla sabit hükümleri kapsadığı gibi, içtihat metodlarıyla belirlenen hükümleri de kapsar.
Bu sebeple bazı yazarlar, fıkhî hükümlerin hepsinin “eş-şerî’atü’l-islâmiyye” (İslâm Şeriati) tamlaması ile ifade edilmesinin, içtihat yoluyla ulaşılan sonuçların da dine yani ilahi iradeye nisbet edilmesi gibi bir sakınca taşıdığını belirtir­ler. Diğer bazı yazarlar ise İslâm fıkhında müçtehidin nasslardan hareketle sonuca ulaşması esas olduğundan ve ulaştığı sonu­cun da Allah katında mutlak doğru olduğu İddiasını taşımadığından bu eleştiriyi isa­betsiz görürler. Herhalukârda terimlerin asli çerçevesi esas alındığında fıkıh ile şeriatın eşanlamlı olmadığı kabul edilmek­tedir. Bununla beraber, şeriat kelimesinin, sırf amelî hükümleri yani fıkhî müeyyidesi olan Allah’a karşı vecibeler (ibadât) ile kişilerarası ilişkileri (muamelât) düzenleyen kurallar anlamında kullanımı da oldukça yaygındır ve bu kullanıma göre şeriat keli­mesinde fıkıh kasdedilmiş olmaktadır. İslam inanç ibadet ve yaşamı