ZEKĀTIN KAZASI

Zekâtın kazası var mı

Zekât vermesi gerektiği halde bir kimse zekâtını zamanında ödemez ve aradan yıllar geçerse, geçmiş yılların zekatımı vermesi gerekir. Bu durumdaki yükümlünün, zekat vermesinin kendisine farz olduğunu bilip bilmemesi, kendisinin İslam diyarında veya küfür diyarında olması bu hükmü değiştirmez.

Zekât vermekle mükellef bir kişi, verme imkânını bulduğu halde vermeden ölürse, vermesi gereken miktar, terekesinden ödenir. Hem şahıslara karşı borçlu hem de zekât borçlusu iken vefat eden bir kimsenin terekesinden öncelikle zekât borcunun ödenmesi gerekir. Zekât borcu ödendikten sonra malı artarsa şahısların alacakları ödenir. Çünkü Resulullah (s.a.s), Allah’a ödenmesi gereken borçların kulların alacaklarına nispetle öncelikle ödenmesi gerektiğini bildirmiştir. Tabii sağlığında verme imkânını bulduğu halde vermediği için günahkar olur. Ölümü sebebiyle zekat yükümlülüğü ortadan kalkmaz.

Hanefi mezhebine göre ölüm sebebiyle zekât yükümlülüğü ortadan kalkar. Şu halde zekāt mükellefi bir kişi, zekât verme imkânını bulduğu halde vermeden ölürse zekati, terekesinden verilmez. Ancak verilmesini vasiyet etmişse verilir Çünkü tereke artık ölünün malı olmaktan çıkmış, mirasçısının malı olmuştur.

Olunun zekât, kefaret, adak ve benzeri Allah’a karşı sorumlu olduğu borçlan ile kullara ödemekle yükümlü olduğu borçları varsa, önce Allah’a karşı sorumlu oldugu borçları terekesinden ödenir. Sevgili Peygamberimiz (s.a.s), bir hadis-i şeriflerinde,

فدين الله أحق بالقضاء

“Allah’a olan borç, ödenmede önceliklidir” buyurarak bu gibi borçların öden- mesine öncelik verilmesi gerektiğini açıkça bildirmiştir.

Bir kimse zekat vermesi gerektikten sonra hastalanır ve elindeki mal da tükenirse, “ileride malt imkân bulursam zekâtımı öderim” diye niyet etmesi gerekir. Ama zimmetinde kalan zekâlı ödemek için başkalarından borç alması gerekmez.”

Büyük Şafii İlmihali Diyanet

Şafi mezhebine göre sadaka-i fıtır ile ilgili hükümler nelerdir?