Yağmur (Duası) Namazı

4 mezhebe göre yağmur duası namazı kılınış şekli

 Hanefi Şafii Maliki ve Hanbeli mezhebine göre

Anlamı ve meşruiyeti:

Dinen yağmur duası namazı, yani yağmur istemek için kılınan namaz, yağmur kesildiğinde, bitkiler yeşersin ve hayat bulsun yahut insanlar ve hayvanlar su içsin diye, belirli ifadelerle, Allah’tan kulları için yağmur istemek maksadıyla kılınan namazdır. Bu Allah Rasûlü’nün uyguladığı müekked bir sünnettir. Râşid Halifeler ve onlardan sonra gelen Müslümanlar da bunu uygulamışlardır.

Eda vakti ve yeri:

Yağmur duası namazı için belirli bir vakit yoktur. Ancak namaz kılınması yasak olan vakitlerde eda edilemez. Çünkü bunun vakti geniştir; namaz kılınması yasak olan vakitlerde kılınmasına ihtiyaç yoktur. En iyisi onları bayram namazının vaktinde, yani güneşin bir mızrak boyu yükselmesinden zeval vaktine kadar olan zamanda kılmaktır. Çünkü bu namaz, kılınan mekan ve özellikleri bakımından bayram namazlarına benzemektedir; vakti açısından da benzemesi gerekir. Bu namaz, Allah Rasûlü (s.a.) ve Râşid Halifelerinin yaptığı gibi şehir dışında açık arazide kılınır.

Halk bu namaza ne şekilde katılır?

İmam yağmur duası namazına karar verdiğinde insanlara çıkış gününü haber vermesi müstehabdır; böylece onlar samimi bir tövbe, günahlardan uzak durma, zulmü bırakma, çirkinliklerden uzak dur ma gibi bazı hazırlıklar yaparlar. Çünkü günahlar ve zulümler, fela ketler ve yağmur kesilmesinin nedenleri arasındadır. Namaza çıkmak için kararlaştırılan gün gelince imam ve halk sıradan elbiselerini giyerek, tevazu ve huşu ile çıkarlar.

İmamla birlikte takva sahibi dindar kişilerin, ihtiyarların ve mü meyyiz çocukların çıkması müstehabdır. Çünkü bu kişilerin duasının kabulü daha hızlı olur. Saydığımız gruplar koku sürünmeden ve süs lenmeden çıkarlar; ancak bu onların temiz olmamaları ve bu yönde bir çaba içinde bulunmamaları anlamına gelmez. Fakihler şöyle de mişlerdir: İnsanların gusül alması, dişlerini misvakla temizlemesi, be denlerinden ve elbiselerinden kötü kokuları gidermeleri, tırnaklarni kısaltmaları ve benzeri şeyler müstehabdır.

Yağmur duası namazı iki rekattır:

Yağmur duası namazı, bayram namazı gibi, ezan ve kametsiz kılınan iki rekatlık bir namazdır. Sadece şöyle bir çağrıda bulunulur: es-Salâtü câmiatün: Cemaatle namaza.

Yağmur duası namazının kılınış şekli:

Hanbeli mezhebinde, İmam Ahmed b. Hanbel’den yağmur duası namazının şekli ve niteliği hakkında iki rivayet vardır: Birinci rivayete göre, imam yağmur duası namazının iki rekatında bayram namazı nin iki rekatındaki gibi tekbir alır, yani birinci rekatta yedi tekbir, ikinci rekatta ise beş tekbir alır. Bu, Said ibnü’l-Müseyyib, Ömer b. Abdülaziz, Davud ve Şâfi’nin ve diğer bazılarının görüşüdür. Bu go rüş İbn Abbas’tan da nakledilmiştir. Ikinci rivayete göre, yağmur du asi namazı, gönüllü (tatavvu) namaz gibi iki rekattır; yani ilave tekbir yoktur. Bu, Malik, Evzâî ve Eba Sevr’in görüşüdür. Çünkü Abdullah b. Zeyneb şöyle demiştir: “Hz. Peygamber (s.a.) yağmur duasına çıktı, iki rekat namaz kıldı ve elbisesini ters çevirdi. ” Bu ifadenin zahirinden anlaşılan, onun tekbir almadığıdır. İbn Kudâme “Nasıl yaparsa yapsın caizdir ve güzel olur” demiştir.

