Paylaş
Ticaret Ahlakı Ve Ahilik
Question
İslamda ticaret ahlakı nedir ?
Yaşadığımız dünyada farklı uğraşlar içerisinde geçimimizi temin etmeye çalışmaktayız. Bu uğraşlarımızdan biri de ticarettir. Ticaret, insan için dünyada kârlı bir kazanç kapısıdır. Ahirette ise aldatmaya yönelik işlere tenezzül etmeyen kimseye; Peygamberlerle, sıddıklarla, şehitlerle beraber olma müjdesi vardır. Bununla beraber dürüst yapılmayan ticarette mânen büyük bir tehlike olan kul hakkı vardır. Kul hakkı ise sadece kul tarafından affedilmektedir.
Bir ibadeti yapmak için o ibadetin farzlarını, sünnetlerini ve yasaklarını bilmemiz gerekir. Ticaretle meşgul olacak isek ticaretin genel kurallarını bilmemizin yanı sıra dinimizin ticaretle ilgili ortaya koymuş olduğu ilkeleri de bilmemiz ve hayata aktarmamız gerekir.
Ayetlerde ve sevgili peygamberimizin hadislerinde ticaret ile ilgili haram-helal sınırları belirtilmiştir. Ticaret ahlakıyla ilgili en güzel ilkeler konulmuş ve sağlam bir ticaret hayatı oluşturulmaya çalışılmıştır. Kur’an-ı Kerim’de bildirilen ticaretle ilgili ayetlerden bazıları şöyledir:
“Aranızda birbirinizin mallarını haksız yere yemeyin. İnsanların mallarından bir kısmını bile bile günaha girerek yemek için onları hâkimlere (rüşvet olarak) vermeyin.”(1)
“Faiz yiyenler, ancak şeytanın çarptığı kimsenin kalktığı gibi kalkarlar. Bu, onların, “Alışveriş de faiz gibidir” demelerinden dolayıdır. Oysa Allah, alışverişi helâl, faizi haram kılmıştır. Bundan böyle kime Rabbinden bir öğüt gelir de (o öğüte uyarak) faizden vazgeçerse, artık önceden aldığı onun olur. Durumu da Allah’a kalmıştır. (Allah, onu affeder.) Kim tekrar (faize) dönerse, işte onlar cehennemliklerdir. Orada ebedî kalacaklardır.”(2)
Son olarak, günümüzün esnaf odalarına benzeyen bir işlevi olan ahilik teşkilatı hakkında genel bir bilgi vermek istiyorum. Ahîlik, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu’da yaşayan halkın, çeşitli meslek alanlarında yetişmelerini sağlayan, onları ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını tanzim eden kısaca bütün güzel meziyetleri birleştiren bir örgütlenmedir. Ahîliğin genel ilkelerinden birkaç tanesi şöyledir:
“İşinde ve hayatında, kin, çekememezlik ve dedikodudan kaçın! Ahdinde, sözünde ve sevginde vefalı ol! İyi huylu ve güzel ahlâklı ol! Şefkatli, merhametli, adaletli, faziletli, iffetli ve dürüst ol! Aza kanaat et! Çoğa şükrederek dağıt! İçi-dışı, özü-sözü bir ol! Fani dünyaya ait şeylerle övünme! Böbürlenme! Fakirlerle dostluktan, oturup-kalkmaktan şeref duy! İyilerle dost ol! Kötülerden uzak dur! Zenginlere, zenginliğinden dolayı itibardan kaçın! İnsanların işlerini içten, gönülden ve güler yüzle yap! Hakka, hukuka uy ve hak ölçüsüne riayet et! Ayıp ve kusurları ört, gizle ve affet!”
2-Bakara, 2/275
BENZER KONULAR:
Answer ( 1 )
ticaret
s.a hocam. köy yerinde benzinlik çalıştırıyorum. her ne kadar veresiye satış yok desekte müşterilerin ısrarı üzerine yazmak zorunda kalıyoruz. herhangi bi gün veya vade yapmak mümkün değil yapsan dahi gününde gelmiyor. kısaca müşteri zorlada olsa veresiye alıyor. parası olsada erkenden ödeme gayreti göstermiyor. ancak canı ne zaman isterse o zaman gelip ödüyor. benim sorum şu hocam bilindiği üzere mazot fiyatları çok değişken iniyorda çıkıyorda. bizde yazarken şart koyuyoruz. alındığı tarihten itibaren en yüksek litre fiyatı geçerlidir diye. hatta bu yazıyı bi ara duvarada asmıştık. tadilat yapınca söküldü. bunu sözlü olarak söylediğimiz kişilerde oluyor unuttuğumuzda oluyor. veresiye alan herkesi bu şartı kabul etmiş sayıyoruz. şunuda söyleyim bu şartı kabul etmeyen kişiye biz kesinlikle bir litre bile veresiye vermeyiz. zaten normaldede yazmayı biz istemiyoruz. müşteriler zorlada olsa alıyor. bi örnek verecek olursak şöyle hocam. müşteri 23 tl den veresiye aldı yazdırdı. mazot 28 tl ye çıktı, ödediği günde 24 tl ye düştü. ben hesabı 28 tl den yapıyorum. çünkü 28 tl iken verse o paradan alacağım. yada 28 tl iken mazotum defterde değilde tankda olsa 28 tl den satacağım. diğer türlü çıkınca çıkar düşünce düşür olayına girersek ben hem veresiye verecem hem magdur olacam için kesinlikle yazmam. müşteride yazdırmak istiyor. hocam beni aydınlatırsanız sevinirm iyi akşamlar.