Paylaş
Zamandan ve mekandan münezzeh ne demek
Question
Arş için zaman ve mekândan münezzeh demek doğru olmaz dimi?
Arş ve arş-ı azam aynı şey mi ve bunlar için zaman ve mekândan münezzeh demek doğru olmaz değil mi? Çünkü arş da bir mahluk ve münezzeh olduğunu söylemek şirke girer mi?
Arş ve Arş-ı Azam hakkında
Arş ve Zamandan/Mekandan Münezzeh Olma Durumu:
Arş, Allah’ın yarattığı bir varlıktır ve mahlûk olduğu için zaman ve mekâna tabidir. Allah için “zamandan ve mekândan münezzeh” sıfatı kullanılmış, Arş için kullanılmaz. Arş’ın bu şekilde sınıflandırılması, genişletilmesiyle oluşan aralıklı hatalara yol açabilir ki bu, tevhid anlayışına aykırıdır.Arş ve Arş-ı Azam Aynı mı?
Kur’an ve hadislerde “Arş” genellikle Allah’ın yüceliğini ve kudretini simgeleyen bir makam olarak anılır. “Arş-ı Azam” (Büyük Arş), aynı anlamın yüceliğini vurgulamak için kullanılan bir ifadedir. İkisinin de aynı varlığı işaret eder, ancak “Azam” sıfatı, büyüklüğünü ve kudretini daha fazla ön plana çıkarır.Yanlış Nitelendirme ve Şirk Riski:
Arş’ı “zamandan ve mekândan münezzeh” olarak nitelendirmek, yaratılmış bir varlığa Allah’a özgü bir sıfatı izafe anlamına gelir ki bu, İslam’da şirk kategorisine girebilecek bir yanlıştır. Arş, Allah’ın zatına değil, yaratılmışlar âlemine aittir.Mevcut metni dağıta uygun şekilde genişletmek ister misiniz, yoksa yeni bir makale mi oluşturayım?
CEVAP:
Zamandan ve Mekandan Múnezzeh Ne Demek?
1. Kavramın Tanımı “Zamandan ve mekandan múnezzeh” ifadesi, genellikle Allah’ın zatına ilişkin sıfatlarını ve yüceliğini anlatmak için kullanılır. Bu ifadede “múnezzeh”, uzak ve temiz anlamında olup Allah’ın yaratılanlara has olan sınırlar, kusurlar ve bağlılıklardan beri olduğunu ifade eder. İslam âlimleri bu kavramı, Allah’ın mutlak yüceliği ve benzersizliği üzerine yaptıkları tahlillerde açıklar.
2. Zaman ve Mekan Bağlamı Zaman ve mekan, yaratılmış varlıkların içinde bulunduğu temel boyutlardır. Zaman, olayların ardışıklığını ifade ederken; mekan, varlığın bir yer kaplamasını gerektirir. Ancak Allah, zamandan ve mekandan bağımsız bir varlık olarak, bu yaratılmış kavramlarla sınırlandırılamaz. O, zamanı ve mekanı yaratan olarak bunların üstündedir.
3. Deliller ve Dayanaklar
Kur’an-ı Kerim Kur’an-ı Kerim’de Allah’ın zamandan ve mekandan múnezzeh olduğuna dair çeşitli ayetler vardır:
- “O’nun benzeri hiçbir şey yoktur. O, hakkıyla işiten ve hakkıyla gören” (EŞ-Şûrâ, 42:11). Bu ayet, Allah’ın yaratılmış olan her şeyden farklı ve yücelikte eşsiz olduğunu vurgular.
- “Doğu da batı da Allah’ındır. Nereye dönürseniz, Allah’ın veçhi oradadır. Şüphesiz ki Allah her yeri kuşatandır, her şeyi bilendir” (Bakara, 2:115). Bu ayet, Allah’ın herhangi bir yerle sınırlı olmadığını ifade eder.
Hadisler Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) hadislerinde de Allah’ın zamandan ve mekandan múnezzeh olduğu vurgulanmıştır. Örneğin, şu hadis, Allah’ın yüceliğine dikkat çeker:
- “Allah vardı ve O’ndan başka hiçbir şey yoktu.” (Buhari, Bedül-Halk, 1). Bu hadis, Allah’ın yaratılmış olan her şeyden önce var olduğunu, yani zaman ve mekana muhtaç olmadığını anlatır.
4. Felsefi ve Kelami Yaklaşımlar
Eşarilik ve Maturidilik Eşarî ve Maturidî mezhepler, Allah’ın zamandan ve mekandan múnezzeh olduğu görüşünü kabul eder. Eşariler, Allah’ın zâtı ve sıfatlarının yaratılmış varlıklardan tamamen farklı olduğunu özellikle vurgular.
Mutasavvıfın Bakış Açısı Tasavvuf çizgisinde de Allah’ın zamandan ve mekandan múnezzeh olduğu fikri öne çıkar. Übeyde Bistamî gibi sûfiler, Allah’ın her yerde hâzır ve nâzır olduğuna dikkat çekerken, bunun yaratılmış olan bir varlığın şekline benzemedığini ifade etmiştir.
5. Allah’ın Zamandan ve Mekandan Múnezzeh Olmasının Anlamı Allah’ın zamandan ve mekandan múnezzeh olması, insanın O’nu daha iyi anlayabilmesi için tefekkür kapılarını açar. Bu anlayış, Allah’ı yaratılmış varlıklara benzetme hatasına düşmemeyi ve O’nun yüceliğini kavramaya çalışmayı öğretir.
Sonuç olarak, “zamandan ve mekandan múnezzeh” kavramı, Allah’ın yaratılmış evrenin sınırlarını aşan, mutlak ve yücek bir varlık olduğunu anlatan derin bir tevhid ilkesi olarak karşımıza çıkar.
“Zamandan ve mekandan münezzeh” ifadesi, bir varlığın zaman ve mekan kavramlarıyla sınırlı olmadığını, onların ötesinde ve onlardan bağımsız olduğunu ifade eder. Bu ifade genellikle İslam teolojisinde Allah’ı tanımlamak için kullanılır.
Münezzeh kelimesi Arapça kökenli olup “temiz”, “pak”, “arı”, “uzak”, “üstün” gibi anlamlara gelir. Dini terminolojide ise “eksikliklerden, kusurlardan, noksanlıklardan uzak” anlamına gelir.
Bu ifadeyi iki kısımda inceleyelim:
Zamandan münezzeh: Bu, Allah’ın zaman kavramına tabi olmadığını, zamanın O’nun için geçerli olmadığını ifade eder. Zaman, yaratılmış bir kavramdır ve Allah yaratıcıdır. Dolayısıyla O, zamanın başlangıcından önce de vardı ve zamanın sonundan sonra da var olacaktır. Geçmiş, şimdiki zaman ve gelecek O’nun için aynı anda mevcuttur.
Mekandan münezzeh: Bu ise Allah’ın herhangi bir mekana veya yere ihtiyaç duymadığını, mekanın O’nu kapsayamayacağını ifade eder. Mekan da zaman gibi yaratılmıştır ve Allah yaratıcıdır. O, her yerdedir ama hiçbir yere bağımlı değildir.
Özetle, “zamandan ve mekandan münezzeh” ifadesi, Allah’ın yaratılmış olan zaman ve mekan kavramlarının ötesinde, onlardan bağımsız ve onlarla sınırlı olmayan yüce bir varlık olduğunu ifade eder.
BENZER KONULAR:
Cevapla