Kıraati sesli yapması sünnettir, çünkü Abdullah b. Zeyd şöyle bir rivayette bulunmuştur: “Allah Rasûlü (s.a.) yağmur duası için çıktı, kıbleye yönelerek dua etti ve elbisesini ters çevirdi, sonra iki rekat namaz kıldı ve kıraati sesli yaptı. ”

Hanefilerde, Zahirü’r-Rivâye olarak Ebû Hanîfe’den şöy le dediği nakledilmiştir: Yağmur duasında namaz yoktur, sadece dua vardır. “Yağmur duasında namaz yoktur” sözüyle o, “cemaatle na maz yoktur” demek istemiştir. Tek tek kılarlarsa bunda bir sakınca olmaz. Muhammed ve Ebû Yusuf şöyle dediler: İmam veya vekili yağmur duasında cemaatle, Cuma namazına benzer iki rekat namaz kıldırır.

Tercih ettiğim görüş şudur: Yağmur duası namazı iki rekat kılınır; namaz kılınmaksızın sadece duaya gelince, buna da bir mani yoktur. Aynı şekilde yağmur duası namazının da bir sakıncası yoktur. İbn Kudâme, Hz. Peygamber’in Cuma günü minberde yağmur duası yaptığı, ama namaz kılmadığından hareketle “yağmur duasında namaz sünnet değildir” diyenlere karşı özet olarak şunları söylemiştir: Hz. Peygamber’in (s.a.) açık alana çıkıp yağmur istemek için namaz kıldığı sabittir. Onların sözünü ettikleri olay yağmur duası namazıyla çelişmez. Çünkü namaz kılınmaksızın sadece dua edilme si de caizdir, hatta Peygamber (s.a.) her ikisini, yani namaz kılmaksızın sadece duayı ve yağmur istemek için dua ile birlikte namazı da yapmıştır.

İmam Nevevi de şunları söylemiştir: Bizim mezhebimizin üstadları, yağmur istemenin üç şekli olduğunu belirtirler. Birincisi, namaz siz yağmur duası; ikincisi, Cuma hutbesinde ya da farz namazların arkasından yağmur duası ki, bu öncekinden daha faziletlidir: üçüncü sü ve en üstün şekli ise iki rekat namaz kılıp iki hutbe vermektir: namazdan önce de sadaka vererek, oruç tutarak, tövbe ederek ve hayır işlerini artırıp şerden uzaklaşarak hazırlık yapılır.

Yağmur duası namazıyla birlikte hutbe:

Bazı fakihler, imamın hutbeyi yağmur duası namazından önce okunması gerektiği görüşündedirler. İmam Ahmed b. Hanbel den nakledilen de budur. Malik, Şâfiî, Muhammed b. Hasan ve diğer bir rivayette Ahmed b. Hanbel’in de dahil olduğu çoğu fakihler ise hut benin yağmur duası namazından sonra olması gerektiği düşüncesin dedirler. Bu görüş, İbn Kudâme’nin de belirttiği gibi, Ebû Hüreyre’den nakledilen şu sahîh hadis sebebiyle daha doğrudur: “Allah’ın elçisi (s.a.) iki rekat namaz kıldı ve bize hutbe verdi.” Burada İmam Ahmed b. Hanbel’den gelen diğer bir rivayete göre, imam hutbeyi namaz dan önce veya sonra vermek konusunda muhayyerdir. Çünkü her iki yönde de haberler rivayet edilmiş olup, muhtemeldir ki, Hz. Peygamber her ikisini de yapmıştır.

