Veda hutbesi nedir kısaca özeti

VEDA HUTBESİ

Son din olarak gönderilen İslam, kısa zamanda yayılmış ve Müslümanların sayısı yüz binlere ulaşmıştı. Mekkenin fethinden 2 yıl sonra hicretin 10.yılında Hz. Peygamberin hac yapmak niyetiyle kabeyi ziyaretinde 100 binin üstünde Müslüman kişiler değişik bölge ve yerlerden Mekkeye gelerek kendisi ile birlikte hac ibadetini yerine getirmiştirlerdir. Bu ziyaret sırasında, Cebel-i Rahme’de Müslümanlara bir hitabede bulunan Hz. Muhammed (SAV), İslam’ın insan hakları ile insanların temel hak ve vazifeleri konusundaki prensiplerini ortaya koymuştur.

Veda hutbesi diye meşhur olan bu hutbe; bütün insanlığın ortak bir yaşayış içinde uyacağı kuralları veciz bir şekilde ifade etmektedir. Nitekim Hz. Muhammed (SAV) buradaki Müslümanlara seslenirken, bütün insanlığa hitap etmekteydi. Bunun için de, O’nun ey insanlar diye hitap ettiğini görüyoruz. Bu özlü ve kısa hutbede Peygamberimizin ele aldığı hususlar gözden geçirilince, ferdi hak ve hürriyetlerle, sosyal hayatı ilgilendiren birçok meseleyi ele aldığı görülür.

Ferdi hak ve hürriyetler bakımından veda hutbesinde görülen ilk esas insanların canının her türlü tecavüzden korunmuş olduğunun ilanıdır. Burada insanların malı, canı ve ırzının teminat altına alındığı görülmektedir.
Efendimizin; “Ey insanlar şüphesiz Rabbiniz birdir. Hepiniz Âdem’in çocuklarısınız. Âdem ise topraktandır. Allah katında en liyakatlı olanınız, ondan çok korkanınızdır ve arabın arap olmaya (takva hariç) hiçbir üstünlüğü yoktur” (1)sözleri kardeşlik ile eşitliğin en güzel ifadeleridir.

Toplum halinde yaşamanın çekirdeğini oluşturan aile müessesi üzerinde dururken, Hz.Muhammed (SAV) kadın haklarını ele almaktadır. “ Kadınlara gelince, onların sizin üzerinizde hakları ve sizin onlar üzerinde hakları vardır” (2)Erkeklerin kadınlara iyi davranmaları gerektiğini belirten Sevgili Peygamberimiz” O halde, kadınlarla ilgili olarak Allah’tan korkunuz ve onlara en iyi şekilde davranınız” buyurarak, kadınların toplum içindeki yerlerinin önemini ortaya koymuştur.
Toplu halde yaşayan insanlar arasında bazılarının, doğru yoldan çıkabileceklerine işaret eden Allah Rasülü; “Ben size sapıklığa düşmemeniz için Allahın kitabını ve Peygamberin sünnetini bırakıyorum” (3)buyurduktan sonra Allah korkusu üzerinde durmuş, böylece insanların birbirlerine zarar verici davranışlardan sakınmaları gerektiği tavsiyesinde bulunmuştur. Bunun için de cahiliye devrinin âdeti olan faiz, kan davaları kaldırıldığını beyan ederek, sosyal barışın kurulması için gerekli ilk tedbirleri açıklamıştır. Bunun yanında Hz. Muhammed (SAV) cinayet işlemeyi de kesinlikle yasaklamıştır. Cinayet işleyenlerin bunu, ya hayatı ile ya da diyetini, malı ile ödeyecekleri bir sitem getirmiştir. Ayrıca fuhuştan da kaçınmayı tavsiye etmiştir.

Veda haccı denen müslümanlarnın bu genel kurulunda, Hz. Peygamberin söyledikleri elbette kendisine inananlar için büyük bir önem taşımaktadır. Bu hac ziyareti sırasında nazil olan ayetle de; dinin tamamlandığı belirtildiğine göre, bu hutbenin Müslümanlar ve insanlar, bundan sonra uyacakları hususları göstermesi ve gerek ferdin, gerekse toplumun huzuru için gerekli olan hususlara temas etmesi bakımından çok büyük önem arz etmektedir.
Birçoğumuzun evinde ve iş yerinde, çerçeve ettirilip asılı bulunan bu hutbeyi, bir defa gözden geçirmenizi size tavsiye eder, bütün Müslümanların ve insanlığın bu hutbede ortaya konan, insan hak ve hürriyetleri seviyesine gelmesini Allah’tan niyaz ediyorum.

Kaynaklar :

1. 1,2,3 Diyanet İli Dergi Sayı 1 C.28
2. Maide Suresi Ayet 3
3. Ebu Davut Sünen,II 462

Veda Haccı ve veda hutbesi kısaca