Paylaş
Üveysilik nedir ne demektir?
Question
Üveysilik
Üveys adının nispet hali olan “Üveysi” kelimesinden “lik” yapım ekiyle yapılan, “Üveys ile ilgili, ona aitlik/mensupluk” anlamında isim. Arapça’sı Üveysi kelimesinin topluluk adı olarak da kullanılan dişil şekli Üveysiyye’dir )الأوسية(. Tasavvuf terimi olarak bir kimsenin zahiren görmediği kişi ya da kişilerden manevi eğitim alması; bu esasa dayanan tarikat.
Tasavvufta Hz. Peygamber zamanında Yemen’de yaşayıp müslüman olan, ancak kendisiyle bizzat görüşemeyen Üveys b. Amir el-Karani’nin (Türkçe’de Veysel Karanî; ö. 37/657) rüya veya diğer manevi yollarla Hz. Peygamber tarafından irşat edildiği kabul edilir. Bu şekilde irşat olunan kişilere Üveysi, bu metoda da Üveysilik denir. Üveysi sıfatı Hz. Peygamber’den, Veysel Karani’den, Hızır’dan veya bir mürşitten manevi yolla eğitim gören sufiler için kullanılır.
Bir tasavvuf ekolü veya bir meşrep ve metot olarak Üveysilik konusuna ilk defa Feridüddin Attår temas etmiş, sonraki yüzyıllarda konu birçok eserde ele alınmış, Veysel Karani’den gelen silsilelere de yer verilmiş, Üveysi kabul edilen bazı sufiler hakkında müstakil kitaplar telif edilmiştir. Rivayete göre Veysel Karani, Hz. Ömer ve Hz. Ali’den hırka giymiş, kendisi de Ebu Ömer Musa b. Yezid er-Raï’ye, o da İbrahim b. Edhem’e hırka giydirip icazet vermiştir. Özellikle Çiştiyye tarikatında Üveysiliğe büyük önem verilmiş, şeyhten uzakta bulunan salikin Üveysi guslü niyetiyle yıkanıp Veysel Karani’nin ruhuna Fâtiha okuyarak seyrüsülüke başlayabileceği belirtilmiştir.
Vefat etmiş velilerin ruhaniyetinden Üveysi metotla feyiz alan sufilerden birçoğu ayrıca yaşayan bir mürşide intisap etmiştir. Bazı sufiler, rüyasında bir veliyi görüp ondan bazı bilgiler alan kişinin bunun sadık bir rüya mı bir aldatmaca mi olduğunu bilemeyebileceğini, bu sebeple yaşayan bir rehbere danışarak bu bilgilerin dinin esaslarına uyup uymadığını öğrenmesini daha doğru bulmuştur.
Tasavvuf tarihinde Üveysilik, manevi irtibat yoluyla sürdürülen bir tasavvuf öğretisi olarak bilinmektedir. Üveysilik terimi, Yemen’de yaşayan ve Hz. Peygamber’in zamanında Müslüman olmuş, fakat bizzat Peygamberimizle görüşme fırsatı bulamamış olan Veysel Karani’ye (Üeys b. Amir el-Karani) nispet edilmektedir. İsmiyle bilinen bu manevi metod, tasavvuf çizgisinde yüz yüze görüşme olmadan, maneviyat yoluyla bilgi ve terbiyeye dayanmaktadır.
Veysel Karani’nin Hz. Peygamber’den rüya veya diğer manevi yollarla irşat edildiği kabul edilmektedir. Bu sebeple Veysel Karani gibi manevi öğreticisiyle yüz yüze görüşmeyen ama ondan feyz alan kişilere Üveysi denir ve bu metodun adı da Üveysilik olarak adlandırılmıştır. Üveysilikte temel unsur, bir mürşide fiziksel olarak bağlanmadan, rüyalar ve manevi yöntemlerle tasavvufi terbiyenin alınmasıdır.
Feridüddin Attar, Üveysilik konusuna ilk defa temas eden mutasavvıflardan biri olarak bilinmektedir. Onun ardından gelen çok sayıda tasavvuf alimi ve yazarı, bu metodu incelemiş, Veysel Karani’den gelen silsileleri aktarmış ve Üveysi kabul edilen sufiler hakkında çalışmalar yapmıştır. Rivayetlere göre, Veysel Karani Hz. Ömer ve Hz. Ali’den hırka giymiş ve bu hırkayı daha sonra Ebu Ömer Musa b. Yezid er-Raî’ye, o da İbrahim b. Edhem’e teslim ederek bu manevi silsileyi devam ettirmiştir.
