Şeytanın tuzakları ve kurtulma yolları

Allah ile şeytan arasındaki konuşma ayetleri

İslam âlimlerinin çoğunluğu, “Zaten benim sizi zorlayacak bir gücüm de yoktu” (İbrâhim 14/22) åyetinden hareketle şeytanın insan üzerinde herhangi bir fiziki etkisi olmadığını söylemiştir. İlahi huzurdan kovulan ve rahmâni rahmetten ebediyen mahrum bırakılan şeytanın tek amacı Allah’ın rızasına giden doğru yolu kapatarak insanları saptırmaktır (el-A’râf 7/16). İnsanlara fiziki müdahalede bulunamayan şeytan, onlara “vesvese” denilen saptıra kuruntu ve şüpheleri telkin etmek suretiyle, manevi açıdan etkilemeye ve azdırmaya çalışır. Şeytanın bu azdırmasına ve saptırmasına ise “igva” denilir (bk. İĞVĀ; VESVESE). Şüphesiz şeytan insanı azdırmak için her yolu deneyecektir: “(Şeytan) Sonra elbette onlara önlerinden, arkalarından, sağlarından, sollarından sokulacağım. Sen de onların çoğunu şükredici bulmayacaksın!’ dedi” (el-A’raf 7/17).

Kur’an-ı Kerim’de “şeytanın çizdiği yollar” (hutuvâtü’ş- şeytân) olarak isimlendirilen (en-Nur 24/21) bu yöntemler çok çeşitlidir: Şeytan insanı günah işlemeye teşvik eder (el-Maide 5/91), iyi işlerden uzaklaştırıp Allah’a isyana sürükler (el-Bakara 2/268), insanların gönüllerine şüphe ve kuruntular düşürüp, aldatıcı ve yalan vaatlerde bulunur (en-Nisa 4/119-120), işlenen günahları hoş gösterir (el-En’âm 6/43; el-Ankebût 29/38), Allah’tan başkasına ibadeti güzel ve doğru bir şeymiş gibi gösterir (en-Neml 27/24), israfı teşvik eder (el-İsra 17/27), hayásızlığı ve çirkinliği emreder (el-Bakara 2/268), kumar, içki, fal, sihir gibi zararlı işlere çağırarak insanlar Allah’ı anmaktan alıkoyar (el-Bakara 2/102; el-Mâide 5/90-91), Allah’ın affina güvendirmek suretiyle insanı ifsat eder (Lokman 31/33), insanın zaaflarından yararlanır, söz gelimi insanı fakirlikle korkutarak cimri olmasını telkin eder (el-Bakara 2/268). Aslında şeytanın bütün çabası “insanın, manevi ve ahlaki açıdan değersiz sayılan süfli şeylerin cazibesine kapılarak onlarla avunması” anlamına gelen gurura (aldanış) sevketmektir. “Şüphesiz Allah’ın vaadi haktır; sakın dünya hayatı sizi aldatmasın. O çok aldatıcı olan şeytan da (garür) Allah affeder diye sizi aldatmasın” (Lokman 31/33) âyetinde şeytanın “gurur” kelimesiyle aynı kökten gelen “garûr” şeklinde isimlendirilmesi de gururun şeytanın temel amacı ve adeta şeytanın kendisi olduğuna işaret etmektedir. Çünkü şeytana uyarak dünya hayatına aldanan kişi, şeytanın kendisine telkin ettiği her şeyi yapar.

Öte yandan şeytan insanları saptırırken bazı insanları ve cinleri de araç olarak kullanır. “İnsanların ve cinlerin şeytanları” (şeyâtine’l-ins ve’l-cin) olarak adlandırılan (bk. el-En’âm 6/112) bu varlıklar hak bâtıl mücadelesinde bâtılı ve şerri (kötülüğü) seçen, insanları saptırarak şeytanın amaçlarına hizmet eden şeytani karakterli kimselerdir. Bunlar da tıpkı şeytan gibi insanlara şüphe ve kuruntuları telkin eder (en-Näs 114/4-6); hak yoldan alıkoyar, bâtıl ideolojiler ve söylemlerle insanı Allah’tan uzaklaştırırlar. Şeytan takip eden, onun için mücadele eden, bu sebeple de “şeytanın dostları” (en-Nisa 4/76; el-A’raf 7/27) ve “şeytanın taraftarları (hizbu’s-şeytan)” (el-Mücâdile 58/19) olarak adlandırılan insanlar, kendileri sapmış oldukları gibi kendilerine inanan ve uyan insanları da saptırırlar (es-Saffat 37/32).

Kaynak: Temel islam ansiklopedisi cilt 7

BENZER KONULAR:

• Namaz kılarken şeytan ne yapar
• Varlık türü olarak Şeytan nedir? Cin midir, Melek midir?
• Şeytan ne Demek? Kısaca
• Şeytan nedir? Cin mi Melek mi
• Şeytan ne Demektir Kısaca
• Şeytan nasıl bu kadar kişiyle uğraşıyor ?
• Şeytan nasıl ve neden çağrılır dinimizdeki yeri nedir