Yemek yerken nelere dikkat etmeliyiz, Müstehap şeyler

YEMEK YEMENİN SÜNNET VE EDEPLERİ

Dünyevi lezzetlerden haz almak kastıyla değil, ibadete kuvvet kastıyla yiyip içmek gerekir. Aç olan kişi, her ne kadar açlığını giderirken yediği yemekten lezzet alsa da bu zarar vermez. Zarar veren, lezzetlenme kastıyla yemek içmektir.

Yemek yemenin bir takım sünnet ve müstehapları vardır. Bunlardan bazıları;

1. Güç yetirebilen kişilerin, yemeği masada değil de yer sofrasın da yemeleri müstehaptır.”

2. Sofranın önünde hazırlanmasını emretmeyip, sofranın bulunmuş olduğu yere gitmek müstehaptır.

3. Güç yetiren kişinin her hangi bir yere dayanmaksızın sofraya oturması müstehaptır. Şöyle ki, sofraya doğru eğilerek sol ayağını dikip sağ ayağı üzerine oturur. Bu şekilde oturup yemek sünnettir. Yemeği yemek kişinin fazla vaktini alan işlerden olmamalıdır. Kişi yemeğini hemen yiyip kulluk işlerine devam etmeye yönelmelidir. İbadet, itaat, kulluk, ilim tahsili ve emri bi’l-maruf gibi hususlara fazla zaman ayırmalıdır. Açlığı gidermek çok zaman kaybına sebep olacak işlerden olmamalıdır. O nedenle çabucak yiyecek şekilde oturmalı, fazla rahata bakılmamalıdır.

4. Sofraya tek başına oturmaktansa dile fertleri gibi birden fazla kişilerle oturmaya gayret etmek gerekir.

Bir hadis-i şerifte şöyle buyrulmuştur:

خير الطعام ما تكاثرت عليه الأيدي

“Yemeğin en hayırlısı, üzerine birçok elin inip kalktığı yemektir.

5. Davet sahibinden izin almaksızın davet edilmediği yere gitmemek. Herkese açık olmayan bir davete çağrılmadan gelen bir kimseyi davet sahibi kabul etmeyebilir. Imkânı varsa ve kabul ederse nezaketli davranmış olur.

عن أبي مسعود البدري رضي الله عنه قال: دعا رجل النبي صلى الله عليه وسلم لطعام صنعه له خامش خمسة فتبعهم رجل فلما بلغ الباب، قال النبي صلى الله عليه وسلم: إن هذا تبعنا، فإن شئت أن تأذن له، وإن شئت رجع قال: بل آذن الله يا رسول الله

Ebû Mes’ud el-Bedri (ra) şöyle dedi: “Ashab Kiramdan biri Peygamber Efendimiz (sallallahu Alaihi ur Sullem için yemek hazırladı ve onu dört kişiyle birlikte davet etti. Fakat bir adam peş lerine takılıp geldi. Kapıya gelince Peygamber (sav) Ev sahibine:

Bu bizim peşimize takılıp geldi. İstersen girmesine izin verir sin. Istemezsen geri dönüp gitsin dedi.

Ev sahibi:

– ‘Hayır, ona izin veriyorum Ya Resûlallah,’ dedi.”

6. Acıkmadan sofraya oturmamak; acıkmadan yemek yemenin sağlık açısından zararlı olduğu da bilinmektedir.

7. Yemekte bir kusur aramayıp onu beğendiğini söylemek

Bir hadis-i şerifte şöyle buyrulmutur.

عن جابر بن عبد الله أن النبي صلى الله عليه وسلم سأل أهلة الأدم فقالوا ما عندنا إلا خل، فدعا به فجعل يأكل به ويقول “نغم الأدم

الخل بغم الأم الحل

Cabir b. Abdullah Tan rivayete göre bir gün Peygamber Efendimiz (sav) ev halkından (ekmekle birlikte yiyeceği) bir katık istedi. Onlar da:

-“Evde sirkeden başka bir şey yok.” dediler,

Peygamber Efendimiz onu getirmelerini söyledi. Sonra da:

– “Sirke ne güzel katıktır; sirke ne güzel katıktır!” diyerek yemeğini yemeye başladı.