Çiştiyye tarikatında Üveysiliğe özel bir önem verilmiş, şeyhten uzakta bulunan salikin, “Üveysi guslü” niyetiyle yıkanıp Veysel Karani’nin ruhuna Fâtiha okuyarak seyrüsülüke başlaması önerilmiştir. Bu uygulama, Üveysiliğin manevi irtibat ve teslimiyet üzerine kurulu yapısını göstermektedir.
Vefat etmiş velilerin ruhaniyetinden Üveysi metotla feyiz alan sufilerden birçoğu, aynı zamanda yaşayan bir mürşide de intisap etmiştir. Bazı tasavvuf ehli, rüyada bir veliyi görüp ondan bilgi alan bir kişinin bu rüyanın sadık (gerçek) mi yoksa aldatmaca mı olduğunu bilemeyebileceğini belirtmiş, bu sebeple yaşayan bir rehbere başvurarak bu bilgilerin dinin esaslarına uyup uymadığını kontrol etmenin daha doğru olacağını ifade etmiştir.
Üveysilik, tasavvufta manevi bağımlılığın ve irtibatın sadece fiziksel değil, aynı zamanda ruhani yollarla da mümkün olduğunu savunan bir ekol olarak, özellikle manevi arayışı olan insanlar için derin bir anlam ifade etmektedir. Veysel Karani’nin Hz. Peygamber’e duyduğu derin sevgi ve teslimiyet, bu ekolün temellerini oluşturmuş ve sonraki yüzyıllarda da özellikle tasavvuf yolunda ilerlemek isteyenler için bir rehber niteliği taşımıştır. Üveysilik, maneviyatın yürekten gelen bir bağlılık ve teslimiyet gerektirdiğini hatırlatan, her daim öz disiplin ve ihlas üzerine kurulu bir meşrep olarak dikkat çekmektedir.
BENZER KONULAR:
- Üveysilik zikri nedir neden yapilir
- Veysel Karani neden sahabe olamamıştır?
- Tasavvuf nedir kavramları nelerdir?
- muTasavvuf ne demek? Kısaca
- Tasavvuf ne Demek? Kısaca
- Tasavvuf nedir kısaca
- Tasavvufta “Havf” ve “Recâ”
- Tümünü görüntüle.
- Tarikat ne Demek? Kısaca
- Türkiye de tarikat oluşumlarının nedenleri nelerdir?
- İslam’da şeyh, gavs, tarikat var mı?
- Tarikata bağlanmak ile ilgili bilgi almak istiyorum?
- Tarikat için istihare
- Tümünü görüntüle.
Answer ( 1 )
Üveysilik nedir, zikri nasıldır?
Üveysilik Nedir?
Üveysilik, İslam tasavvufunda, Üveys el-Karani adlı bir şahsiyetten ilham alarak şekillenen bir anlayıştır. Üveys el-Karani, 7. yüzyılda yaşamış, Hz. Muhammed’in çağında bulunan ve onunla yüz yüze gelemeyen bir sufi olarak bilinir. O, Hz. Ali ve diğer sahabelerle de irtibat kurmuş, manevi bir derinliğe sahip olmuş bir figürdür. Üveysilik, bireyin Allah’a olan yakınlığını, samimiyetini ve derin bir imanla yaşamasını teşvik eder.
Üveysilik, genellikle iki temel prensibe dayanır: Allah’a samimi bir kalple yönelmek ve bir mürşit rehberliğinde ruhsal gelişimi sürdürmek. Bu anlayışa göre, bir kişi eğer kalbinde gerçek bir niyet ve sevgi taşıyorsa, Allah ona kendini tanıtır ve manevi bilgiyi aktarır. Üveysilik, toplumsal kurallardan ziyade bireysel bir deneyime odaklanır.
Üveysilikte Zikir
Zikir, İslam’da Allah’ı anmak ve O’nun isimlerini, sıfatlarını veya kelimelerini tekrar etmek anlamına gelir. Üveysilikte zikir, özellikle bireysel bir pratik olarak önemli bir yer tutar. Üveysilikteki zikir uygulamaları genellikle şu özelliklere sahiptir:
Sonuç
Üveysilik, bireyin ruhsal yolculuğunda derin bir anlam taşır. Bu anlayış, Allah ile kişisel bir bağ kurmayı ve samimi bir zikir ile ruhsal gelişimi hedefler. Üveysilik, manevi bir derinlik arayanlar için yol gösterici bir kaynak olarak varlığını sürdürmektedir. Zikir, bu yolculuğun en önemli araçlarından biri olup, kalp ve ruh arasında bir köprü işlevi görür. Üveysilik, insanın içsel huzurunu bulmasına ve Allah’a yakınlaşmasına yardımcı olan bir yolculuktur.