Ticâni Tarikatı

Soru: Ticâni tarikatı ve kurucusu hakkında bilgi verir misiniz?

Cevap: Mağrib ülkesinde yaygın olan Ticâni tarikatının kurucusu Ebu’l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. Muhtar b. Ahmed Şerif Ticâ-ni’dir. Bu zât, hicri 1150, miladi 1737 yılında doğmuştur.

Ticâni edebiyata ilgi duyan bir kimse idi. Mâliki mezhebinin fıkhını ileri derecede öğrendi. Mâliki mezhebi kuzey Afrika’da yaygın durumdadır. Şeyh Ticâni usûl ve furû ilimlerinde âlim idi. Va’z ve tasavvufla meşgul olan Ticâni Allah yoluna, İslâm ve tasavvufa (insanları) davet etti.

Bir süre Fas ve Telmesan’da kalan Ticâni hicri 1186 yılında hacca gitti. Bir ara Tunus’a uğrayan Şeyh Ticâni tekrar Fas’a döndü. Daha sonra Tevât şehrine giden şeyh, tekrar Fas’a döndü. Sanki Fas’ta kalmaktan hoşlanıyordu. Vefatına kadar orada kalan Şeyh Ticâni hicri 1236, milâdi 1815 yılında vefat etti. Yakın adamlarından biri Ticâni’nin hayatını Cevahir’ul-Meâni isimli bir eserde anlatmıştır.

Ticâni tarikatı hoşgörüye çağıran bir tarikattır. Zira bu tarikatın kurucusu İslâm dininin hakkına ve müslümanların değerine bir zarar getirmeksizin müslüman olmayanlara (bile) hoşgörülü davranırdı.

Ticâni tarikatının prensibi hoşgörüyle davranana hoşgörü ile karşılık vermektir. Saldırgan davranana karşı ise şu âyet-i kerimede ifade buyurulduğu gibi davranmaktır:

Kim size saldırırsa siz de ona misilleme olacak kadar saldırın! Allah’tan korkun ve bilin ki Allah kendinden korkanlarla beraberdir. (Bakara/194)

Bundan dolayıdır ki İslâm Dünyasının Şimdiki Durumu isimli kitapta şöyle denmektedir:

Ticâniler, ülkelerine giren Fransızlara karşı güç kullanmışlar, daha önceleri benimsedikleri hoşgörü anlayışlarında değişiklik yapmışlardır. Özellikle hicri 13. yüzyılın ikinci yarısında insanların kendilerini Lavigerriest olarak tanıdıkları beyaz misyoner papazlar canavarca davranmaya başlayınca Ticâniler de onlara karşı olan hoşgörü anlayışını değiştirmişlerdir.

Ticâni tarikatının kurucusu etrafında toplanıp ona yardımcı olanlar arasında ileri derecede sivrilen şeyhlerden birisi de Hacı Ömer’dir. Bu zât Şeyh Murâbıt’ın oğludur. Hacı Ömer’i babası yetiştirip (gerekli) eğitimi vermiştir. Hacı Ömer 1797 (miladi) yılında Senegal’in bir bölgesinde dünyaya gelmiştir.

Hacı Ömer hacca gidip Medine’yi de ziyaret etmiştir. Bir süre Ez-her Üniversitesinde okuyan Hacı Ömer’in bilgi ve kültürü genişlemiştir.

Hacı Ömer 1833 yılında Buruno’ya döndü. Daha sonra Havise’ye gitti. İnsanlara va’z ediyor, onları hikmet, güzel Öğüt ve en iyi yol ile mücadele ederek selefin yoluna çağırıyordu. Hacı Ömer’in bu çalışmalarına kardeşi Ahmed de katılmıştır.

Hacı Ömer Ticânilerden bir ordu oluşturarak putperestlerle savaştı ve onları ağır bir şekilde yenilgiye uğrattı. Hacı Ömer zenciler arasında büyük bir İslâm saltanatı bırakmıştı.

Hacı Ömer’den sonra bu bölgelerde fetihleri genişleten ve Fransız sömürgecilerine karşı koyanlar çıktı. Bu kimseler Sudan’daki Fransız sömürgecileri için tehlike oluşturuyorlardı. Bunun üzerine sömürgeciler Ticânilere karşı katı davrandılar.

Bazı tarihçilerin işaret ettiğine göre Fransa Afrika’daki Ticâni tarikatının bu saltanatını yok etmeseydi, neredeyse Afrika’nın tamamı müslüman olacaktı.

Nitekim Şarl Martel’in Bovati de Arablara karşı kazandığı zafer olmasaydı neredeyse Avrupa’nın tamamı müslüman olacaktı.

Cenab-ı Hakk’ın yarattıkları arasında türlü türlü işleri vardır. En iyi bilen Allah’tır.

Bir tarikata veya cemaate mensup olmak şart mıdır?

Kadiri Tarikatı Nedir Kurucusu Kimdir?

Tasavvuf ne demektir kısaca