Hanbelîlere göre hutbenin şekli:

İmam kıbleye yönelir, elbisesini ters çevirip sağını sol, solunu da sağ yapar, insanlar da aynı şekilde yaparlar. Kibleye dönüldüğünde içinden (sessizce) dua etmesi müstehabdır. Duada şöyle der:

اللهم أمتنا بدعائك، ووعدتنا إجابتك، فقد دعوناك كما أمتنا،

فاستجب لنا كما وعدتنا، فان علينا بمغفرة وبنا، وإجابتنا في قياناء

وسعة أرزاقنا»

“Ey Allahım! Sana dua etmemizi emrettin ve bize icabet ede ceğini vaat ettin. Sana, emrettiğin gibi dua ettik, vaat ettiğin gibi bizim duamızı kabul buyur. Ey Allahım! Günahlarınızı bağışlaya rak, yağmur isteğimizi kabul ederek ve rızkımızı bollaştırarak bize iyilik yap. ”

İmamın bu duanın bir kısmını sesli okuyarak insanların duaya “âmîn” demelerini sağlaması müstehabdır.

Ardından imam, bayram hutbesi gibi tekbirle başlayacağı bir hutbe verir, bolca istiğfar getirir ve Peygamberimize salavat okur ve çokça şu duayı tekrar eder:

اشتغفروا ربكم إنه كان غفارا ک

“Rabbinizden bağışlanmak dileyin, o çok bağışlayandır.

Ayrıca istiğfar emreden ayetlerden okur; çünkü Allah Teâlâ, in sanlara bağışlanmak dilediklerinde yağmur göndereceği vaadinde bulunmuştur. Ayrıca Hz. Peygamber’e salavat getirir, Allah Rasalü nün duasıyla dua eder. Cabir’den rivayet edildiğine göre, Peygam ber (s.a.) duasında şöyle demiştir:

اللهم اسقنا غيثا مغيثا، مريئا مريعا نافعا غير ضار عاجلا غير آجل«

“Ey Allahım! Bize, sonu bereketli olan, güzel kokulu, faydası olan, zarar vermeyen yağmurdan geciktirmeden hemen bolca ver.

Amr b. Şuayb şöyle dedi: Allah Rasulü (s.a.) yağmur istediğinde şöyle derdi:

اللهم اشق عبادك وبهائمك، وانشر ځمتك، وأځيي بلدك الميت«

“Ey Allahım! Kullarını ve hayvanlarını sula, rahmetini yay ve ölü beldeni dirilt.”

Duada imamın ve orada bulunanların ellerini kaldırması sünnettir; ellerin üst tarafı semaya doğru yönelmelidir. Imam duayı bitirdiğinde kıbleye arkasını çevirerek insanlara yüzünü döner, sonra vaaz eder ve onları sadaka ve hayır yapmaya teşvik eder. Peygamberimize Salavat getirir: mümin erkeklere ve kadınlara dua eder: Kur’an’dan kolayına gelen bir miktarı okur ve şöyle der: “Kendim için, sizin için ve tüm Müslümanlar için Allah’tan bağışlanma diliyorum

Yağmur yağdığında ve yeterince su aldıklarında bu, onlara Allah’ın bir fazlı ve nimetidir. Yağmur yağmazsa ikinci ve üçüncü gün tekrar ederler ve duada israr ederler, çünkü bu, duanın en ihlaslı olanıdır. Bir hadiste Allah’ın duada israr edenleri sevdiği bildirilmiştir.

Şafiilere göre hutbenin şekli:

İmam namazdan sonra bayram namazının iki hutbesine benzer iki hutbe verir. Ancak tekbir yerine istiğfar eder ve şöyle der:

أستغفر الله الذي لا إله إلا هو الحي القيوم وأتوب إليه

“Kendisinden başka ilah olmayan, hay ve kayyûm olan Allah’tan bağışlanmayı dilerim ve ona tövbe ederim.

