Paylaş
Tashih Ne Demek? Hadis Terimi
Question
Tashih Nedir? Kısaca
Sahih ve sağlam olmak manasına gelen “sahha” kök fiilinden Tef’il ölçüsünde alınmış mastar olan tashih.
Hadis Usulü ilminde daha çok hadis kitaplarının düzeltilmesi, az da olsa bir hadisin sıhhatine hükmetmek manasına kullanılmıştır.
İlk manada tashîhu’l-kutub tabiriyle de ifade edilmiştir. Hadis talibinin şeyhinden yazdığı veya kopya ettiğ ikendi nüshasını bitirdikten sonra aslı ile mukabele ederek yanlışı veya farklı tarafı varsa düzeltmesinden ibarettir.
Mukabele ve varsa hataların düzeltilmesi sona erip de doğru yazıldığından emin olnuduktan sonra gerekli yerlerde ibarelerin üzerine veya yanlarına “sad” ve “ha harfleri konur.
İşte bu işleme tashih adı verilir. Daha az kullanılan manasiyle tashih, bir hadis hakkında sıhhat hükmü vermek veya kısaca o hadisin sahih olduğunu söylemektir.
Bu da hadis aliminin hadiste sıhhat şartlarını görmesiyle olur.
Hadislerin kitaplara yazılıp artık bu kitaplara girmemiş sahih hadis kalmamasıdan sonraki zamanlarda rivayat edilen bir hadisin tashih edilip edilmeyeceği, öteki deyişle sahih hadis kitaplarına girmemiş bir hadise sahih denilip denilmeyeceği konusu tartışılmıştır.
İbnu’s-Salâh bu konuda zamanında yaşayan hadiscilerin ehliyetlerinin zayıf olduğundan bahisle böyle hadislerin sıhhatine hükmedilemiyeceğini söylemiştir. en-Nevevi ise muteber hadis kaynaklarında yer almayan hadise işinin ehli, hadis ilmini iyi bilen kuvvetli bilgisi olan alimin sahih hükmü vermesinin caiz olduğu görüşündedir.
BENZER KONULAR:
Answers ( 2 )
Tashih; hadis usulü kavramıdır.
Tashih; daha çok hadis kitaplarının düzeltilmesi, az da olsa bir hadisin sıhhatine hükmetmek manasına kullanılmıştır.
Bir hadis hakkında sıhhat hükmü vermek veya kısaca o hadisin sahih olduğunu söylemektir. Bu da hadis aliminin hadiste sıhhat şartlarını görmesiyle olur.
Tashih, Arapça kökenli bir kelime olup “sahih” yani sağlam ve doğru olmak anlamına gelen “sahha” fiilinden türemiştir. Hadis ilminde iki ana anlamda kullanılır:
Hadis Kitaplarının Düzeltilmesi: Bu anlamda tashih, hadis kitaplarının yazım ve kopyalama sırasında yapılan hataların düzeltilmesi işlemini ifade eder. Hadis talibi, şeyhinden aldığı veya kopyaladığı hadisleri aslı ile karşılaştırarak yanlışları düzeltir. Yanlışların düzeltilmesi tamamlandıktan sonra, doğruluğundan emin olmak için ilgili yerlerin üzerine veya yanına “sad” (ص) ve “ha” (ح) harfleri konur. Bu süreç, hadis metinlerinin doğruluğunu ve güvenilirliğini sağlamak için kritik öneme sahiptir.
Hadisin Sıhhatine Hükmetmek: Tashih, bir hadisin sahih olup olmadığına karar vermek anlamında da kullanılır. Bir hadis alimi, hadisin sıhhat şartlarını inceleyerek onun sahih olup olmadığına hükmeder. Bu, hadisin rivayet zincirinin güvenilirliği ve metin bütünlüğü gibi kriterlerin değerlendirilmesiyle olur. Ancak, sahih hadis kitaplarına girmemiş hadislerin tashihi konusunda görüş ayrılıkları vardır. İbnu’s-Salâh, kendi dönemindeki hadisçilerin yeterli ehliyete sahip olmadıklarını belirterek bu tür hadislerin sıhhatine hükmedilemeyeceğini savunmuştur. En-Nevevi ise, hadis ilmini iyi bilen ve güçlü bilgiye sahip alimlerin, muteber hadis kaynaklarında yer almayan hadisler hakkında sahih hükmü verebileceğini kabul etmiştir.
Bu iki kullanım, hadislerin doğruluğunu sağlamak ve İslamî ilimlerin güvenilirliğini korumak açısından büyük önem taşır.