Paylaş
Tekbir Nedir? Kısaca
Question
Tekbir Ne Demek?
Tekbir Hakkında Kısa bilgiler
Yaşça büyük olmak, yaşlanmak, büyüklenmek, şerefli olmak, iş zor ve ağır gelmek anlamındaki “k-b-r” kökünden gelen ve sözlükte, bir şeyi büyük yapmak, ululamak, büyük görmek anlamlarına gelen tekbir kavramı, din ıstılahı olarak, “Allah’ı yüceltmek, Allahü ekber (Allah en büyüktür, Allah her şeyden daha büyüktür) diyerek Allah’ı azamet ve kibriya ile anmak” demektir.
“Tekbir”, Allah’ın bir emridir (Müddessir, 3; İsrâ, 17/111). Bu emri yerine getiren insan; eş, çocuk ve ortak edinme, âcizlik, noksanlık, haksızlık, zulüm vb. O’na layık olmayan sıfatlardan Allah’ı tenzih etmiş olur.
“Allahü ekber” cümlesi, Allah’ı tazim etmede en beliğ bir ifadedir. Dinin direği ve ibadetlerin başı olan namaza “tekbir” ile başlanır. Beş vakit okunan ezanda günde 30 defa Allahü ekber cümlesi tekrar edilmektedir.
Kur’ân’da geçen “kebbir” emrinde “namaz kıl” anlamı da vardır. Namaza giriş tekbiri, namazın farzlarından biridir. Namazın cüzü zikredilmiş, tamamı kastedilmiştir.
Bakara sûresinin 185. âyetinde geçen “tekbir” emri ile bayramlarda tekbir getirilmesinin kastı da söz konusudur. Bu âyete dayanarak İmam Şafiî, İmam Malik, İmam Ahmed ibn Hanbel, İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed bayram namazlarına giderken tekbir getirilmesi içtihadında bulunmuşlardır. Ramazan ve kurban bayramı namazında birinci rekatta Fâtihadan sonra 3 defa, ikinci rekatta zamm-ı sûreden sonra üç defa, Allahü ekber diyerek tekbir alınır. Bunlara “zevaid” tekbirleri denir.
Selamdan sonra, hutbe içinde ve hutbe sonrasında “Allah, en büyüktür, Allah en büyüktür, O’ndan başka ilah yoktur, sadece O vardır. Allah en büyüktür ve her türlü övgü Allah’ içindir” anlamındaki “Allahü ekber, Allahü ekber, lâilâhe illâllâhu vallâhu ekber, Allahü ekber ve lillâhi’l-hamd” denilerek tekbir alınır. Bu tekbirlerin dayanağı da bu âyettir.
Kurban bayramının bir gün öncesi olan arafe günü sabah namazından Bayramın dördüncü günü ikindi namazına kadar 23 vakit farz namazlarda selamdan sonra bir defa yukarıda metnini zikrettiğimiz uzun tekbir alınır ki buna teşrik tekbirleri denir. Bu şekilde tekbir getirmek İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed’e göre vaciptir. Ebû Hanîfe’ye göre teşrik tekbirleri, arafe günü sabah namazından başlar, ertesi günü ikindi namazında son bulur ve sadece cemaatle kılınan farz namazlardan sonra getirilir.
Bakara sûresindeki “tekbir” emri, “bayram namazı kılınız”, Hac sûresinin 37. âyetindeki “tekbir” emri ise, “hayvanları keserken tekbir getirin” anlamına da gelebilir. Bunu, “O halde Allah’ın âyetlerine inanıyorsanız (kesilirken) üzerine O’nun adı anılan (hayvan)lar(ın etin)den yiyin.” (En’âm, 6/118) âyeti ile, “(Kesilirken) üzerine Allah’ın adı anılmayan (hayvan)lar(ın etlerin)den yemeyin. Çünkü o(nu yemek) yoldan çıkmaktır.” (En’âm, 6/121) âyeti teyit eder.
