Tasavvufun yedi mertebesi (Nefsin mertebeleri)

NEFSİN DERECELERİ

İslâm Tasavvufunda Nefsin Yedi Mertebesi Vardır:

1-Nefs-i emmâre,

2-Nefs-i levvâme,

3-Nefs-i mutmainne

4-Nefs-i mülheme,

5-Nefs-i zekiye, ;

6-Nefs-i râziye

7-Nefs-i merdiyye..

Nefsin hangi mertebede olduğunu nasıl anlarız

Ünlü veli Abdülkadir Geylânî {H. 470-561), Füyûzat-i Rabbdniyye adlı eserinde bu sıfatları ve bazı özelliklerini kısaca şöyle açıklamıştır:

Birinci Nefis :

Emmare‘dir. Bunun sıfatları: Cimrilik, hırs, bilgisizlik, şer ve kötülük; hased, kin ve öfkedir.

Bu sıfatlardan kurtulmanın yolu, (Lâ ilahe illallah) olan birinci isimle gerçekleşir. Bu ismin sayısı yetmiş bindir. Bu sayıyı tamamladığın zaman, her rekâtinde Fâtihâ-i Şerife ile arzu edilen, kolay gelen bir sûre okumak üzere iki rekât namaz kılarsın. Selâm verdikten sonra şöyle dersin : «Alla-hım! Nefs-i emmâremi senden şu yetmiş bine karşılık satın almak istiyo­rum..»

İkinci Nefis:

Levvâme‘dir. Bunun sıfatları: Gayr-i ahlâkî arzu ve he­vesler, hile, kendini beğenmişlik, körü körüne tevekkül, başkasına üstün gelip ezme arzusu bu cümledendir. Bu sıfatlardan kurtulmanın yolu, «Allah» lâfzı olan ikinci i’simdir. Bunun sayısı, altmış bindir. Bu sayıyı tamamlayın­ca, yukarıda belirttiğimiz gibi, iki rekât namaz kılar ve namazdan sonra şöyle dersin : «Allahım! Ben nefs-i levvâmemi senden bu altmış bin kar­şılığında satın almak istiyorum.»

Üçüncü Nefis

Mutmainne‘dir. Bunun sıfatları: Cömertlik, tevekkül, tahammül, hakikat, rıza ve şükürdür. Bundan kurtulmanın, yani bu dere­ceyi aşmanın yolu, «hak» olan üçüncü isimdir. Bunun sayısı elli bindir. Bu sayıyı tamamladığın zaman yukarıda belirttiğimiz gibi iki rekât namaz kılar ve namazın arkasından şöyle dersin : «Allahım! Ben nefs-i mutmain-nemi senden elli bin karşılığında satın almak istiyorum.»

Dördüncü Nefis :

Mülheme‘dir. Bunun sıfatları: Kanaat, cömertlik, ilim, tevazu’, tevbe ve sabırdır; aynı zamanda ağır şeylere katlanmaktır. Bun­dan kurtulmanın, yani bu dereceyi aşmanın yolu, «huve» olan üçüncü isim­dir. Bunun sayısı, kırk bindir. Bu sayıyı bitirince yukarıda belirttiğimiz gibi namaz kılarsın ve namazdan sonra şunu söylersin: «Allahım! Ben nefs-i mülhememi senden kırk bin karşılığı satın almak istiyorum.»

Beşinci Nefis:

Râziye‘dir. Bunun sıfatları: Kerametler, zühd, aşk ve sevgidir. Bundan kurtulmanın, yani bu dereceyi aşmanın yolu, beşinci isim olan «hay»dır. Sayısı otuz bindir. Bu sayıyı tamamladığın zaman, yukarıda olduğu gibi iki rekât namaz kılar ve şunu söylersin : «Allahım! Hakikat ben nefs-i râziyemi senden otuz bin karşılığında satın almak istiyorum.»

Altıncı Sıfat:

Marziyye‘dir. Bunun sıfatları: Güzel ahlâk, lütuf, yakın­lık ve bütünüyle Resûlüllah’m (A.S.) sünnetidir. Bundan kurtulmanın, yani bu dereceyi aşmanın yolu, altıncı isim olan «kayyum» ile mümkündür. Bu­nun sayısı yirmi bindir. Bu sayıyı tamamlayınca, yukarıda belirtildiği gibi iki rekât namaz kılar ve şunu söylersin: «Allahım! Ben nefs-i marziyemi senden şu yirmi bine karşılık satın almak istiyorum.»

Yedinci Nefis:

Samîme ve Sâfiye‘dir. Bunun sıfatları: Halktan çe­kilip (bazan) yalnızlığı tercih etmek, susmak, doğruluk, yardım, vefa ve İlâ­hî emirlere sıkı sıkıya bağlı kalmaktır. Bundan kurtulmanın, yani bu dere­ceyi aşmanın yolu: Yedinci isim olan «kahhar» ile mümkündür. Sayısı on bindir. Bu sayıyı tamamlayınca, yukarıda belirtildiği gibi iki rek’at namaz kılar ve arkasından şunu söylersin .- «Allahım! Ben nefs-i samîmemi ve sâfiyemi senden şu on bine karşılık satın almak İstiyorum.

İşte bu yedi mertebeyi aşacak olursan, artık kemâl mertebesine yük­selen has kullardan olursun.

BENZER KONULAR:

• İslamda Nefis nedir Kısaca
• Nefis terbiyesi Nefis Muhasebesi
• Nefis terbiyesi nedir kısaca
• Şafi mezhebine göre kefalet (nefis kefaleti)
• Nefis nasıl yenilir hangi dua okunmalı

Nefsin kademeleri, kaç çeşit nefis vardır?