En basit bir katık bile olsa onu küçümsememek ve kötülememek gerekir. Kişi, kendisine hazır edilen yemekten hoşlanırsa yemeli hoşlanmazsa kusur aramamalıdır. Sofraya konan herhangi bir yemek ne kadar az ve sade olursa olsun Allah’ın (cc) bir lütfu olduğunu bilmeli, şükrederek o yemek hakkında iyi şeyler söylemelidir.

Ebu Hureyre’den Allah ondan razı din) rivâyete göre Peygamber Efendimiz (Saahihu Aleyhi ve Sellem) yemekte hiçbir zaman kusur aramazdi. İştahı varsa yer, cani çekmiyorsa yemezdi.

8. Sofrada bulunanların izni olmadan dolma, hurma gibi birer birer yenilen şeyleri ikişer ikişer yememek. Başkalarıyla birlikte ye mek yiyen kimseler onların hakkına da riayet etmelidir. Oburluk ve açgözlülük Müslümanın üstün şahsiyetiyle bagdaşmayan kötü bir huydur.

Buhari’nin rivayetine göre Cebele ibn Suhaym şöyle dedi: Ibni Zübeyr ile birlikte savaştıgımız sene kıtlık oldu. Bize erzak olarak hurma dağıtildı. Hurmayı yerken Abdullah b. Omer (Allah Onlardan Rat Chin) yanımızdan geçer ve bize şöyle derdi:

الأقارئوا فإن رسول الله صلى الله عليه وسلم نهى عن الإقران إلأ أن يستأذن الرجل منكم أخاه

“Hurmayı çifter çifter yemeyiniz. Zira Peygamber Efendimiz (sav) bize hurmayı çifter çifter yemeyi yasakladı.” Sonra Ibni Omer sözlerine şöyle devam etti: “Fakat sofrada bulunan arkadaşı izin verirse, çift olarak yiyebilir.”

9. Yemekten önce ve sonra elleri yıkamak sünnettir.

ibn Abbas’ın (ra) rivayet etmiş olduğu bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyuruyor:

عن ابن عباس عن النبي صلى الله عليه وسلم قال الوضوء قبل الطعام وبعده مما ينفي الفقر وهو من سنن المرسلين

“Yemekten önce ve sonra elleri yıkamak fakirliği bertaraf eder. Aynı zamanda bu peygamberlerin sünnetlerindendir.”

Yemekten önce bir eli veya iki elin sadece parmaklarını yıkamak la sünnet yerine getirilmiş olmaz. Zira istenilen, iki elin bileklere kadar yıkanmasıdır.

Yemekten önce elleri yıkamada büyüklerden önce küçükler, yemekten sonra ise küçüklerden önce büyüklerin yakarması edeptir.

Kişi yemekten önce yıkamış olduğu ellerini havlu ve emsali her hangi bir şeyle kurulamaz. Böylece yemek esnasında yıkama eseri devam eder. Yemekten sonra yemek eseri tamamıyla gitsin diye y kamış oldugu ellerini kurular

10. Yemek sonrasında ağız etrafına bulaşmış olan yemek kalıntılarının temizlenmesi güzel görülmüştür. Yemek öncesinde özellikle ağzı yıkamak sünnet değildir.’ Şu kadar var ki erkek olsun kadın olsun cünüp olan kişi bir şey yiyip içmek istediğinde ellerini ve ağzını yıkamalıdır. Ağız ve ellerini yıkamadan bir şey yiyip içecek olsa mekruh işlemiş olur. Adet görmekte olan kadının ağzını yıkamadan bir şey yemesi mekruh değildir. Ağzı her zaman temiz tutmak ise müstehaptır.

11. Yemeğe başlarken besmele çekmek, bitirince hamd etmek sünnettir. Yani kişi: diyerek başlar ve bitirdiğin de i der. Yemeğe başlarken besmele çekmenin sünnet olması, yenilen şeyin helal olması durumundadır.

Besmele çekmeyi unutarak yemeğe başlayan kişi hatırladığında * : der بسم الله على أوله وآخره

Yanında bulunanlara işittirme gayesiyle besmeleyi yüksek sesle söylemesinde bir sakınca yoktur. Sonunda sessiz bir şekilde hard eder. Ancak sofra arkadaşları yemeği bitirmişlerse sesli bir şekilde hamd edebilir.