Bunu ilk rekatta dokuz kez, ikinci rekatta yedi kez tekrar eder. Çünkü bu (istiğfâr) tekbire nazaran duruma daha uygundur. Hutbe de istiğfârı bolca yapması sünnettir. Ayrıca istiğfar emreden ayetleri de okur. Birinci hutbede şöyle dua eder:

اللهم اسقنا غيثا مغيثا هنيئا مريئا مريعا غذا مجللا ښځا طبقا داما. اللهم اسقنا الغيث ولا تجعلنا من القانطين. اللهم إنا شتغفرك إنك ت

غفارا فأرسل السماء علينا مدرارا«

“Ey Allahım! Bizi, güzel ve sonu bereketli olan, hoş kokulu, temiz, her yeri kapsayan, kesintisiz, peş peşe ve sürekli dökülen yağmurla sula: Ey Allahım! Bizi yağmurla sula, bizi ümit kesenlerden eyleme: Ey Allahım! Senden bağışlanmak diliyoruz, sen çok bağışlayansın, üzerimize semayı bol yağmurla sal.”

Ardından ikinci hutbesinin yaklaşık üçte birine geldiğinde, dua için kıbleye döner -bu menduptur- ve elbisesini ters yüz eder, yani sağını soluna ve solunu sağına giyer. Halk da aynı şekilde elbiselerini ters çevirirler. İmam, kıbleye dönmüş biçimde bolca dua okur. Dua sının sessiz olması müstehabdır; cemaat de duayı içlerinden okur. Ayrıca sesli olarak da dua eder ki, insanlar duasına amin diyebilsinler.

İmamın ve hazır bulunanların dua sırasında ellerinin üst kısmı semaya bakacak şekilde ellerini kaldırmaları sünnettir. Allah’a bir belanın def’i için dua edilirken her zaman sünnet olan ellerin üst kısmının yukarıya çevrilmesidir. Allah’tan bir şey istediğinde ise tam tersi ellerinin iç tarafını göğe çevirir. Imam duayı bitirdikten sonra kıbleyi arkasına alır ve yüzünü insanlara dönerek hutbesini bitirince ye kadar onlara vaaz eder ve onları Allah’a itaate çağırır.

Malikîlere göre hutbenin şekli:

İmam namazını bitirince halka, her birinde oturacağı iki hutbe okur; onlara vaaz eder ve tövbe etmelerini, sadaka vermelerini, iyilik yapmalarını ve doğruyu emreder. Ancak, bayram hutbesinde olduğu gibi hutbede tekbir getirmez, sadece ilk rekatın ve ikinci rekatın başında, belirli bir sayısı olmaksızın Allah’a istiğfar eder. Aynı şekilde hutbe içerisinde de bolca istiğfar eder. İki hutbeyi bitirince ayaktay ken kıbleye döner, elbisesini ters çevirmesi ve sol omuzundakini sağ omuzuna ve sağını da soluna giymesi menduptur. İnsanlar da, imama uyarak elbiselerini aynı şekilde ters çevirirler ve oturarak kıbleye yönelirler. Bundan sonra imam bela ve kıthğı gidermesi ve yağmur yağdırması için Allah’a bolca dua eder. Peygamber Efendimizin nak ledilen dualarından okur. Bunlardan biri şudur:

اللهم اشق عبادك وبهيمتك، وانشر زحمتك، وأخي بلدك المیت

“Ey Allahım! Kullarını ve hayvanlarını sula, rahmetini yay, ölü beldeni ihya et.”

Hazır bulunanlar da duasına “âmîn” derler.