Eti yenen hayvanlar kesilirken “bismillâhi Allahu ekber” (Allah’ın adıyla, Allah en büyüktür) denir.
“Allahü ekber” sözü aynı zamanda Allah’ı zikirdir. Tekbir getiren kimse “Allah’ı çok zikredin” (Ahzâb, 33/41) emrini de yerine getirmiş olur.
Tekbir ile Allah’ı tazim / yüceltme üç şekilde; kalp, söz ve amel ile yapılır.
Kalp ile tazim; Allah’ın varlığına, birliğine ve âdil olduğuna şeksiz ve şüphesiz inanmak ve Allah’ı lâyıkı veçhiyle tanımaktır. Sözle tazim; Allah’ın yüce sıfatlarını ve güzel isimlerini ikrar etmektir. Amel ile tazim; namaz, oruç, hac, zekat, dua… gibi İslâm’ın yapılmasını istediği sâlih amelleri işlemek ve ibadet etmektir.
Diyanet dini kavramlar sözlüğü
BENZER KONULAR:
Answer ( 1 )
Tekbir Ne demektir kısaca
“Tekbir” sözlükte, büyük kabul etmek, ululamak anlamlarına gelir. Dinî bir terim olarak tekbir “Allâhu ekber” cümlesini veya bu cümleyi söylemeyi ifade eder, ki bu “Allah en uludur” demektir. Tekbirler; ezanın, kametin ve namazın önemli bölümlerini oluşturur.
Namaza başlarken alınan ilk tekbir namazın rükün veya şartlarından biri olup farzdır.
Hanefıler’e göre, iki bayram namazının her iki rekâtındaki üçer (toplam altı) ilâve (zevâid) tekbirleri vaciptir. Bu namazlarda, birinci rekatların rükû ve secde tekbirleri sünnettir. İkinci rekatların rükû tekbirleri ise, vacip olan ilâve tekbirlere bitişik olduğu için vacip sayılır. Diğer üç mezhebe göre ise zevaid tekbirlerinin hükmü vacip değil, sünnettir.
Bayram hutbelerine tekbir ile başlanır. Fakihlerin çoğunluğuna göre ilk hutbede dokuz, ikinci hutbede yedi tekbir getirilmesi müstehaptır.
İmama uyanın iftitah tekbirinin, imamın iftitah tekbirine yakın olması sünnettir. Ancak imama uyanın tekbirinin, imamın-kinden sonra olması gerekir. Çünkü Allah Rasûlü şöyle buyurmuştur: “İmâm tekbir alınca, sen de tekbir al” (Buhârî, salât, 18 Müslim, Salât, 62,77).
Namazda rükû ve secdeye eğilip kalkarken alınan tekbirler (intikal tekbirleri) sünnettir. Abdullah b. Mes’ud’un şöyle dediği rivayet edilmiştir: “Rasûlullah’ın her kalkış ve eğilişlerinde, kıyam ve oturuşlarında tekbir getirdiğini işittim” (Buhârî, Ezan, 116; et-Tirmizî, Salât, 74).
Vitir namazında kunut tekbiri almak Ebû Hanîfe’ye göre vaciptir. Ebû Yusuf ve İmâm Muhammed’e göre ise bunlar sünnettir.
Cenaze namazında (içlerinde dört mezhep imamının da bulunduğu) İslâm bilginlerinin büyük çoğunluğuna göre dört tekbir getirilir ki bunlar cenaze namazının rükün-lerindendir.
Hac menâsikinden olan bazı fiillerde de (Safa ile Merve arasında sa’y ederken, Arafe’de vakfe yaparken, tavafta Hacer-i Esved’i selamlarken, şeytan taşlarken) tekbir getirmek sünnet veya menduptur.
Ayrıca, hayvan boğazlarken, avlanırken, hilali ilk gördüğünde tekbir getirmek müstehap sayılmıştır