12. Yemeğe tuzla başlayıp tuzla bitirmek güzel görülmüştür. Hatta Halil b. Abdulkadir eş-Şeybani el Hallavi, ed-Dürerü’l- Mubabati fil-Hazri ve baba adhi eserinde bunun sünnet olduğunu ve birçok hastalığa şifă olduğunu söylemiştir.

El-Fetával-Hindiyye adlı eserde de yemege tuzla başlayıp, tuzla bitirmenin sünnet oldugu ifade edilmiştir.

13. Tabağın ortasından değil de, kendisine bakan taraftan yemek sünnettir. Zira bereket yemeğin ortasına inmektedir. Ibn Abbas’dan rivayete göre Peygamber Efendimiz (Sallahu Aleyhi Ve Sellem) şöyle buyurmuştur:

الترك تنزل وسط الطعام فكلوا من حافتيه ولا تأكلوا من

وسطه

“Bereket yemeğin ortasına iner. Bu sebeple tabağın ortasın dan değil, kenarlarından itibaren yiyiniz.”

Rivayete göre Omer b. Ebi Seleme şöyle demiştir:

كنت غلاما في حجر رسول الله صلى الله عليه وسلم وكانت بدي تطيش في الضخمة فقال لي رسول الله صلى الله عليه وسلم باغلام سم الله وكل بيمينك وكل مما يليك فما زالت تلك

طغمتي بغد

“Ben Allah Resúlünün (sav) terbiyesi altında bir çocuktum. Yemek yerken elimi yemek kabının her tarafına uza- tırdım. Peygamber Efendimiz, bana; “Ey oğul (Yemeğe başlarken) Allah’ın adını an (besmele çek), sağ elinle ye, bir de önünden ye!’ buyurdu. Bu olaydan sonra ben her yemek yerken bu şekilde yaptım.”

14. Yemeği sağ elle yemek sünnettir. Şu kadar var ki; sağ elle yerken, sol elle yardım almakta bir mahzur yoktur.

Imam Muhammed. Imam Malik’ten (Aliah amlaru rahmet etsin) rivayet etmiş olduğu hadislerin bulunduğu el-Muvatta isimli eşsiz eserinde söyle der

عن عبد الله بن عمر أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: إذا أكل أحدكم فليأكل بيمينه، وليشرب بيمينه ، فإن الشيطان يأكل بشماله

ويشرب بشماله

Abdullah b. Ömer’den (Allah ondan razı olsun) rivayete göre Peygamber Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: “Biriniz bir şey yiyip içmek istediğinde sağ eliyle yesin, sağ eliyle içsin. Zira şey tan sol eliyle yiyip içer.”

İmam Muhammed (Allah ona rahmet etsin) bu hadis-i şerifi rivayet et tikten sonra şöyle demiştir: “Biz de bu görüşü alırız. Sol elle yiyip içmek uygun değildir. Ancak bir hastalık olursa hüküm farklı olur.

Halk arasında solak diye tabir edilen kişiler, en azından yemek gibi konularda kendilerini zorlamalıdırlar. Zira çalışarak buna dair meleke kazanılacağı ifade edilmektedir.

Bir hadis-i şerifte şöyle buyrulmuştur:

عن سلمة بن الأكوع أن أباه حدثه أن رجلا أكل عند رسول الله صلى الله عليه وسلم – بشماله فقال “كل بيمينك قال لا أستطيع ما متعة إلا الكبر قال فما رفعها إلى قبه لا اشتطغت قال

Seleme İbn Ekvä’nın babasından yaptigi rivayete göre, Adamın biri Resulullah’in yanında sol eliyle yemek yedi. Peygamber Efendimiz ona:

– “Sağ elinle ye!” buyurdu.

Adam

– “Yapamıyorum”, diye cevap verince.

Peygamber Efendimiz (Sallalahu Aleyhi ve Sellem) ona:

“Yapamaz ol!” diye beddua etti.

Rävi’nin dediğine göre adam kibrinden dolayı böyle söylemişti. Peygamber Efendimiz’in bedduası üzerine elini ağzına götüremez oldu:

15. Elle yenilmesi mümkün olan yemekleri elle yemek sünnettir.

16. Arpa unundan yapılmış ekmek yemek Peygamberlerin süntetlerindendir. Arpanın birçok hastalık için şifa kaynağı olduğu bilinmektedir. Ayrıca bağışıklık sistemini kuvvetlendirdiği de tibbi olarak kanıtlanmıştır.