Hanefilere göre hutbenin şekli:

Muhammed b. Hasan’a göre, imam namazdan sonra, bayram namazında olduğu gibi, aralarını bir oturuşla ayırdığı iki hutbe verir. Ebû Yüsuf’a göre, imam tek hutbe okur, çünkü amaç duadır, aralar ni da oturuşla ayırmaz. Hutbeyi yerde bir yay yahut kılıç üzerine dayanarak verir; namaz kılınan yerde mevcut olsa bile minbere çık maz. Çünkü bu sünnete aykırıdır. Yüzünü insanlara döner, onlar da ona dönerler. Hutbe bitince sırtını insanlara döner ve kıbleye yönelir. Bu şekilde yağmur duasını yapar; o sırada insanlar da kıbleye dönük bir biçimde otururlar. İmam Yüce Allah’a dua eder, O’ndan mümin erkek ve kadınlar için bağışlanma diler. Ebû Yûsuf ve Muhammed’e göre, imam, hutbesinin başlangıcını geçtikten sonra elbisesini ters çevirir; çünkü Peygamberimiz (s.a.) böyle yapmıştır. Cemaat ise elbi sesini ters çevirmez.

Efendimizin (s.a.) yaptığı yağmur dualarından biri şudur:

اللهم اسقنا غيثا مغيئا، عذقا طيبا نافعا غير ضار عاجلا غير آجل«

“Ey Allahım! Bize, bol, tatlı, hoş, faydalı, zararsız yağmur dan geciktirmeden hemen bolca ver.

Kadınların yağmur duası namazına çıkması:

Hanbeliler yaşlı kadınların yağmur duası namazına çıkmalarının caiz olduğunu söylemişlerdir. Genç ve alımlı olanların çıkmaları ise müstehab değildir. Çünkü onların çıkmalarındaki zarar faydasından çoktur.

Şafiiler şöyle demiştir: Yağmur duası namazına diğer insanlarla birlikte çocukların, ihtiyarların, yaşlı kadınların ve alarmlı olmayan kadınların çıkması mendubdur.

Bunlar fakihlerin kadınların yağmur duası namazına çıkmaları konusundaki görüşleridir. Hepsi genç kadınların ve genç ol masalar bile fitneye neden olma ihtimali olanların çıkmasını yasakla maktadır. Alımlı olanlar, yani güzel görünümlü olanlar da böyledir, ama yaşlı kadınların çıkmasını caiz görüyorlar. Bizim tercih ettiğimiz görüş de budur. Yağmur duasına sadece yaşlı kadınlar çıkabilir; diğerlerinin evlerinde dua etmeleri ve kullarına yağmur indirerek acıması için Allah’a yalvarmaları yeterlidir. İsterlerse bunu tek başlarına yaparlar, isterlerse cemaatle. Yine duadan önce dilerlerse namaz kılarlar, dilerlerse kılmazlar.

Dua sırasında kadınlar da elbiselerini ters çevirirler mi?

Yukarıda imamın ve hazır bulunanların yağmur duası sırasında elbiselerini açıkladığımız şekilde ters çevirmelerinden söz etmiştik.

Acaba kadınlar da elbiselerini erkekler gibi ters çevirmeli midir?

Malikiler sözü edilen ters çevirmenin kadınlara değil erkeklere özel bir durum olduğunu belirtirler; bu şekilde ters çevirme kadınlar açısından bedenlerinin açılması ihtimali taşıdığı için caiz değildir.

Kadınlar imamın duasına “âmîn” derler:

Imam duayı sesli okuduğunda kadınlar erkekler gibi “âmîn” derler. Bana öyle geliyor ki, kadınların “âmîn” demesi biraz daha alçak bir sesle olmalıdır; çünkü onların erkekler gibi yüksek sesle “âmîn” demelerini gerektiren zorunlu bir sebep yoktur.

Kaynak: Kadın ve aile ansiklopedisi

BENZER KONULAR:

• Yağmur duası Ne Demek? Kısaca
• Peygamberimizin Yağmur duası arapça
• Hidayet duası
• Şafi mezhebine göre yağmur namazı
• Hanefi mezhebine göre istiska (yağmur isteme) namazı
• Tümünü görüntüle.