Bir hadis-i şerifte şöyle buyrulmustur:

عن صالح بن ضهيب عن أبيه قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم ثلات فيهن البركة البيع إلى أجل والفقارضة وأخلاط البر بالشعير للبيت لا للبيع

Salih b. Suheyb, babasından Peygamber Efendimiz ( s ahu Aleyhi ve Selkem)’in şöyle dediğini rivayet etmiştir:

“Üç şey vardır ki bunlarda bereket vardır:

1- Vade zamanının belirtilmesi şartıyla veresiye satış yapmak

2- Emek-sermaye ortaklığı yapmak, yani taraflardan biri sermaye, diğeri de emeğini koyarak ortaklık yapmak.

3- Satmak için değil de evde yemek için buğdayı arpaya katmak. Zira alıcıya söylemeksizin bugdaya arpa katmak alıcıyı aldatmak olacağından caiz olmaz!

Allah Teala’nin biz kullara ihsan etmiş oluğu sayısız nimetleri vardır. Bu nimetlerin en önemlilerinden biri de hiç şüphe siz ekmek nimetidir. Bu sebeple ekmeğe karşı saygılı olmak gerekir. Nitekim eslafimızdan bize tevarüs eden, yere düşen ekmeği adeta Mushafmiş gibi üç kere öpüp başa koymak bu saygının nişanesidir.

Şu kadar var ki, ekmeği öpüp başa koymanın bidat olduğu da söylenmiştir.

Ebû Sekine’den rivayete göre Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyurmuştur:

عن أبي سكينة أن رسول الله صلى الله عليه و سلم قال: أكرموا الخير فإن الله أكرمه فخ أكرم الكيز أكرمه الله

“Ekmege hürmet edin, zira Allah onu değerli kılmıştır. Kim ekmeğe değer verirse Allah da ona değer verir.”

Şu sayılanlar ekmeye hürmet kabilindendir:

Sofrada ekmek varken, yemeğin gelmesini beklemeden yeme. ge ekmekle başlamak.

* Dökülen ekmek kartlarına basmamak.

* Olması muhtemel olan ekmek kırıntılarından dolayı sofra be zini basılmayacak bir yere silkelemek, imkân varsa karıncaların bu Jundugu yere silkelemek

Ekmek parçalarını veya bayatlamış ekmekleri çöpe atmamak

Sofraya dökülen ekmek kırıntılarını yemek

Bir hadis-i şerifte şöyle buyrulmuştur:

من أكل مما يسقط من المائدة عاش في سعة وخوفي من الحمق في

ولده وولد ولده

“Kim sofraya dökülen kırıntıları yerse refah içinde yaşar çocukları ve torunları zeki olur.”

İhtiyaç duyulması durumunda ekmeği bıçakla kesmek mekruh değildir.

17. Yemekten sonra elleri bir mendille silmeden yalamak sünnet olduğu gibi, tabağını sıyırdığı parmağı yalamak da sünnettir.

18. Muharrem ayının onuncu günü olan “Aşüre” gününde yeme içmede ve giyim kuşamda kişinin aile fertlerine genişlik göstermesi güzel görülmüştür.

عن علقمة عن عبد الله قال: قال النبي صلى الله عليه وسلم: “من وشع على عياله يوم عاشوراء لم يزل في سعة سائر سنه

Alkame’nin Abdullah’dan yaptığı rivayete göre Peygamber Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: “Aşûre günü ailesine genişlik gösteren, senenin diğer günlerinde darlığa düşmez.”

BENZER KONULAR:

• Yumurtayı yıkamadan yemek haram mı
• İddaadan Para Kazanandan Yemek Yenir mi?
• Yemek adabı
• Düğün yemeği adabı
• Gusül abdesti almadan yemek yenir mi?
• Tümünü görüntüle.
• mekruh nedir kısaca
• Tahrimen mekruh ne Demek? Kısaca
• Tenzihen mekruh ne demektir
• mekruh ne Demek? Kısaca
• Düğün adabı (Sünnet, Mekruh ve Haram Düğünler)
• Tümünü görüntüle.